6 miesięcy temu
Sąd Najwyższy podjął uchwałę, w której potwierdził, wbrew dotychczasowym stanowiskom ZUS, iż wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, choćby gdyby miał 99 procent udziałów, nie jest wspólnikiem jednoosobowej spółki z o.o., a więc nie prowadzi pozarolniczej działalności gospodarczej. W konsekwencji nie podlega ubezpieczeniom społecznym.
Uchwała trzech sędziów Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SN z 21 lutego 2024 r., sygn. akt III UZP 8/23, została podjęta na skutek pytania Sądu Apelacyjnego w Lublinie, czy wspólnik dwuosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością posiadający 99 procent udziałów zapewniających mu możliwość swobodnego kształtowania treści uchwał na zgromadzeniu wspólników i podejmowania decyzji dotyczących działalności spółki podlega ubezpieczeniom społecznym na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 5 w związku z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych.
Stanowisko Sądu Apelacyjnego
Zdaniem sądu nie istnieje odgórne kryterium ustalające proporcje pozwalające na uznanie spółki za jednoosobową (!). Przy czym należy zaznaczyć, iż art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi wyraźnie, iż za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą uważa się wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Z kolei art. 4 § 1 pkt 3 KSH stanowi, iż za spółkę jednoosobową uważa się spółkę kapitałową, której wszystkie udziały albo akcje należą do jednego wspólnika albo akcjonariusza.
W przedmiotowej sprawie Zakład Ubezpieczeń Społecznych stwierdził, iż wspólnik, który posiadał w spółce 99% udziałów, powinien być traktowany jako jednoosobowy wspólnik, ponieważ 1% udziałów w spółce stanowił udział iluzoryczny.
Praktyka ZUS
Należy zaznaczyć, iż ZUS wielokrotnie w swoich decyzjach stwierdzał, iż posiadanie przez drugiego wspólnika spółki z o.o. 1% udziałów nie powoduje, iż wspólnik dominujący, posiadający 99% udziałów (czyli nie 100%) przestaje być traktowany jak wspólnik jednoosobowej spółki z o.o., a zatem podlega ubezpieczeniom społecznym. 1%-udział uznawany był przez ZUS jako udział iluzoryczny. ZUS kwestionował również struktury, w których mniejszościowy wspólnik miał 10% udziałów, a niekiedy choćby więcej. Często kryterium branym pod uwagę przez ZUS było również to, czy ten mniejszościowy wspólnik miał realny wpływ na funkcjonowanie spółki.
Stanowisko Sądu Najwyższego
Tymczasem Sąd Najwyższy podjął uchwałę, zgodnie z którą wspólnik dwuosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością posiadający 99% udziałów nie podlega ubezpieczeniom społecznym na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 5 w związku z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych.
Powyższa uchwała jest prostym przełożeniem przepisu art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy.
Przepis wyraźnie stanowi, iż za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność, tj. podlegającą ubezpieczeniom społecznym, jest wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. o ile jest dwóch wspólników spółki, to nie ma mowy o jednoosobowej spółce z o.o., a więc i o jednoosobowej działalności gospodarczej, niezależnie od tego jaki jest podział udziałów w tej spółce z o.o. Wszelkie inne wykładnie są contra legem.
Uchwała trzech sędziów Sądu Najwyższego co prawda nie stanowi zasady prawnej i nie wiąże innych sądów, jednak daje nadzieję, iż przyszłe orzecznictwo ugruntuje się w tym samym kierunku. o ile spółka z o.o. ma dwóch wspólników, to nie jest to spółka jednoosobowa, zatem dominujący wspólnik, choćby gdyby posiadał 99% udziałów, nie prowadzi pozarolniczej działalności i nie powinien podlegać ubezpieczeniom społecznym.
