Wznowienie postępowania a prawidłowość powołania sędziego

Skarga o wznowienie postępowania

Wyrokiem z 10.12.2024 r., IV SAB/Wr 675/24, Legalis, WSA we Wrocławiu, po rozpoznaniu skargi H.T. (dalej: Skarżąca) na bezczynność i przewlekłość Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie Dolnośląskim (dalej: Organ) w przedmiocie odmowy wydania legitymacji osoby niepełnosprawnej i karty parkingowej oddalił skargę. Postanowieniem z 24.1.2025 r., IV SAB/Wr 675/24, stwierdzono prawomocność ww. wyroku.

26.11.2025 r. Skarżąca wniosła pismo, zatytułowane „Pismo procesowe”, w którego treści oświadczyła: „W związku z tym, iż w obydwu sprawach o sygn. akt jak wyżej orzekali nieprawidłowo powołani Sędziowie czyli tzw. NEO Sędziowie nie uznaję tych Orzeczeń wydanych z udziałem tych NEO Sędziów i wnoszę o ponowne rozpoznanie tych spraw przez składy z prawidłowo powołanymi Sędziami”. Zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału IV WSA we Wrocławiu z 28.11.2025 r. pismo to zostało zarejestrowane jako skarga o wznowienie postępowania.

Stan prawny

WSA we Wrocławiu przywołał stan prawny znajdujący zastosowanie w sprawie i wskazał, iż zgodnie z art. 270 ustawy z 30.8.2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935, dalej: PostAdmU), w przypadkach przewidzianych w dziale VII PostADmU można żądać wznowienia postępowania, które zostało zakończone prawomocnym orzeczeniem. W tym kontekście WSA we Wrocławiu wyjaśnił, iż postępowanie w przedmiocie wznowienia postępowania ma charakter nadzwyczajny, gdyż może doprowadzić do wzruszenia prawomocnego orzeczenia sądu administracyjnego. Nadzwyczajny charakter instytucji wznowienia postępowania nakazuje więc interpretować przyczyny wznowienia postępowania w sposób ścisły.

Dalej WSA we Wrocławiu wskazał, iż po wniesieniu skargi o wznowienie postępowania obowiązkiem sądu jest dokonanie jej kontroli z punktu widzenia zachowania warunków formalnych, określonych w art. 279 PostAdmU. Chodzi zatem o:

Na tym etapie obowiązkiem sądu jest też zbadanie, czy skarga jest wzniesiona w terminie i czy opiera się na ustawowej podstawie wznowienia. W braku jednego z tych wymagań sąd skargę odrzuci, w przeciwnym razie wyznaczy rozprawę. Zatem sąd administracyjny zobowiązany jest odrzucić skargę o wznowienie postępowania, która nie opiera się na jednej z podstaw wznowienia opisanych w dziale VII PostAdmU.

Wznowienie z powodu nieważności

W rozpoznawanej sprawie, w oparciu o treść wniesionej przez Stronę Skarżącą skargi o wznowienie postępowania oraz okoliczność, iż Skarżąca kwestionuje wydany w sprawie prawomocny wyrok z 10.12.2024 r., WSA we Wrocławiu uznał, iż jako podstawę wznowienia postępowania sądowoadministracyjnego Skarżąca podaje art. 271 pkt 1 PostAdmU, z którego wynika, iż można żądać wznowienia postępowania z powodu nieważności postępowania, o ile w składzie sądu uczestniczyła osoba nieuprawniona albo o ile orzekał sędzia wyłączony z mocy ustawy, a strona przed uprawomocnieniem się orzeczenia nie mogła domagać się wyłączenia.

W ocenie Strony Skarżącej, sędzia WSA, M.P., wobec nieprawidłowego trybu jej powołania na urząd sędziego, jest osobą nieuprawnioną w rozumieniu art. 271 pkt. 1 PostAdmU. Odnosząc się do tej kwestii WSA we Wrocławiu wyjaśnił, iż uczestnictwo w składzie sądu osoby nieuprawnionej oznacza przykładowo uczestnictwo osoby niepełniącej funkcji sędziego, czy uczestnictwo w składzie orzekającym sędziego z innego sądu, poza przypadkami przewidzianymi ustawowo. Osobą nieuprawnioną jest w szczególności osoba, która zgodnie z przepisami ustawy nie ma uprawnień do orzekania w danym sądzie administracyjnym. Uprawnienia do orzekania w składach konkretnego sądu administracyjnego wynikają z faktu otrzymania nominacji na określone stanowisko we wskazanym sądzie administracyjnym lub delegacji do orzekania w określonym sądzie (postanowienie NSA z 19.10.2007 r., I OSK 1543/07, Legalis).

Mając na uwadze regulacje ustrojowe sądownictwa administracyjnego, WSA we Wrocławiu wskazał, iż osobą nieuprawnioną jest osoba niebędąca sędzią albo asesorem, a więc ten, kto nie posiada kwalifikacji i nie został powołany na stanowisko sędziego (asesora) sądu administracyjnego, zgodnie z przepisami ustawy z 25.7.2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 126; dalej: PrUSA), lub ten, kto wprawdzie posiada kwalifikacje, jednak nie został powołany na stanowisko sędziego (asesora sądowego), a także osoba, która zgodnie z ustawą nie ma uprawnień do orzekania w danym sądzie administracyjnym.

Uprawnienia do orzekania w składach danego sądu administracyjnego wynikają z faktu otrzymania nominacji na określone stanowisko we wskazanym sądzie administracyjnym lub delegacji do orzekania w określonym sądzie. Przez akt powołania osoba staje się sędzią (asesorem sądowym), czyli jest uprawniona do orzekania. Akt powołania jest aktem kształtującym status sędziego (asesora sądowego) – osoba powołana przez Prezydenta RP jest uprawniona do orzekania w określonym sądzie. Następnie WSA we Wrocławiu wskazał, iż przepisem dotyczącym powoływania sędziego do pełnienia urzędu w sądownictwie administracyjnym jest art. 5 § 1 PrUSA, z którego wynika, iż sędzią sądu administracyjnego jest osoba powołana na to stanowisko przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, która złożyła ślubowanie wobec Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

WSA we Wrocławiu zauważył również, iż w orzecznictwie sądów administracyjnych nie ma sporu co do tego, iż prawo odmowy powołania sędziego (asesora) powinno być rezultatem wykonywania przez Prezydenta RP zadań, jakie postawiła przed nim Konstytucja (wyrok TK z 5.6.2012 r., K 18/09, Legalis). Skoro więc Prezydent RP powołał ww. sędziego do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego w WSA we Wrocławiu, to nie może być ona „osobą nieuprawnioną”.

Przedmiot postępowania wznowieniowego

Jednocześnie WSA we Wrocławiu wskazał, iż sąd nie może dokonywać oceny schematy powołania sędziego w postępowaniu wszczętym skargą o wznowienie postępowania. Skarga ta nie służy bowiem kontroli działań Prezydenta RP, podejmowanych w ramach jego konstytucyjnych kompetencji, w tej konkretnej sprawie, określonych w art. 179 Konstytucji RP. Jak wskazuje się w orzecznictwie, sędzia sądu administracyjnego, bądź asesor sądowy w wojewódzkim sądzie administracyjnym, powołany do sprawowania urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, jest sędzią, także wówczas, gdy procedura poprzedzająca jego powołanie mogła być dotknięta wadami (wyrok NSA z 4.11.2021 r., III FSK 4104/21, Legalis).

Ponadto WSA we Wrocławiu zauważył, iż Skarżąca mogła w toku postępowania sądowego wystąpić z wnioskiem o zbadanie niezawisłości i bezstronności sędziego (asesora sądowego) w kontekście okoliczności towarzyszących jego powołaniu i jego postępowania po powołaniu. Art. 5a PrUSA został dodany w wyniku nowelizacji dokonanej na mocy ustawy z 9.6.2022 r. o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r. poz. 1259). Niemniej jednak powyższych okoliczności Skarżąca nie podnosiła w trakcie postępowania toczącego się przed sądem w jej sprawie.

Rozstrzygnięcie WSA we Wrocławiu

Podsumowując, WSA we Wrocławiu wskazał, iż ponieważ skarga o wznowienie postępowania nie została oparta na ustawowych przesłankach wznowienia, to tym samym nie spełniała wymogu, o którym mowa w art. 270 PostAdmU, warunkującym dopuszczalność skargi od oparcia jej na jednej z wymienionych w art. 271-273 PostAdmU podstaw wznowienia postępowania. Zgodnie więc z art. 58 § 1 pkt. 6 PostAdmU, który ma zastosowanie do skargi o wznowienie postępowania na podstawie art. 276 PostAdmU, WSA we Wrocławiu odrzucił skargę jako niedopuszczalną z innych przyczyn.

Komentarz