Zasiedzenie a dział spadku

Czy w postępowaniu o dział spadku można przeprowadzić sprawę o zasiedzenie?

Przyjęłam ostatnio sprawę o dział spadku, która zawisła przed sądem w 2005 roku. Zapytasz co sąd robi w tej sprawie przez kilkanaście lat. Okazuje się, iż sam dział spadku rzeczywiście rozpatrywany jest od około dwóch lat. Co zatem działo się wcześniej? Sąd Rejonowy zawiesił sprawę o dział spadku, bowiem pomiędzy tymi samymi uczestnikami, o tę samą nieruchomość zawisła w między czasie sprawa o zasiedzenie.

Czy faktycznie konieczne było zawieszenie sprawy o dział spadku?

Wydaje się, iż zawieszenie sprawy o dział spadku nie było konieczne. Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 2002 r. IV CKN 38/01

„Do sporów o własność należy żądanie stwierdzenia, iż jeden ze współwłaścicieli nabył rzecz wspólną na własność przez zasiedzenie. Żądanie takie należy zgłosić w postępowaniu o zniesienie współwłasności i to pod rygorem art. 618 § 3 k.p.c. Wniosek o zasiedzenie powinien być zatem rozpoznany w sprawie o zniesienie współwłasności nieruchomości, której dotyczy. Konieczność rozpoznania tego wniosku w postępowaniu o zniesienie współwłasności powoduje, iż traci on swoją odrębność procesową, wtapiając się w to postępowanie”

Zasiedzenie w dziale spadku

W trakcie trwania postępowania o dział spadku oraz zniesienie współwłasności, każdy z uczestników postępowania może wystąpić z wnioskiem o zasiedzenie nieruchomości wchodzącej w skład spadku.

Zgodnie z uchwałą Pełnego Składu Izby Cywilnej z dnia 15 grudnia 1969 r. III CZP 12/69 Sąd Najwyższy uznał, że: …

spadkobierca, który twierdzi, iż nabył przez zasiedzenie własność nieruchomości stanowiącej poprzednio własność spadkodawcy (…) może w postępowaniu działowym wystąpić o stwierdzenie zasiedzenia. Zarzut spadkobiercy, iż stał się właścicielem takiej nieruchomości na podstawie przepisów o zasiedzeniu, zmierza w istocie do osiągnięcia takiego samego skutku, wobec czego zarzut ten należy potraktować jako wniosek o stwierdzenie zasiedzenia i po stosownym uzupełnieniu go w miarę potrzeby rozpoznać w postępowaniu działowym, o ile w tym przedmiocie nie orzeczono już w odrębnym postępowaniu.

Istotne jest również, iż sąd rozstrzygając o zasiedzeniu nieruchomości w trakcie toczącego się postępowania o dział spadku może, zgodnie ze wskazaną powyżej uchwałą, wydać postanowienie wstępne (art. 685 k.p.c.), które jest wydawane w razie zaistnienia sporu pomiędzy spadkobiercami co do nieruchomości wchodzącej w skład spadku, bądź rozstrzygnąć w kwestii zasiedzenia w sentencji postanowienia o dział spadku.