Świadczenie wspierające 2025

Stan faktyczny sprawy

2.5.2025 r. J.Ł. (dalej: Skarżący) wniósł do WSA w Poznaniu (dalej: Sąd I instancji) skargę na bezczynność w przedmiocie wydania decyzji o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia dla K.Ł. – matki Skarżącego. W uzasadnieniu wskazano, iż wniosek o wydanie decyzji w ww. przedmiocie został wniesiony 11.7.2024 r. i nie został rozpoznany do dnia złożenia skargi. Ponadto wskazano, iż K.Ł. zmarła 28.2.2025 r., a Skarżący jest jej jedynym spadkobiercą. Na potwierdzenie powyższego dołączono kopię aktu poświadczenia dziedziczenia.

W odpowiedzi na skargę Organ wniósł o jej odrzucenie z uwagi na śmierć K.Ł., a co za tym idzie brak po stronie Skarżącego legitymacji do wniesienia skargi na bezczynność, gdyż nie był on stroną postępowania o ustalenie poziomu potrzeby wsparcia.

Stan prawny

Sąd I instancji wskazał, iż zgodnie z art. 58 § 1 pkt 6 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tj. Dz.U. z 2024 r. poz. 935; dalej: PostAdmU), skarga podlega odrzuceniu o ile z innych przyczyn wniesienie skargi jest niedopuszczalne. Zgodnie z kolei z art. 50 § 1 PostAdmU, uprawnionym do wniesienia skargi jest każdy, kto ma w tym interes prawny, prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka oraz organizacja społeczna w zakresie jej statutowej działalności, w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób, o ile brała udział w postępowaniu administracyjnym. Stosownie zaś do art. 50 § 2 PostAdmU, uprawnionym do wniesienia skargi jest również inny podmiot, któremu ustawy przyznają prawo do wniesienia skargi.

Mając na względzie ww. regulacje, Sąd I instancji wskazał, iż skargę może wnieść wyłącznie podmiot, który dysponuje legitymacją skargową (legitymacją do uruchomienia postępowania sądowoadministracyjnego), a pojęcie „interesu prawnego” z art. 50 § 1 PostAdmU ma charakter obiektywny i jego źródła każdorazowo należy upatrywać w przepisach prawa materialnego, ale niekiedy również procesowego, czy też choćby ustrojowego. W związku z tym, istoty interesu prawnego należy upatrywać w jego związku z konkretną normą prawną. Istnieje on wtedy, kiedy można wskazać przepis prawa, z którego jest możliwość wywiedzenia dla danego podmiotu określonych praw lub obowiązków (wyrok NSA z 17.12.2020 r. I OSK 1553/20, Legalis).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt stanu faktycznego rozpatrywanej sprawy, Sąd I instancji wskazał, iż Skarżący domaga się poddania kontroli postępowania, prowadzonego w sprawie ustalenia poziomu potrzeby wsparcia dla jego matki K.Ł. Jak wynika z akt sprawy, postępowanie to wszczęte zostało na wniosek K.Ł. – reprezentowanej przez syna, tj. Skarżącego z 11.7.2024 r. Postępowanie nie zostało zakończone do dnia śmierci matki Skarżącego, tj. do 28.2.2025 r., zaś skarga na bezczynność Organu złożona został przez Skarżącego w imieniu własnym 2.5.2025 r.

Sąd I instancji wskazał, iż zagadnienia związane z wydawaniem decyzji o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia uregulowano w ustawie z 27.8.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tj. Dz.U. z 2025 r. poz. 913; dalej: RehZawU). Potrzeba wsparcia to następstwo braku lub utraty autonomii fizycznej, psychicznej, intelektualnej lub sensorycznej (art. 4b ust. 1 RehZawU) i ustala się ją osobom legitymującym się orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności (art. 4b ust. 2 w zw. z art. 1 pkt 1 RehZawU). W decyzji adekwatny organ ustala poziom potrzeby wsparcia osoby niepełnosprawnej, w wartościach punktowych (art. 6b⁵ w zw. z art. 4b ust. 3 RehZawU). Uzyskanie decyzji o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia stanowi warunek wystąpienia przez osobę niepełnosprawną mającą potrzebę wsparcia z wnioskiem o przyznanie świadczenia wspierającego wprowadzonego ustawą z 7.7.2023 r. o świadczeniu wspierającym (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1429; dalej: ŚwiadczWspierU). Świadczenie to przysługuje osobie w wieku od ukończenia 18. roku życia posiadającej decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia, w której potrzebę wsparcia określono na poziomie od 70 do 100 punktów w skali potrzeby wsparcia, o której mowa w art. 4b ust. 1 RehZawU.

Rozstrzygnięcie Sądu I instancji

Sąd I instancji wskazał, iż decyzja ustalająca potrzeby wsparcia jest rozstrzygnięciem ściśle związanym z osobą niepełnosprawną i dotycząca wyłącznie jej interesu prawnego. Uprawnienia wynikające z decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia nie są prawami zbywalnymi lub dziedzicznymi, w rozumieniu art. 30 § 4 KPA. Powyższe powoduje, iż nie może się o nie skutecznie ubiegać sukcesor prawny zmarłej osoby, dla której poziom wsparcia nie został ustalony w drodze decyzji, mimo złożenia odpowiedniego wniosku. To zaś przesądza, o tym iż Skarżący, będący zstępnym zmarłej wnioskodawczyni, nie posiada interesu prawnego (art. 50 § 1 PostAdmU) do wniesienia skargi, której przedmiotem jest bezczynność organu w postępowaniu o ustalenie poziomu potrzeb wsparcia jego matki. Przedmiot postępowania sądowego odnosi się bowiem wyłącznie do praw matki Skarżącego. Jednocześnie brak jest przepisów szczególnych, w rozumieniu art. 50 § 2 PostAdmU, które uprawniałyby następców prawnych osób niepełnosprawnych do skutecznego zainicjowania, względnie brania udziału w postępowaniu administracyjnym dotyczącym ustalenia poziomu potrzeby wsparcia, a co za tym idzie także zainicjowania postępowania sądowoadministracyjnego, zmierzającego do weryfikacji zgodności z prawem działania organu. Sąd I instancji działając – na podstawie art. 58 § 1 pkt 6 PostAdmU w zw. z art. 50 § 1 PostAdmU – odrzucił skargę.

Komentarz