Dekada Nauk o Oceanach na rzecz Zrównoważonego Rozwoju ONZ to trzecia już konferencja w ramach programu zaplanowanego na lata 2021–2030. Jest to konferencja, która gromadzi społeczność i partnerów uczestniczących w projekcie Ocean Decade. Przez tydzień naukowcy, społecznicy, przedstawiciele rządów i organizacji międzynarodowych informują o najnowszych wynikach badań oraz programują wspólne priorytety.
Konferencja w 2024 została zorganizowana przez Hiszpanię i współorganizowana z UNESCO’s Intergovernmental Oceanographic Commission (IOC/UNESCO). Miała miejsce w dniach 10–12 kwietnia 2024 r. w Barcelonie. W jej organizację włączyły się rząd Katalonii i Rada Miasta Barcelony, Fundacja Barcelona Capital Náutica oraz Spanish National Ocean Decade Committee, której patronuje Ministerstwo Nauki i Innowacji za pośrednictwem Hiszpańskiej Rady ds. Badań Naukowych (CSIC - Consejo Superior de Investigaciones Científicas).
W przedsięwzięciu z własnej inicjatywy i za własne pieniądze uczestniczyła Marta Przepióra, inżynier hydrografii morskiej, absolwentka międzyuczelnianego kierunku Uniwersytetu Gdańskiego oraz Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni. O wydarzeniach i spotkaniach z uczestniczką UN Ocean Decade Week 2024 w Barcelonie rozmawiał Marek Grzybowski.
Marek Grzybowski: Co to za przedsięwzięcie UN Ocean Decade, iż warto w nim udział wziąć? Jakie tematy uznano za ważne w czasie „Dekady Oceanów ONZ”?
Marta Przepióra: “Ocean Decade”, czyli “Dekada Oceanów”, to przedsięwzięcie Organizacji Narodów Zjednoczonych na rzecz nauki o oceanach dla zrównoważonego rozwoju. Trwa ona od 2021 roku do 2030 roku i zawiera 10 wyzwań z różnych obszarów dotyczących oceanów:
- Zrozumienie i pokonanie zanieczyszczeń oceanów.
- Ochrona i przywracanie ekosystemów i różnorodności biologicznej.
- Zrównoważone wyżywienie globalnej populacji.
- Rozwój zrównoważonej i sprawiedliwej gospodarki oceanicznej.
- Odblokowanie oceanicznych rozwiązań dla zmian klimatycznych.
- Zwiększenie odporności społeczności na zagrożenia oceaniczne.
- Rozszerzenie globalnego systemu obserwacji oceanów.
- Utworzenie cyfrowej reprezentacji oceanu.
- Umiejętności, wiedza i technologia dla wszystkich.
- Zmiana relacji ludzkości z oceanem.
Jest niezliczona ilość możliwości, aby zaangażować się w tę inicjatywę. Wszelkiego rodzaju projekty i aktywności są organizowane na całym świecie oraz zdalnie, aby umożliwić udział jak największej ilości osób. Momentem kulminacyjnym są właśnie konferencje Dekady Oceanów. W tym roku odbywała się ona w kwietniu w Barcelonie i towarzyszył jej cały tydzień powiązanych wydarzeń i aktywności. A przyszłoroczna edycja zaplanowana jest na czerwiec i odbędzie się w Nicei we Francji. Warto uczestniczyć w tym wydarzeniu, aby dowiedzieć się o inicjatywach z całego świata i uczestniczyć w dyskusjach na tematy związane z wyzwaniami “Dekady Oceanów”, a przede wszystkim poznać niezwykle inspirujących ludzi.
Tydzień “Dekady Oceanów” to nie tylko konferencje naukowe, ale również imprezy i przestrzenie towarzyszące. Jakiego typu były to przedsięwzięcia?
Było to wiele dodatkowych paneli dyskusyjnych, prelekcji, warsztatów, wystaw różnego rodzaju sztuki, fotografii, plakatów informacyjnych, projekcji filmów oraz spotkań networkingowych, a wszystko odbywało się w różnych ciekawych lokalizacjach na terenie Barcelony podzielonych na cztery różne przestrzenie: miejską, portową, morską i oceaniczną.
Jako jedną z aktywności wybrała Pani spotkanie „Waves of Change”. Na czym polegało spotkanie?
Było to pierwsze wydarzenie, na którym byłam, i był to warsztat w stylu “kawiarni świata”, gdzie przy kawie, herbacie i poczęstunku zebrali się młodzi ludzie z całego świata, aby wspólnie porozmawiać o zrównoważonej niebieskiej gospodarce (“Sustainable Blue Economy”), jak sytuacja wygląda się w ich kraju lub regionie oraz jakie zmiany należałoby tam wprowadzić. Pracowaliśmy w kilkuosobowych grupach, a na koniec dzieliliśmy się wynikami dyskusji z wszystkimi, a utalentowana graficzka Carlotta Cataldi prezentowała nasze pomysły na tablicy w postaci stopniowo uzupełnianego plakatu. Wersja malowana plakatu zawisła również na terenie konferencji pośród innych infografik.
Imprezie towarzyszyło również wydarzenie filmowe. Co było treścią „Ocean Decade Movie Day”?
W ‘Filmoteca de Catalunya’ odbyły się cztery pokazy filmowe, każdy zawierający inny zestaw krótkometrażowych filmów związanych z oceanem. Mnie osobiście najbardziej zachwycił film dokumentalny "Conservation: Whales in a Changing Ocean" produkcji Conservation International, reżyserowany przez Richarda Sideya, który dołączył do zespołu naukowców podczas wyprawy na Antarktydę w celu badania powracających na te obszary humbaków.
W „Tygodniu oceanów” nie mogło również zabraknąć żeglarzy. Jak przejawiało się ich uczestnictwo w spotkaniu w Barcelonie?
Między innymi na wspomnianym wcześniej dniu filmowym został wyświetlony film "A Voyage of Discovery: The Ocean Race” produkcji Warner Bros Discovery przedstawiający te kultowe regaty żeglarskie dookoła świata. Następnego dnia odbyło się wydarzenie “Sailing into the Future for the Ocean Decade” współtworzone przez The Ocean Race i Międzyrządową Komisję Oceanograficzną UNESCO (IOC/UNESCO), gdzie ważne osobistości ze świata żeglarskiego wraz z przedstawicielami strony naukowej dyskutowali na temat wartości danych zebranych przez załogi regat czy ekspedycji pod żaglami z akwenów rzadko uczęszczanych przez statki badawcze. Hasłem przewodnim było "Nauka, której potrzebujemy dla oceanu, którego chcemy". Element żeglarski nie zabrakło również na sesji plenarnej kończącej konferencję, gdzie cała aula wspólnie zaśpiewała szantę dla oceanu, którą zaintonował Haakon Vatle, lider ekspedycji “One Ocean Expedition”. Było to niepowtarzalne doświadczenie.
Były też spotkania pod inspirującym tytułem: „Diving from Local to Global Ocean Literacy” oraz „ECOP Stories: Finding and Using Your Voice”. Kto był ich uczestnikiem i jakie tematy poruszano w czasie spotkań?
Pierwsze wydarzenie pozwoliło uczestnikom zanurzyć się w tematyce szerzenia umiejętności i wiedzy na temat oceanów poprzez cztery interaktywne dyskusje panelowe z różnymi przedstawicielami sektorów. Pierwszy skupił się na usuwaniu barier w globalnym podejściu do “Ocean Literacy”, drugi na rozpowszechnianiu wiedzy naukowej o oceanach, trzeci na komunikacji w nadmorskich społecznościach lokalnych, a ostatni na wykorzystaniu sportów wodnych, aby zaangażować ludzi w sprawy dotyczące naszych oceanów. Z kolei “ECOP Stories” było wydarzeniem tworzonym przez Early Career Ocean Professionals, czyli ludzi na początku swojej kariery związanej z oceanami, gdzie miałam okazję wysłuchać inspirujących historii Elizabeth Sherr, Sheeny Talmy, Conora Savage'a i Simone Le Gendre. W drugiej części spotkania każdy miał okazję przedstawić swoją historię i wspólnie rozważaliśmy jakie wyzwania stoją przed młodzieżą w branży morskiej i jakie zmiany są potrzebne, aby lepiej zaangażować nas w działania “Dekady Oceanów ONZ”.
W „Tygodniu Oceanów ONZ” było wiele wydarzeń networkingowych. Jaka była ich tematyka, kto w nich uczestniczył i o czym rozmawiano?
Było wiele okazji do networkingu, podczas prawie wszystkich wydarzeń, ale były także takie, których był to główny cel. W czwartek odbyło się na przykład spotkanie "Stories for the Ocean We Want" organizowane przez ECOP Spain, gdzie, oprócz okazji do nawiązania kontaktów z innymi początkującymi specjalistami i ekspertami do spraw oceanów, można było zobaczyć wystawę fotografii prezentującą fotohistorie o tematyce oceanicznej, obejrzeć pokaz filmu dokumentalnego "Duch naszego morza" ('The Spirit of Our Sea'), a także koncert flamenco. Inne tego typu wydarzenie to "Real People, Real Talks" organizowane przez Innoceana, gdzie odbyła się dyskusja panelowa w celu zbadania pilnych wyzwań związanych z ochroną środowiska morskiego i innowacyjnych rozwiązań w celu zapewnienia dobrobytu oceanu w przyszłości, a następnie networking w rytmie muzyki granej przez DJa. Ostatniego dnia konferencji odbyło się również wydarzenie o temacie “Budowanie przywództwa oceanicznego: Tworzenie sieci kontaktów i poszerzanie możliwości kariery” skierowane dla młodych ludzi, przyszłych liderów, gdzie Eric Markowitz udzielił kilku cennych wskazówek dotyczących nawiązywania kontaktów i skutecznej komunikacji podczas networkingu.
Wzięła również Pani udział w sesjach plenarnych. Jaką tematykę na nich poruszono? W jakim kierunku zmierzamy?
Na teren konferencji udało mi się dostać dopiero ostatniego dnia, w związku z czym wzięłam udział jedynie w sesjach plenarnych i dodatkowych skupionych na wyzwaniach 9 i 10, czyli na rozwoju wiedzy i umiejętności korzystania z oceanów, również wiedzy rdzennych i lokalnych społeczności oraz dziedzictwa kulturowego. Kluczowym wnioskiem było to, iż aby uszanować oraz być w stanie chronić oceany i ich zasoby, wszyscy musimy współpracować - ludzie z całego świata, naukowcy, politycy, inwestorzy, młodzież, społeczności lokalne z obszarów przybrzeżnych i wysp, entuzjaści sportów wodnych czy rybacy. Przedstawione inicjatywy i kooperacja napełniały nadzieją na przyszłość.
Dziękuję za rozmowę.
