Wyczekiwany projekt ustawy wdrażającej dyrektywę CSRD opublikowany

Projekt z 19 kwietnia 2024 r. to nic innego jak realizacja przepisów m.in. dyrektywy w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD). Zmienia on m.in. ustawę o rachunkowości i ustawę o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym.

Co się zmieni w polskiej ustawie o rachunkowości?

Projekt ustawy powtarza w większości znane nam już obowiązki z dyrektywy CSRD – do najważniejszych z nich należą:

• Rozszerzenie zakresu jednostek zobowiązanych do raportowania zrównoważonego rozwoju o:
  • duże jednostki,
  • jednostki będące jednostką dominującą dużej grupy kapitałowej,
  • małe i średnie jednostki dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym (z wyłączeniem notowanych mikroprzedsiębiorstw),
  • spełniające określone warunki i kryteria wielkości jednostki zależne i oddziały z siedzibą w UE, których odpowiednio jednostka dominująca najwyższego szczebla lub jednostka samodzielna podlega przepisom prawa państwa trzeciego.

Obowiązki wejdą w życie stopniowo. W pierwszej kolejności do sporządzenia sprawozdań będą zobowiązane duże jednostki, następnie odpowiednio średnie oraz małe.

• Ujednolicenie rodzaju standardu raportowania

Nowe regulacje odchodzą od dowolności w zakresie standardów na rzecz ujednoliconych standardów sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju – ESRS.

• Poszerzenie zakresu raportowanych informacji poprzedzone badaniem tzw. podwójnej istotności

W ślad za dyrektywą CSRD, podmioty będą zobowiązane przeprowadzić badanie istotności (materiality study), zgodnie z zasadą dwukierunkowej istotności.

W sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju będą musiały się znaleźć informacje takie jak: zwięzły opis modelu biznesowego i strategii biznesowej, opis polityk, celów, działań dotyczących zrównoważonego rozwoju czy opis procesu należytej staranności.

• Uregulowanie formy/miejsca raportowania

Sprawozdanie zrównoważonego rozwoju będzie wyodrębnioną częścią sprawozdania z działalności przygotowanego przez zarząd jednostki. Raportowanie zbiegnie się z zamknięciem roku i przygotowaniem sprawozdania z działalności.

• Wprowadzenie weryfikacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju

Sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju, obok badania sprawozdania finansowego, będzie podlegać tzw. atestacji przez biegłych rewidentów.

• Digitalizacja sprawozdań

Projekt ustawy wprowadza obowiązek sporządzenia sprawozdania z działalności zawierającego sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju w formacie elektronicznym czytelnym dla człowieka (XHTML), a zawarta w sprawozdaniu z działalności sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju oznakowana będzie dodatkowo w formacie zapewniającym maszynowy odczyt informacji (format in-line XBRL).

• Tłumaczenie obcych sprawozdań

W przypadku, gdy sprawozdanie zostało sporządzone w innym języku niż język polski, musi być przetłumaczone na język polski (dotyczy to przede wszystkim sprawozdawczości grup kapitałowych z jednostką dominującą poza Polską). W takiej sytuacji nie będzie wymagane tłumaczenie przysięgłe, a jedynie informacja, iż nie zostało ono wykonane przez tłumacza przysięgłego.

Czy projekt przewiduje kary?

Autorzy projektu ustawy nie przewidzieli odrębnej odpowiedzialności karnej za brak sporządzenia sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju. Pamiętajmy jednak, iż będzie ona stanowiła część sprawozdania z działalności. Oznacza to, iż brak sporządzenia czy nierzetelne sporządzenie takiego sprawozdania, a w konsekwencji również niezłożenie do adekwatnego rejestru, będzie skutkowało odpowiedzialnością karną podmiotów do tego zobowiązanych. Przede wszystkim będzie to dotyczyć kierownika jednostki (członków zarządu).

Ustawa o rachunkowości, w zależności od przestępstwa, przewiduje odpowiednio karę: grzywny (w skrajnych przypadkach choćby ponad 1 mln zł), ograniczenia wolności albo więzienia do 2 lat.

Rozszerzono również katalog przestępstw już istniejących w ustawie o rachunkowości. Projekt przewiduje m.in. odpowiedzialność karną za brak poddania sprawozdania atestacji przez biegłego rewidenta. Karze grzywny albo ograniczenia wolności ma podlegać również ten, kto nie złoży we adekwatnym rejestrze sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju dotyczącej grupy kapitałowej jednostki dominującej najwyższego szczebla z państwa trzeciego lub dotyczącej jednostki samodzielnej z państwa trzeciego (dotyczyć to będzie jednostek zależnych zwolnionych z przygotowania sprawozdawczości).

Co dalej?

Projekt ustawy jest na etapie konsultacji publicznych. Zanim zostanie skierowany do Sejmu, musi przejść jeszcze przez wiele komitetów oraz notyfikację Rady Ministrów. Termin na implementację dyrektywy został wyznaczony przez UE na 6 lipca 2024 r.

Czy w Polsce będzie to możliwe? Będziemy Państwa na bieżąco informować o postępach legislacyjnych oraz ostatecznym kształcie przepisów.