System kaucyjny wchodzi w życie!

Zarządzanie systemem kaucyjnym to jeden z wielu nowych obowiązków wynikających z wdrożenia w Polsce tzw. dyrektywy SUP. Najważniejsze z perspektywy przedsiębiorców przepisy[1] w zakresie minimalnych poziomów selektywnego zbierania opakowań zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2025 r. Choć czasu wydaje się sporo, sporo jest też zmian, dlatego już teraz warto się z nimi zapoznać.

Przedsiębiorcy stworzą system(y)

Na barkach części przedsiębiorców (podmiotów reprezentujących) spoczywać będzie zarządzanie systemem kaucyjnym poprzez:

• selektywne zbieranie opakowań i odpadów opakowaniowych,
• odbieranie opakowań i odpadów opakowaniowych z jednostek handlu detalicznego i hurtowego oraz innych,
• transport opakowań na napoje oraz odpadów opakowaniowych do zakładu przetwarzania odpadów,
• prowadzenie ewidencji i sporządzanie sprawozdań,
• rozliczanie kaucji z jednostkami handlu detalicznego i hurtowego oraz innymi podmiotami,
• finansowanie kosztów zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych przez przedsiębiorcę prowadzącego jednostkę handlu detalicznego i hurtowego lub inny podmiot.

W praktyce może powstać wiele niezależnych systemów kaucyjnych, zarządzanych w różny sposób przez podmioty gospodarcze – tzw. podmioty reprezentujące. Do połowy 2024 r. przedsiębiorcy mogą zgłaszać swoje usługi w tym zakresie (poprzez złożenie wniosku o wydanie zezwolenia do Ministra Klimatu i Środowiska). Trzeba jednak pamiętać, iż w celu uzyskania zezwolenia na prowadzenie systemu kaucyjnego, muszą spełniać liczne wymogi formalne, między innymi działać w formie spółki akcyjnej o kapitale zakładowym w wysokości 5 milionów zł i zajmować się wyłącznie gospodarowaniem opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz organizowaniem i zarządzaniem systemem kaucyjnym.

Najważniejsze obowiązki dla firm z branży napojów

Nowe regulacje nakładają szereg obowiązków na tzw. wprowadzających produkty w opakowaniach na napoje. Najważniejsze z nich polegają na:

• finansowaniu systemu kaucyjnego,
• konieczności osiągnięcia minimalnych poziomów selektywnego zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych,
• ponoszeniu dodatkowych opłat w razie nieosiągnięcia tych poziomów,
• umieszczaniu na opakowaniach napojów informacji o wysokości kaucji.

Okiem konsumenta

Z perspektywy przeciętnego konsumenta najistotniejsza regulacja dotyczy wprowadzenia kaucji. Jej wysokość wynika z rozporządzenia ministra klimatu i nie może być wyższa niż 2 zł. Będzie doliczana do:

• butelek jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do 3 l (z wyłączeniem szklanych lub metalowych butelek na napoje, których zakrętki i wieczka są wykonane z tworzyw sztucznych),
• metalowych puszek o pojemności do 1 l,
• szklanych butelek wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 l.

Kaucja pobierana będzie przy sprzedaży produktów w wyżej wymienionych opakowaniach w jakimkolwiek sklepie (każdy jest zobowiązany do jej pobierania), ale obowiązek zapewnienia jej zwrotu dotyczy jedynie sklepów o powierzchni co najmniej 200 m². Co ważne, nie będzie trzeba przy zwrocie okazywać żadnego paragonu lub innego dowodu sprzedaży – pracownik sklepu zweryfikuje tylko to, czy butelka podlega zwrotowi na zasadach wynikających z ustawy.

[1] 31 sierpnia Prezydent podpisał nowelizację ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi implementującą część przepisów tzw. dyrektywy plastikowej (SUP). Ustawa wejdzie w życie po upływie 30 dni od dnia jej ogłoszenia