Przepisy antydopingowe w Polsce.
Antydopingowe regulacje w Polsce są regulowane przez Polską Agencję Antydopingową oraz przepisy międzynarodowe, które zobowiązaliśmy się przestrzegać.
POLADA prowadzi różnorodne programy edukacyjne mające na celu zapobieganie stosowaniu dopingu. Programy te skierowane są do sportowców, trenerów, lekarzy sportowych oraz innych osób związanych ze sportem.
Przepisy w Polsce mają na celu zapewnienie uczciwości w sporcie oraz ochronę zdrowia sportowców poprzez eliminowanie dopingu.
Regulacje polskiej agencji antydopingowej – POLADA
Polska Agencja Antydopingowa (POLADA) to instytucja odpowiedzialna za walkę z dopingiem w polskim sporcie. Powstała w celu ochrony zdrowia sportowców, promowania uczciwości w sporcie (zasad fair play) oraz zapewnienia przestrzegania antydopingowych regulacji. POLADA powołana została i działa na podstawie krajowych przepisów prawnych oraz międzynarodowych regulacji Światowej Agencji Antydopingowej (WADA – międzynarodowe stowarzyszenie a pierwotnie fundacja powołana do walki z dopingiem w sporcie).
WADA ma siedzibę Lozannie, a Zarząd Centralny ma swoją siedzibę w Montrealu.
Aktualnie obowiązujący dokument to przepisy Antydopingowe POLADA z dnia 18 listopada 2020 po zmianach z dnia 6 kwietnia 2021 r., dnia 19 kwietnia 2021 r. oraz dnia 7 czerwca 2021 r., które obowiązują od dnia 22 czerwca 2021 r.
Zadania POLADY
Główne zadania w zakresie antydopingu jakie pełni Polska Agencja Antydopingowa to:
- Kontrola antydopingowa:
– W jej ramach przeprowadza się testy antydopingowych wśród sportowców zarówno podczas zawodów, imprez sportowych, igrzysk olimpijskich, jak i poza nimi.
– W ramach kontroli monitoruje się i kontroluje się sportowców, w kierunku zapobiegania stosowaniu niedozwolonych substancji i metod w sporcie. - Edukacja i promocja:
– W ramach szeroko rozumianego antydopingu odbywa się się działalność informacyjno-edukacyjna a to poprzez tworzenie kampanii edukacyjnych i informacyjnych dla sportowców, trenerów i personelu wspierającego, mających na celu zwiększenie świadomości na temat ryzyka związanego z dopingiem.
– Ważnym jest bieżące informowanie o ryzykach i konsekwencjach stosowania dopingu oraz promowanie wartości uczciwego współzawodnictwa. - Współpraca międzynarodowa:
– Organ antydopingowy organizuje bieżącą współpracę z międzynarodowymi organizacjami antydopingowymi, takimi jak Światowa Agencja Antydopingowa (WADA), by jak najlepiej zwalczać problem związany z dopingiem w ramach rywalizacji sportowej. - Badania i rozwój:
– W ramach swoich zadań organizacja ta wspiera badania naukowe związane z dopingiem, jego wykrywaniem oraz wpływem na zdrowie sportowców, jak również zajmuje się ciągłym udoskonalaniem metod testowania i analizy próbek. - Sankcje za naruszenia przepisów:
– To właśnie ta agencja nakłada na sportowców sankcje za naruszenia przepisów antydopingowych oraz prowadzi postępowania w sprawach związanych z dopingiem (przed tzw. panelem dyscyplinarnym).
Regulacje antydopingowe w Polsce
Prawo antydopingowe w Polsce regulują:
– Ustawa o zwalczaniu dopingu w sporcie, która reguluje większość kwestii antydopingowych w Polsce. Określa zasady działania POLADY, prawa i obowiązki sportowców oraz sankcje za naruszenie przepisów antydopingowych.
– Najważniejszy regulamin to Regulacje WADA, bowiem Polska zobowiązana jest do przestrzegania aktu – Światowego Kodeksu Antydopingowego (WADA World Anti-doping Code), który stanowi podstawę międzynarodowych standardów w walce z dopingiem.
– Federacje Międzynarodowe poszczególnych dyscyplin sportowych.
– Związki Sportowe poszczególnych dyscyplin sportowych.
– Rządy, władze publiczne i inne organizacje publiczne i prywatne.
Ważną regulacją są także Konwencja Antydopingowa Rady Europy z dnia 16 listopada 1989 r. (Dz.U. z 2001 r. Nr 15, poz. 149) oraz Międzynarodowa konwencja o zwalczaniu dopingu w sporcie, sporządzona w Paryżu w dniu 19 października 2005 r. (Dz.U. z 2007 r. Nr 142, poz. 999).
Politykę antydopingową w Polsce prowadzi Ministerstwo Sportu i Turystyki oraz Polski Komitet Olimpijski (ogólnopolskie stowarzyszenie związków i organizacji sportowych)
Metody i procedury antydopingowe
Procedury antydopingowe w Polsce obejmują:
Pobieranie próbek. Jak już wskazywano, sportowcy mogą być poddawani testom antydopingowym zarówno w czasie zawodów, jak i poza nimi. Mogą być pobierane z moczu lub krwi. Następnie następuje analiza próbek. Próbki są analizowane w akredytowanych laboratoriach antydopingowych, które sprawdzają obecność substancji zabronionych. W przypadku pozytywnego wyniku testu antydopingowego, sportowiec może zostać zawieszony lub ukarany zgodnie z przepisami krajowymi i międzynarodowymi.
Lista Substancji i Metod Zabronionych WADA 2024
Lista zabronionych substancji jest regularnie aktualizowana przez WADA i obejmuje między innymi:
- Środki anaboliczne (sterydy anaboliczne, które zwiększają masę mięśniową i wydolność);
- Stymulanty (substancje, które poprawiają wydolność fizyczną i psychiczną);
- Hormony i modulatory metaboliczne (substancje wpływające na poprawę wydolności organizmu);
- Narkotyki i środki uspokajające (substancje psychoaktywne).
Aktualną listę substancji i metod zabronionych można znaleźć w serwisie internetowym POLADY
WYJĄTEK:
Międzynarodowy Standard Wyłączeń dla Celów Terapeutycznych
Celem Międzynarodowego Standardu Wyłączeń dla Celów Terapeutycznych jest określenie warunków, które muszą być spełnione, aby można było udzielić wyłączenia dla celów terapeutycznych (ang: Therapeutic Use Exemption – TUE) zezwalającego na obecność Substancji Zabronionej w próbce fizjologicznej Zawodnika lub na Użycie lub Próbę Użycia, Posiadanie przez Zawodnika i/lub Podanie lub Próbę Podania Zawodnikowi Substancji Zabronionej lub Metody Zabronionej w celach terapeutycznych.
Autor:
Oliwia Babiarz
