5 godzin temu
27 listopada 2025 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał najważniejszy wyrok TSUE w sprawie C-746/24 (Gryczara), który może znacząco wpłynąć na sytuację frankowiczów oraz praktykę sądów krajowych. Orzeczenie dotyczy kosztów procesu w sprawach o zwrot kapitału kredytu oraz nadużywania pozwów o charakterze SLAPP w sporach dotyczących kredytów frankowych.
Wyrok ma ogromne znaczenie dla konsumentów dochodzących roszczeń z tytułu unieważnienia umowy kredytu i może ograniczyć ryzyko finansowe, z którym dotychczas musieli się mierzyć.
Na czym polegał problem?
W wielu postępowaniach o unieważnienie umowy kredytu banki zaczęły pozywać kredytobiorców o zwrot kapitału kredytu jeszcze w trakcie trwającego procesu. Jednocześnie domagały się one od konsumentów bardzo wysokich kosztów procesu, obejmujących:
- 5% opłaty sądowej od wartości pozwu,
- koszty zastępstwa procesowego według stawek określonych w rozporządzeniu.
Przykład z praktyki:
W sporze dotyczącym kredytu wypłaconego w wysokości 300 000 zł bank mógł domagać się:
- 15 000 zł tytułem opłaty sądowej,
- 10 800 zł kosztów zastępstwa procesowego.
Łącznie ponad 25 000 zł dodatkowych kosztów, niezależnie od roszczenia o zwrot kapitału.
W efekcie frankowicz, który wygrał sprawę o unieważnienie umowy, przez cały czas mógł być narażony na kolejne dziesiątki tysięcy złotych kosztów w drugim postępowaniu. Taki stan prowadził do nierówności stron i wykorzystywania przewagi ekonomicznej banków.
Wyrok TSUE: priorytetem jest ochrona konsumenta
TSUE odpowiedział na pytanie, czy takie działania banków są zgodne z art. 6 i 7 dyrektywy 93/13 dotyczącej nieuczciwych postanowień umownych.
Najważniejsze tezy orzeczenia TSUE:
- Bank, który stosował nieuczciwe postanowienia, musi liczyć się z konsekwencjami finansowymi.
- Obciążanie konsumenta pełnymi kosztami procesu może zniechęcać go do obrony swoich praw.
- System opłat generujący efekt odstraszający jest sprzeczny z prawem UE.
- Konsument nie może rezygnować z ochrony prawnej przez zbyt wysokie ryzyko procesowe.
Co to oznacza dla frankowiczów?
Kredytobiorca nie może zostać obciążony kosztami wyższymi niż te, które poniósłby jako powód w sprawie o unieważnienie umowy kredytu frankowego.
Pozwy SLAPP a sprawy frankowe. Jak zmienia się praktyka?
Wyrok TSUE ma również znaczenie dla zjawiska pozwów SLAPP, które w sprawach frankowych były wykorzystywane jako narzędzie nacisku na konsumentów. Banki próbowały w ten sposób wywołać presję finansową, skłaniając do rezygnacji z dochodzenia roszczeń lub podpisania niekorzystnej ugody.
TSUE podkreślił, iż takie działanie:
- narusza równowagę stron,
- wykorzystuje przewagę ekonomiczną banku,
- stoi w sprzeczności z założeniami dyrektywy 93/13 i ochroną konsumenta,
- nie może być akceptowane w sporach dotyczących kredytów frankowych.
To wyraźny sygnał dla banków, iż nadużywanie postępowań sądowych jako środka nacisku jest niezgodne z prawem UE.
Konsekwencje dla frankowiczów – co zmienia wyrok TSUE?
Frankowicze mogą oczekiwać:
- zwiększonego bezpieczeństwa finansowego po unieważnieniu umowy,
- ograniczenia ryzyka ponoszenia nieproporcjonalnych kosztów w nowych procesach,
- większej pewności prawa i przewidywalności rozstrzygnięć,
- wzmocnienia pozycji negocjacyjnej wobec banków,
- mniejszej presji na zawieranie niekorzystnych ugód.
TSUE wprost podkreślił, iż konsument nie może być „karany” za korzystanie z ochrony przewidzianej w prawie unijnym.
Wpływ na praktykę krajową i przyszłe sprawy frankowe
Wyrok nie odnosi się wprost do zapowiadanej specustawy frankowej, ale:
- może skłonić banki do wycofywania powództw, jeżeli ryzyko kosztowe będzie dla nich zbyt wysokie,
- powinien wpłynąć na praktykę sądów, które będą musiały uwzględniać standardy TSUE przy rozliczaniu kosztów procesu,
- może ujednolicić orzecznictwo w sprawach o zwrot kapitału kredytu,
- wzmocni argumentację konsumentów w kolejnych sporach z bankami.
Dla pełnomocników procesowych i stron sporu wyrok TSUE stanie się punktem odniesienia w ocenie zasadności i ryzyka działań podejmowanych przez banki.
Podsumowanie – dlaczego wyrok TSUE C-746/24 jest tak ważny?
Orzeczenie TSUE to:
- kluczowy przełom w sprawach frankowych,
- wyraźne ograniczenie stosowania pozwów SLAPP,
- wzmocnienie unijnego standardu ochrony konsumenta,
- sygnał dla sądów krajowych o konieczności zmiany podejścia do kosztów procesu,
- realne zmniejszenie ryzyka finansowego dla frankowiczów.
Zobacz również – Pomoc prawna Frankowiczom