Zarządzając placówką medyczną musisz zachować czujność. Specyfika działalności leczniczej powoduje, iż co jakiś czas lista obowiązków (i tak już niemała) wydłuża się o kolejne. Tym razem chodzi o ochronę dzieci, tzw. „ustawę Kamilka” i standardy ochrony małoletnich w placówce medycznej.
15 lutego 2024 r. weszła w życie „ustawa Kamilka”. Skąd nazwa? Jest to nawiązanie do tragicznych wydarzeń z przełomu kwietnia i maja 2023 roku. Wówczas światło dzienne ujrzała informacja o tragicznej historii 8-letniego Kamilka z Częstochowy, który, jak donosiły media, był przez wiele miesięcy maltretowany przez swojego ojczyma. Chłopiec zmarł w maju 2023 roku.
Polski ustawodawca zareagował, jak to ma w zwyczaju, czyli wprowadzając nowe regulacje. Te już na pewno (bo przecież na pewno, prawda?), zapobiegną podobnym tragediom. Efektem prac legislacyjnych była nowa ustawa uchwalona w lipcu, a opublikowana w sierpniu 2023 roku, zwana właśnie „ustawą Kamilka”.
Co zmienia ustawa Kamilka?
Ustawa Kamilka wprowadza szereg zmian do takich aktów prawnych, jak:
- Kodeks postępowania karnego
- Kodeks rodzinny i opiekuńczy
- Kodeks postępowania cywilnego
- Kodeks karny wykonawczy
- Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy domowej
- Prawo o ustroju sądów powszechnych
Nas jednak szczególnie interesują zmiany wprowadzone do ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym. Czy raczej „o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich” – bo tak w tej chwili brzmi tytuł ustawy.
Standardy ochrony małoletnich i nie tylko
Nowe przepisy nakładają nowe obowiązki na placówki edukacyjne, wychowawcze, ale również medyczne, do których uczęszczają albo w której przebywają lub mogą przebywać małoletni. Obowiązki te można sprowadzić do dwóch kategorii:
- obowiązki związane z rekrutacją personelu;
- wdrożenie standardów ochrony małoletnich.
Pierwsze z nich weszły w życie już 15 lutego 2024 r. Na wykonanie drugich jest nieco więcej czasu. Standardy ochrony małoletnich w placówce medycznej musisz wdrożyć najpóźniej do 15 sierpnia 2024 roku.
Obowiązki placówki medycznej w związku z rekrutacją
Przed nawiązaniem stosunku pracy lub umowy cywilnoprawnej (np. zlecenie lub kontrakt B2B) z osobą, której obowiązki będą związane z leczeniem dzieci w Twojej placówce, musisz uzyskać informację, czy dane pracownika są zamieszczone w Rejestrze Sprawców Przestępstw na tle Seksualnym. Ściślej chodzi o następujące rejestry:
- Rejestr z dostępem ograniczonym;
- Rejestr osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15
Rejestr dostępny jest online TUTAJ>>
Tak uzyskane informacje musisz wydrukować i dołączyć do akt osobowych pracownika lub zleceniobiorcy.
Zaświadczenie o niekaralności i nie tylko
Kandydat do pracy, którego obowiązki będą związane z leczeniem małoletnich, musi natomiast przedstawić zaświadczenie o niekaralności w zakresie przestępstw z rozdziału XIX i XXV KK, art. 189a, art. 207 KK i ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. są to przestępstwa:
- przeciwko życiu i zdrowiu (np. zabójstwo, bójka, pobicie itp.)
- przeciwko wolności seksualnej i obyczajności (np. zgwałcenie, seksualne wykorzystanie małoletniego itp.)
- handel ludźmi
- przestępstwo znęcania
- wytwarzanie, posiadanie lub obrót narkotykami itp.
Oświadczenie o miejscach zamieszkania i dodatkowe dokumenty
Kolejnym obowiązkiem kandydata do pracy jest złożenie oświadczenia o państwie lub państwach (innych niż Polska), w których zamieszkiwał w ciągu ostatnich 20 lat. o ile taka osoba mieszkała w innych państwach, musisz od niej zażądać również informacji z rejestrów karnych tych państw do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi.
Jeżeli w państwach tych nie wydaje się takich informacji, wystarczy „ogólne” zaświadczenie z rejestrów karnych tych państw. Taki odpowiednik naszego zaświadczenia o niekaralności.
Jeżeli i to nie jest możliwe – wówczas kandydat do pracy musi złożyć oświadczenie, iż nie był karany za żadne z tych przestępstw oraz nie ciąży na nim żaden wyrok sądu (lub innego organu), który zakazywałby mu pracy z dziećmi. To w uproszczeniu, ale taka jest istota rzeczy
Standardy ochrony małoletnich w placówce medycznej już od sierpnia 2024 r.
O ile obowiązki związane z rekrutacją musisz realizować już od lutego 2024 r., o tyle na realizację kolejnego masz nieco więcej czasu. Standardy ochrony małoletnich w placówce medycznej musisz bowiem wdrożyć najpóźniej do 15 sierpnia 2024 r.
Czym są standardy ochrony małoletnich? w uproszczeniu – to zbiór zasad i procedur postępowania w Twoim podmiocie leczniczym, które stosujesz lub będziesz stosować, aby zapewnić ochronę dzieci przed krzywdzeniem. Obowiązek ich wprowadzenia ciąży na kierowniku podmiotu leczniczego.
Co muszą zawierać standardy ochrony małoletnich w podmiocie leczniczym?
Zgodnie z ogólną regułą, standardy ochrony małoletnich powinny być dostosowane do specyfiki danej placówki medycznej. Zgodzisz się, iż inne potrzeby będzie miał szpital dziecięcy, inne przychodnia POZ, a jeszcze inne placówka stomatologiczna. Pewne elementy są jednak wspólne. I tak, standardy ochrony małoletnich w placówce medycznej powinny zawierać m.in.:
- określenie zasad zapewniających bezpieczne relacje między małoletnim a personelem, w tym zachowania niedozwolone wobec małoletnich;
- zasady i procedurę podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego;
- procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego;
- zawiadamianie sądu opiekuńczego oraz osoby odpowiedzialne za wszczynanie procedury „Niebieskiej Karty;
- zasady przeglądu i aktualizacji standardów;
- zasady i sposób udostępniania rodzicom albo opiekunom prawnym lub faktycznym oraz małoletnim standardów do zaznajomienia się z nimi i ich stosowania.
Jeżeli nie chcesz przygotowywać standardów samodzielnie, możesz skorzystać z przygotowanego przeze mnie wzoru:
Standardy ochrony małoletnich w placówce medycznej - wzór
Wzór standardów ochrony małoletnich w placówce medycznej
Publikacja standardów ochrony małoletnich w placówce medycznej
Opracowując standardy musisz zadbać również o przygotowanie wersji skróconej, dostosowanej do dzieci. Obie wersje, czyli pełną oraz skróconą musisz wywiesić w recepcji swojej placówki oraz zamieścić na stronie internetowej.
Sankcje za niewykonanie obowiązków
Czym byłyby obowiązki prawne, gdyby nie przewidziano sankcji za ich nieprzestrzeganie?
Jeżeli naruszysz opisane wyżej obowiązki, narażasz się na odpowiedzialność wykroczeniową. o ile nie zweryfikujesz kandydatów do pracy, grozi Ci kara aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny nie niższej niż 1000 zł (maksymalnie 5.000 zł). Podobnie, o ile dopuścisz do pracy pracowników zweryfikowanych negatywnie.
Brak standardów ochrony małoletnich to z kolei:
- przy pierwszym naruszeniu – kara grzywny do 250 złotych albo kara nagany
- każde kolejne naruszenie – kara grzywny od 1000 do 5.000 złotych.
