Ustalenie wysokości emerytury z uwzględnieniem rekompensaty dla dyrektora i nauczyciela prowadzącego niepubliczną placówkę oświatową

Prawo oświatowe a Karta Nauczyciela – podstawy prawne

Osoby prowadzące niepubliczną placówkę oświatową, często po wielu latach pracy jako nauczyciel w szkołach publicznych i niepublicznych, ubiegają się o ustalenie wysokości emerytury z uwzględnieniem rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Problemem staje się jednak udokumentowanie wymaganych 15 lat pracy nauczycielskiej.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych, rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli przed 1 stycznia 2009 r. posiada okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat.

Karta Nauczyciela a status nauczyciela i dyrektora

Zgodnie z art. 32 ust. 3 pkt 5 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, za pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze uważa się nauczycieli, wychowawców oraz innych pracowników pedagogicznych wykonujących pracę nauczycielską określoną w ustawie Karta Nauczyciela.

W praktyce oznacza to, iż również nauczyciele zatrudnieni w niepublicznych placówkach oświatowych mogą ubiegać się o rekompensatę, o ile spełnili przesłankę pełnego wymiaru czasu pracy.

Problem „zatrudnienia u siebie” w placówce oświatowej

Organy rentowe często odmawiają zaliczenia okresu pracy w placówce, w której nauczyciel był jednocześnie jej organem prowadzącym (np. właścicielem przedszkola). Argumentują, iż nie można pozostawać w stosunku pracy „z samym sobą”.

Jednak zgodnie z orzecznictwem (m.in. wyrok WSA w Gliwicach z 10.02.2015 r., I SA/Gl 1064/15), wykonywanie czynności nauczycielskich lub dyrektorskich może być traktowane jako faktyczne zatrudnienie, choćby o ile brak było umowy o pracę.

Dyrektor jako nauczyciel w swojej placówce

Ustawodawca przewidział możliwość równoległej pracy osoby fizycznej będącej organem prowadzącym jako nauczyciela w „swojej” placówce. najważniejsze jest udokumentowanie faktycznego wykonywania pracy nauczycielskiej w pełnym wymiarze czasu.

W takim przypadku okres ten może zostać uwzględniony w wymaganym 15-letnim stażu pracy w warunkach szczególnych.

FAQ – najczęściej zadawane pytania

Jak prawo oświatowe reguluje kwestię emerytur dla dyrektorów i nauczycieli?

Prawo oświatowe oraz Karta Nauczyciela wskazują, iż nauczyciele, w tym również dyrektorzy prowadzący niepubliczne placówki, mogą być uznani za pracujących w szczególnym charakterze, co ma wpływ na wysokość emerytury i prawo do rekompensaty.

Jak Karta Nauczyciela definiuje nauczyciela zatrudnionego w placówce niepublicznej?

Zgodnie z art. 1 ust. 2 pkt 2 Karty Nauczyciela, nauczycielem zatrudnionym w niepublicznej placówce jest osoba, której powierzono prowadzenie zajęć – również na innej podstawie niż umowa o pracę (np. umowa cywilnoprawna przed 2018 r.).

Jak udokumentować 15 lat pracy w warunkach szczególnych?

Dokumentacja powinna obejmować okresy faktycznego wykonywania pracy nauczycielskiej w pełnym wymiarze czasu, także w placówkach prowadzonych przez samego nauczyciela. W niektórych przypadkach konieczne może być powołanie się na orzecznictwo sądów administracyjnych.

Czy dyrektor prowadzący swoją szkołę może zaliczyć czas pracy jako nauczyciel do emerytury?

Tak, o ile faktycznie wykonywał czynności nauczyciela w pełnym wymiarze czasu i może to udokumentować. Organy rentowe często kwestionują ten okres, ale istnieją orzeczenia sądowe potwierdzające możliwość jego zaliczenia.

Jakie znaczenie ma rok 2018 w zatrudnianiu nauczycieli w placówkach niepublicznych?

Od 1 września 2018 r. wprowadzono obowiązek zatrudniania nauczycieli w oparciu o umowę o pracę. Wcześniej dopuszczalne było powierzenie zajęć także na podstawie innych umów, co ma znaczenie przy rozliczaniu stażu pracy dla celów emerytalnych.