4 godzin temu
Rzeczniczka Praw Dziecka złożyła wniosek do Naczelnego Sądu Administracyjnego o podjęcie uchwały rozstrzygającej rozbieżności w sprawach dotyczących świadczeń dla dzieci z rodzin polsko – cudzoziemskich.
– Czy obywatelstwo i status pobytowy osoby wnioskującej o przyznanie świadczenia rodzinnego na rzecz dziecka posiadającego obywatelstwo polskie, która to osoba nie mieści się w kręgu podmiotów uprawnionych do otrzymania tego świadczenia, wskazanych w art. 1 ust. 2 pkt 2 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych powinno przesądzać o wydaniu decyzji odmownej dotyczącej przyznania tego świadczenia? – zapytała Monika Horna-Cieślak Naczelny Sąd Administracyjny.
Rozbieżności interpretacyjne
RPD wskazała, iż w orzecznictwie sądów administracyjnych w sprawach świadczeń dla dzieci z rodzin polsko-cudzoziemskich dochodzi do poważnych rozbieżności interpretacyjnych przepisów prawa. Tymczasem jednym z kluczowych zadań Naczelnego Sądu Administracyjnego jest czuwanie nad spójnością orzecznictwa, które NSA realizuje poprzez podejmowanie uchwał.
RPD wskazała, iż jej wniosek dotyczy stosowania art. 1 ust. 2 pkt 2 ww. ustawy o świadczeniach, który określa katalog podmiotów uprawnionych do uzyskania świadczenia rodzinnego. Zgodnie z jego treścią, świadczenia rodzinne przysługują cudzoziemcom przebywającym na terytorium RP na podstawie określonych zezwoleń pobytowych, typów wiz lub w ramach ochrony międzynarodowej – spełniających przy tym określone warunki. Dotyczy to także osób posiadających kartę pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy”, przy spełnieniu dodatkowych przesłanek.
Właśnie przy interpretacji tych przepisów dochodzi do rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych.
Sądy zadają pytanie: czy osoba, która nie mieści się w kręgu podmiotów uprawnionych do otrzymania świadczenia rodzinnego, wskazanych w art. 1 ust. 2 pkt 2 ustawy o świadczeniach, może otrzymać to świadczenie, w sytuacji, gdy jej dziecko posiada obywatelstwo polskie? Innymi słowy, czy obywatelstwo i status pobytowy osoby wnioskującej (rodzica lub opiekuna prawnego) o przyznanie świadczenia na dziecko, powinno przesądzać o tym, iż dziecko to nie skorzysta ze wsparcia chociaż jest obywatelem polskim?
Odmienne stanowiska sądów administracyjnych
Składy orzekające w sądach administracyjnych zajmowały co do tej kwestii przeciwstawne stanowiska.
Pierwsze opiera się na założeniu, iż skoro ustawodawca nie przewidział obywatelstwa dziecka jako przesłanki koniecznej w art. 1 ust. 2 pkt 2 ustawy o świadczeniach, nie ma podstaw do rozszerzającej wykładni tego przepisu.
Drugie stanowisko zakłada z kolei, iż art. 1 ust. 2 pkt 2 ustawy o świadczeniach nie może być interpretowany w oderwaniu od faktu, iż świadczenie służy dobru dziecka będącego obywatelem RP, a oparcie odmowy wyłącznie na kryterium obywatelstwa lub statusu pobytowego rodzica, naruszałoby konstytucyjne zasady równości i ochrony praw dziecka.
Stanowisko RPD
Monika Horna-Cieślak wyraziła poparcie dla stanowiska sądów orzekających zgodnie z konstytucyjnym i ustawowym celem świadczenia. Podzieliła tezę, iż wyłączenie całej rodziny z systemu zasiłkowego tylko z uwagi na to, iż osobą wnioskującą o świadczenie jest cudzoziemiec, nie może być przyczyną odebrania stosownych praw małoletnim obywatelom polskim. Odmienna interpretacja przepisów ustawy o świadczeniach rodzinnych jest w rzeczywistości dyskryminująca wobec polskich dzieci.
Rzeczniczka mając na uwadze istotne i utrzymujące się rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych stwierdziła, iż zasadne i konieczne wydaje się jednoznaczne rozstrzygnięcie tej kwestii przez skład siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Wystąpienie do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
Monika Horna-Cieślak w sprawach równego dostęp do świadczeń dla dzieci z rodzin polsko-cudzoziemskich wystąpiła też do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. W piśmie z 28 września 2025 r. wskazała na problem przy wydawaniu decyzji administracyjnych w sprawach dotyczących rodzin o mieszanym statusie obywatelskim, w których dziecko posiada obywatelstwo polskie, natomiast wnioskujący o świadczenie rodzic – posiada obywatelstwo innego kraju.
Równy dostęp do świadczeń dla dzieci z rodzin polsko-cudzoziemskich
