6 godzin temu
O rozstrzygnięcie tej kwestii wystąpił do TSUE Sąd Okręgowy w Warszawie. Rozpatruje on sprawę trzyosobowej rodziny, która zaciągnęła w 2007 r. w Getin Noble Bank kredyt hipoteczny na 185 tys. zł, na 360 miesięcy, na pokrycie części ceny nabycia nieruchomości i koszty zaciągnięcia kredytu. Umowa kredytu zawierała klauzulę o przeliczeniu tej kwoty na franki po kursie kupna z tabeli kursów tego banku, a spłacane raty miały być przeliczone na złote po kursie sprzedaży CHF, też ustalonym jednostronnie przez bank w tabeli z dnia płatności raty.
Nieuczciwe warunki
Powodowie domagają się ustalenia nieważności tej umowy i zasądzenia im dokonanych przez nich wpłat, ewentualne kontynuowanie umowy po usunięciu z niej nieuczciwych warunków. Podstawą ich żądania jest to, iż umowa kredytu zawiera niedozwolone postanowienia dotyczące indeksacji kwoty kredytu do franka.
Tymczasem 29 września 2022 r. Bankowy Fundusz Gwarancyjny wszczął przymusową restrukturyzację i uporządkowaną likwidację Getin Noble Banku. Na mocy tej decyzji utworzono nowy podmiot (VeloBank S.A.), na który przeniesiono niemal wszystkie prawa i obowiązki pozwanego Getinu, z wyłączeniem praw majątkowych wynikających z czynności lub czynów niedozwolonych dotyczących umów kredytów i pożyczek powiązanych CHF.
W tej sytuacji powodowie złożyli wniosek o tymczasowe zabezpieczenie ich roszczenia na czas procesu, w szczególności przez wstrzymanie obowiązku dokonywania spłaty rat za okres od wytoczenia bankowi sprawy i zakazania mu umieszczenia w BIK informacji o niedokonywaniu przez nich spłat kredytu od udzielenia zabezpieczenia.
SO ocenił, iż warunki tej umowy kredytu są nieuczciwe, gdyż zezwalają bankowi na dowolne kształtowanie różnicy kursowej, a w świetle orzecznictwa TSUE musi istnieć w ramach takiego postępowania możliwość wydania zabezpieczenia pozwalającego na wstrzymanie obowiązku spłacania przez powodów rat kredytu. Tymczasem według wykładni części polskich sądów art. 135 ust. 1 i 4 ustawy o BFG w sytuacji, kiedy bank jest objęty restrukturyzacją i uporządkowaną likwidacją, sądy mają umarzać postępowania zabezpieczające, co ignoruje dyrektywę konsumencką 93/13.
Trybunał podzielił wątpliwości SO i orzekł, iż prawo Unii sprzeciwia się oddaleniu wniosku o zabezpieczenie, złożonego przez konsumenta w opisanym stanie faktycznym. Wskazał, iż celem dyrektywy konsumenckiej jest zapewnienia wysokiego poziomu ochrony praw konsumenta i zapobieganie stosowaniu nieuczciwych warunków umownych, a obowiązkiem państw członkowskich jest zapewnienie skuteczności praw, które jednostki wywodzą z prawa UE. To oznacza m.in. uniknięcie sytuacji, w której konsument płaci w toku postępowania sądowego kwoty wyższe niż rzeczywiście należne, gdyby w orzeczeniu kończącym postępowanie stwierdzono nieuczciwy charakter kwestionowanych postanowień umownych. W takich przypadkach konieczne może okazać się zastosowanie środków zabezpieczających.
TSUE dodał przy tym, iż ochrona konsumenta na podstawie dyrektywy w opisanej sytuacji nie utrudnia przeprowadzenia procedury restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banku.
Kolejny wyrok
– To kolejny pozytywny dla konsumentów wyrok TSUE, dał on bowiem kredytobiorcom szansę na uwzględnienie ich wniosku o wstrzymanie spłat rat na czas trwania postępowania sądowego, gdy wobec banku została wszczęta przymusowa restrukturyzacja. Sąd cywilny, rozstrzygając taki wniosek, powinien tylko zbadać, czy konsument już zapłacił, czy w trakcie postępowania zapłaci kotwę wyższą od faktycznie należnej bankowi w przypadku stwierdzenia nieważności umowy kredytu – ocenia Wojciech Bochenek, radca prawny.
Dr Mariusz Korpalski, radca prawny, podkreśla z kolei, iż według TSUE przy stosowaniu dyrektywy 93/13 należy uwzględnić problem ewentualnego pozbawienia skuteczności procedury restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banku, ale w takich sprawach ta skuteczność została osiągnięta z chwilą, w której decyzją BFG wydzielono instytucję pomostową i przeniesiono na nią zasadniczą część aktywów Getin Noble Banku.
W związku z tym postępowania, które dotyczą aktywów pozostałych tego banku, nie zagrażają skuteczności restrukturyzacji i likwidacji, w szczególności nie zagrażają jej sądowe wstrzymania płatności dalszych rat.
Dodajmy, iż Getin ma ok. 30 tys. takich kredytobiorców, w tym ok. 10 tys. ma podobne sprawy w sądach cywilnych jak ta.
Sygnatura akt: C-324/23
Henryk Walczewski
sędzia sądu frankowego
Dyrektyw unijnych nie można stosować bezpośrednio, ale dopiero po implementacji do prawa krajowego. To oznacza, iż dyrektywa nie obowiązuje wprost między stronami sporu. Dyrektywę 93/13 ustanowiono dla zapewnienia równowagi kontraktowej – równości świadczeń konsumenta i przedsiębiorcy. Zatem „wysoki poziom ochrony konsumenta” to skutek wdrożenia, a nie cel dyrektywy. Zabezpieczenie jako całkowite zwolnienie z płacenia rat wymaga uprawdopodobnienia, iż doprowadzi do takiej równości. o ile konsument płaci więcej niż powinien, to raczej może się domagać obniżenia rat niż unieważnienia całej umowy. Ochrona konsumenta wbrew przepisom o restrukturyzacji oczywiście utrudnia jej przeprowadzenie.
