Wielki Kongres Mediacji – patronat IWS

16 października 2025 r. na Wydziale Prawa i Ekonomii Uniwersytetu Jana Długosza w Częstochowie odbył się Wielki Kongres Mediacji. Jednym z patronów honorowych wydarzenia był Instytut Wymiaru Sprawiedliwości.

Wielki Kongres Mediacji zgromadził liczne grono przedstawicieli środowiska prawniczego, praktyków prawa, ekspertów ze środowiska mediatorów, naukowców, a także reprezentantów wymiaru sprawiedliwości i administracji z całej Polski.

Wydarzenie składało się z dwóch głównych sesji plenarnych, podczas których eksperci przedstawili zagadnienia związane m. in. z prawami dziecka w kontekście mediacji, zaprezentowali działania Ministerstwa Sprawiedliwości w tym obszarze oraz dyskutowali o modelach wdrożenia mediacji w sądach.

Dodatkowo w ramach ośmiu bloków tematycznych szczegółowo poruszono zagadnienia związane z mediacją cywilną, rodzinną, karną, gospodarczą, administracyjną, rówieśniczą oraz mediacją w prawie pracy i sporach zbiorowych. Przedstawiono także punkt widzenia aplikantów radcowskich i adwokackich. Celem dyskusji była wymiana doświadczeń, pogłębienie wiedzy o mediacji oraz wspólne przedyskutowanie proponowanych kierunków zmian legislacyjnych.

Instytut Wymiaru Sprawiedliwości na Wielkim Kongresie Mediacji reprezentował dr. hab. Paweł Ostaszewski. W bloku tematycznym poświęconym mediacji karnej zaprezentował on wybrane wyniki przeprowadzonych oraz prowadzonych w tej chwili w IWS badań dotyczących postępowań mediacyjnych w sądach powszechnych.

Dotychczasowe badania instytutu kładły do tej pory szczególny nacisk na rolę mediacji w sprawach karnych i w sprawach z udziałem nieletnich. Pierwsze z badań przeprowadzono tuż po wprowadzeniu instytucji mediacji do postępowań karnych i objęły wszystkie sprawy karne, w których przeprowadzono mediację w 1999 r. (M. Kruk, D. Wójcik, Postępowanie mediacyjne w sprawach karnych. Wyniki badań empirycznych, Warszawa 2004). Te pierwsze badania przyniosły wiele istotnych ustaleń dotyczących efektywności mediacji karnej, jej czasochłonności i kosztochłonności, a choćby powrotności do przestępstwa sprawców, którzy w mediacji wzięli udział.

W swoim wystąpieniu dr hab. Ostaszewski zaprezentował również duże, przekrojowe badania zakończone publikacjami książek “Mediacja w postępowaniu sądowym. Wyniki badań aktowych i analiz statystycznych”, red. J. Włodarczyk-Madejska, Warszawa 2022 oraz “Porównanie statusu mediatora w Polsce i wybranych krajach europejskich”, A. Cybulko, A. Siedlecka-Andrychowicz, Warszawa 2023.

Na koniec wystąpienia przedstawiono także badania dotyczące postępowań mediacyjnych, które instytut realizuje w 2025 roku. Prelegent zapowiedział ponadto zaplanowaną na 27 listopada 2025 r. konferencję o obligatoryjnej mediacji, organizowaną przez Instytut Wymiaru Sprawiedliwości i Ministerstwo Sprawiedliwości.