Zagadnienia związane z zachowaniem tajemnicy lekarskiej za życia pacjenta są Ci z pewnością dobrze znane (jeśli nie, daj znać, a napiszę o tym więcej). jednak już tajemnica lekarska po śmierci pacjenta, czy udostępniania dokumentacji medycznej pacjenta zmarłego to już zupełnie inny temat.
Przepisy określają na szczęście procedury związane z dostępem do informacji o zmarłym pacjencie.
Tajemnica lekarska po śmierci pacjenta – czy to rzeczywiście problem?
Ustalmy jedno – lekarz jest związany tajemnicą lekarską również po śmierci pacjenta. Problem pojawia się, gdy pomiędzy osobami bliskimi zaistniał spór co do ujawnienia tajemnicy lekarskiej. Wystarczy, iż jedna z osób bliskich sprzeciwiła się ujawnieniu i lekarz mógłby mieć w zasadzie związane ręce.
Wcześniejsze przepisy nie określały, jak postępować w takich przypadkach. Powodowało to sytuacje, w których nie było możliwe legalne ujawnienie informacji dotyczących zmarłego osobom bliskim pacjenta.
Sprzeciw na ujawnienie tajemnicy lekarskiej
Ogólna zasada jest taka, iż zgodę na ujawnienie danych objętych tajemnicą lekarską może wyrazić osoba bliska. Może to jednak zrobić również – jeszcze za życia – sam pacjent. Sprzeciw dołączany jest do dokumentacji medycznej pacjenta.
W świetle ustawy o prawach pacjenta osobami bliskimi są
- małżonek,
- krewny do drugiego stopnia (np. dziadkowie, wnuki, rodzeństwo)
- powinowaty do drugiego stopnia w linii prostej (teściowie, synowa, zięć)
- przedstawiciel ustawowy (np. rodzic lub opiekun)
- osoba pozostająca we wspólnym pożyciu (np. konkubent, partner) lub osobę wskazaną przez pacjenta.
Pakiet RODO dla podmiotu leczniczego
Pakiet dokumentów RODO dla podmiotów leczniczych. Wzory z instrukcją.
Tajemnica lekarska po śmierci pacjenta – spory rozstrzygnie sąd
W przypadku, o ile pomiędzy bliskimi pacjenta wystąpi spór co do ujawnienia tajemnicy, decyzję podejmie sąd. Będzie to sąd adekwatny ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania zmarłego. Oczywiście sąd nie będzie działał w takich sprawach z własnej inicjatywy, a jedynie na wniosek.
Wniosek do sądu może złożyć każda z osób bliskich oraz lekarz. W przypadku wątpliwości, czy dana osoba należy do kręgu osób bliskich, lekarz ma prawo wystąpić do sądu o rozstrzygnięcie również tej kwestii.
Jeżeli pacjent za życia sprzeciwi się ujawnieniu tajemnicy lekarskiej po śmierci pacjenta, osoba bliska może a wystąpić do sądu o wyrażenie zgody na takie ujawnienie. Jest to możliwe w dwóch przypadkach
- gdy będzie to niezbędne dla dochodzenia odszkodowania lub zadośćuczynienia z tytułu śmierci pacjenta;
- gdy ujawnienie będzie niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia osoby bliskiej.
Sąd będzie rozstrzygał tego rodzaju sprawy w postępowaniu nieprocesowym.
Dostęp do dokumentacji medycznej po śmierci pacjenta
Co z dokumentacją medyczną po śmierci pacjenta?
Dokumentacja medyczna zmarłego pacjenta może zostać udostępniona osobie upoważnionej przez pacjenta za życia, lub przedstawicielowi ustawowemu pacjenta. Udostępnienie dokumentacji tym osobom jest w zasadzie bezwarunkowe.
Nieco inaczej sprawa wygląda w odniesieniu do osób bliskich. Dokumentacja medyczna może zostać udostępniona osobie bliskiej, chyba, iż udostępnieniu sprzeciwi się inna osoba bliska. Dokumentacji nie będzie można udostępnić również, gdy jeszcze za życia sprzeciwił się temu pacjent.
Podobnie, jak w przypadku tajemnicy lekarskiej, sąd będzie rozstrzygał spory dotyczące udostępniania dokumentacji. Będą to następujące sprawy:
- wyrażanie zgody na udostępnienie dokumentacji w przypadku sporu pomiędzy osobami bliskimi;
- rozstrzyganie wątpliwości czy osoba występująca o udostępnienie dokumentacji lub sprzeciwiająca się udostępnieniu jest osobą bliską;
- wyrażanie zgody na udostępnienie dokumentacji medycznej, gdy pacjent za życia sprzeciwił się udostępnieniu.
