System kaucyjny w Polsce – nowe zasady i obowiązki

4 miesięcy temu

Obowiązek utworzenia punktów odbioru opakowań i odpadów opakowaniowych w każdej gminie.
Nowe wymagania dotyczące uzyskiwania zezwoleń i harmonogramu działań związanych z uruchomieniem systemu kaucyjnego.
Obowiązek zbiórki opakowań po mleku i produktach mlecznych w ramach sytemu kaucyjnego zostanie wprowadzony w życie od początku 2026 r., a opakowań po pozostałych napojach od początku 2025 r.

Punkt odbioru opakowań i odpadów opakowaniowych w każdej gminie

Jak wynika z art. 40g ust. 1 pkt 1 GospOpakowaniaU, system kaucyjny obejmuje terytorium kraju.

Projekt uszczegóławia zasadę powszechności systemu kaucyjnego poprzez wprowadzenie wymogu zapewnienia przez podmiot reprezentujący co najmniej jednego punktu odbierania opakowań i odpadów opakowaniowych objętych systemem kaucyjnym od użytkowników końcowych w każdej gminie.

Celem tego rozwiązania jest umożliwienie weryfikacji objęcia terytorium całego kraju systemem odbioru opakowań i odpadów opakowaniowych objętych systemem kaucyjnym, co zapewni użytkownikom końcowym powszechny i równy dostęp.

Pobieranie kaucji

Projekt przewiduje, iż kaucję pobiera się:

na etapach dystrybucji produktu w opakowaniu na napoje jednorazowego albo wielokrotnego użytku, poprzedzających sprzedaż użytkownikowi końcowemu;
od użytkownika końcowego nabywającego dany produkt.

Obowiązek przekazania pobranej kaucji podmiotowi reprezentującemu prowadzącemu dany system kaucyjny należy zrealizować w terminie 7 dni od dnia pobrania kaucji.

Oddanie opakowania i odzyskanie kaucji niedaleko miejsca zamieszkania

Zgodnie z projektem, przedsiębiorca prowadzący jednostkę handlu detalicznego lub hurtowego o powierzchni sprzedaży nie większej niż 200 m², w której oferowane są produkty w opakowaniach na napoje objętych systemem kaucyjnym:

ma obowiązek uczestniczyć w systemie kaucyjnym w zakresie co najmniej pobierania kaucji oraz może uczestniczyć w tym systemie w zakresie zwracania kaucji oraz zbierania pustych opakowań i odpadów opakowaniowych – w odniesieniu do butelek jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do trzech litrów oraz puszek metalowych o pojemności do jednego litra;
ma obowiązek uczestniczyć w systemie kaucyjnym w zakresie co najmniej pobierania i zwracania kaucji oraz zbierania pustych opakowań – w odniesieniu do butelek szklanych wielokrotnego użytku o pojemności do półtora litra.

Proponowane rozwiązanie jest wygodne dla klientów, ponieważ umożliwia oddanie opakowania i odzyskanie kaucji niedaleko miejsca zamieszkania.

Uszczegółowienie obowiązujących warunków udzielania zezwolenia

Art. 40j GospOpakowaniaU reguluje kwestię uzyskania zezwolenia na prowadzenie systemu kaucyjnego.

Projekt przewiduje, iż wniosek o zezwolenie na prowadzenie systemu kaucyjnego, oprócz dotychczasowych elementów, zawiera również harmonogram przygotowania, realizacji oraz zakończenia działań podejmowanych w celu uruchomienia systemu kaucyjnego oraz wskazanie innych warunków niezbędnych do jego uruchomienia, o ile występują.

Projekt przewiduje obowiązek załączenia do wniosku o zezwolenie na prowadzenie systemu kaucyjnego m.in.:

oświadczenia o niekaralności członków rady nadzorczej, członków zarządu i prokurentów podmiotu reprezentującego za umyślne przestępstwo;
oświadczenia o posiadaniu kapitału zakładowego;
planu realizacji rozliczeń finansowych między podmiotem reprezentującym a podmiotami uczestniczącymi w systemie kaucyjnym oraz rozliczania środków finansowych pochodzących z nieodebranej kaucji.

Wprowadzenie do GospOpakowaniaU przepisów uszczegóławiających obowiązujące warunki udzielania zezwolenia w formie dodatkowych wymagań w ramach składania wniosków ma przyczynić się do uzyskania pełniejszego obrazu działań, które przedsiębiorcy tworzący system kaucyjny zamierzają podjąć.

Termin uruchomienia systemu kaucyjnego

Projekt przewiduje również termin uruchomienia systemu kaucyjnego, który nie może być dłuższy niż 24 miesiące od dnia wydania zezwolenia na jego prowadzenie. Zaproponowane rozwiązanie ma zapewnić realizowanie planowanych działań w określonym tempie oraz umożliwić weryfikację postępu prac.

Jeśli system kaucyjny nie zostanie uruchomiony w terminie określonym w zezwoleniu, będzie istniała możliwość wezwania do zmiany albo cofnięcia, w drodze decyzji, tego zezwolenia. Decyzjom w tym zakresie wydawanym przez ministra można będzie nadać rygor natychmiastowej wykonalności.

Funkcja kontrolna wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska

Jak wynika z projektu, wojewódzki inspektor ochrony środowiska (dalej: WIOŚ) przeprowadza kontrolę podmiotu reprezentującego przed i po uruchomieniu systemu kaucyjnego. Celem takiego rozwiązania jest zweryfikowanie, czy system został przygotowany prawidłowo i funkcjonuje zgodnie z udzielonym zezwoleniem.

Projekt zakłada, iż WIOŚ będzie przeprowadzał kontrolę podmiotu reprezentującego:

przed uruchomieniem systemu – kontrola dotycząca prowadzenia prac przygotowujących do uruchomienia systemu,
w pierwszym roku po uruchomieniu systemu – badanie czy podmiot reprezentujący prowadzi wszystkie działania wskazane w zezwoleniu oraz czy nie ma nieprawidłowości mogących rzutować na adekwatne działanie sytemu.

Zgodnie z projektem, WIOŚ sporządza i przekazuje Głównemu Inspektorowi Ochrony Środowiska (dalej: GIOŚ), w terminie do 15 lutego za poprzedni rok kalendarzowy, zbiorczą informację o wynikach przeprowadzonych kontroli. Z kolei GIOŚ sporządza i przekazuje ministrowi adekwatnemu do spraw klimatu, w terminie do 30 lipca każdego roku, roczny raport o wynikach przeprowadzonych kontroli w poprzednim roku kalendarzowym.