Zakaz promocji i reklamy nabycia udziałów w spółce z o.o. a upadłość

Nowelizacja Kodeksu spółek handlowych zmieniła zasady oferowania udziałów spółki z o.o. anonimowym adresatom. Skutki tego nie we wszystkich obszarach okażą się pozytywne. Negatywne wpływy mogą pojawić się np. w skuteczności postępowań upadłościowych. Dlaczego? Odpowiedź na to pytanie czeka w poniższym tekście.

Z czego wynika zmiana zasad oferowania udziałów spółki z o.o.?

Z nowej regulacji, wprowadzonej do k.s.h. ustawą o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom[1]. Jak wspomnieliśmy już we wstępie – zmienia ona zasady oferowania udziałów spółki z o.o. anonimowym adresatom.

Jest to odpowiedź polskiego ustawodawcy na rozporządzenie Parlamentu i Rady UE w sprawie europejskich dostawców usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych[2]. Jednym z głównych celów unijnych przepisów jest „rozwiązanie problemu różnic pomiędzy ramami prawnymi, mającymi zastosowanie do usług finansowania społecznościowego, aby zapewnić należyte funkcjonowanie rynku wewnętrznego takich usług, przy jednoczesnym zwiększeniu ochrony inwestorów i efektywności rynku oraz przyczynieniu się do utworzenia unii rynków kapitałowych”[3].

Ograniczenia wynikające z unijnych przepisów

Wprowadzony na tej postawie art. 182¹ k.s.h. przewiduje zakaz oferowania udziałów spółki z o.o. nieokreślonemu odbiorcy. Dotyczy to bezpośrednio tych przypadków, które wiążą się z wyłączeniem możliwości pozyskania finansowania w spółce z o.o., z pominięciem usług podmiotów nadzorowanych. Zmiana ta ma więc zapewnić równe zasady zasilenia kapitału. Co istotne, zakaz możliwości oferowania udziałów nie jest jedynym ograniczeniem. Czego więc dotyczą inne?

Nowelizacja limituje również promowanie ich nabycia. A to dotyczy zarówno wykorzystywania reklam, jak i innych sposobów promocji, prowadzących do zachęty potencjalnych inwestorów, a przez to do decyzji o inwestycji.

Wpływ nowelizacji na prawo upadłościowe

Wątpliwości mogą się pojawić w zakresie zastosowania nowelizacji do przepisów prawa upadłościowego oraz sprzedaży udziałów przez syndyka masy upadłości. Oczywistym jest, iż udziały w spółkach z o.o. mogą stać się częścią masy upadłości. W konsekwencji syndyk powinien takie aktywa sprzedać, a uzyskane środki przeznaczyć na zaspokojenie wierzycieli.

Sprzedaż udziałów przez syndyka następuje na drodze przetargu lub aukcji, a ich warunki, po zatwierdzeniu przez sędziego-komisarza, zostają obwieszczone w Krajowym Rejestrze Zadłużonych. Obwieszczenie to jest publiczne i dostępne dla każdej zainteresowanej osoby.

Co ze sprzedażą udziałów w ramach postępowania upadłościowego?

Wprowadzone przepisy k.s.h. nie odnoszą się do wątpliwości interpretacyjnych, dotyczących możliwości publicznej sprzedaży przez syndyków masy upadłości udziałów w spółkach, w ramach postępowań upadłościowych. Zastosowanie tego przepisu w odniesieniu do takiego postępowania prowadziłoby jednak do sytuacji, w której sędzia-komisarz nie mógłby ogłosić warunków sprzedaży. Tym samym sprzedaż części majątku upadłego byłaby niemożliwa.

Trudno jest zatem zgodzić się z interpretacją, w ramach której, w wyniku zmian zasad oferowania udziałów spółki z o.o i zakazu promowania ich nabycia, syndyk masy upadłości musiałby wnioskować o wyłączenie udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z masy upadłości. W końcu uniemożliwiłoby mu to przeprowadzenie likwidacji tego majątku. A takie zastosowanie przepisów KSH prowadziłoby do sprzeczności postępowania upadłościowego z jego celem.

Zaspokajanie roszczeń wierzycieli jest priorytetem

Głównym celem postępowania upadłościowego jest zaspokojenie interesów wierzycieli w jak największym stopniu. To osiąga się poprzez likwidację masy upadłości, nie wyłączając udziałów w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, należących do upadłego.

Jest jasne, iż publiczne „promowanie” udziałów, które są wyprzedawane przez syndyka, nie ma na celu uzyskania wsparcia finansowego. Służy to spełnianiu ustawowych obowiązków związanych z likwidacją masy upadłości, w celu jak najpełniejszego zaspokojenia wierzycieli upadłego.

Inna interpretacja treści art. 182¹ k.s.h. mogłaby prowadzić do istotnego zmniejszenia zaspokojenia wierzycieli. Brak promocji aktywów oznacza mniejsze zainteresowanie ich nabyciem, a w konsekwencji – wpływ na ostateczną cenę udziałów. Byłaby ona również sprzeczna z zasadą optymalizacji, uregulowaną w Prawie upadłościowym. Jej celem jest doprowadzenie do zaspokojenia roszczeń wierzycieli w najwyższym możliwym stopniu, umożliwiając równocześnie umorzenie zobowiązań niewykonanych w toku postępowania.

Potrzeba przepisów, które doprecyzują nowelizację

Pomimo to, aktualne brzmienie art. 182¹ k.s.h. oraz związane z nim wątpliwości interpretacyjne mogą negatywnie wpłynąć na skuteczność postępowań upadłościowych. Zagrożenie odpowiedzialnością karną może ponadto utrudniać wykonywanie obowiązków przez syndyka, a w konsekwencji powodować wydłużenie całego postępowania oraz zmniejszać jego efektywność. Wskazane okoliczności mogą mieć również negatywny wpływ na pozycję upadłego w postępowaniu upadłościowym. Mogą na przykład wymuszać na nim podjęcie dodatkowych działań, polegających chociażby na samodzielnym poszukiwaniu inwestora.

Odpowiedzią na te problemy byłaby nowelizacja Kodeksu spółek handlowych. Doprecyzowałaby ona wskazane przepisy, wyłączając ich zastosowanie w stosunku do postępowań upadłościowych. Na ten moment brak jednak informacji o zmianach problematycznego przepisu.

Jeśli taka nowelizacja będzie zaplanowania, z pewnością Państwa o tym poinformujemy. Tymczasem – w przypadku pytań do tego tematu – zachęcamy do kontaktu.

[1] Ustawa z 7 lipca 2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom (Dz.U. z 2023 r. poz. 414).

[2] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1503 z 7.10.2020 r. w sprawie europejskich dostawców usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych oraz zmieniającego rozporządzenie (UE) 2017/1129 i dyrektywę (UE) 2019/1937 (Dz.Urz. UE L z 2020 r. Nr 347, s. 1).

[3] Op. cit., Motyw 74.