Zastrzeżony PESEL problemem u notariusza?

Notariusz będzie mógł zweryfikować, czy PESEL osoby zjawiającej się w kancelarii nie figuruje w rejestrze zastrzeżonych numerów. Będzie on także mógł odmówić dokonania danej czynności notarialnej. Tak wynika z nowych przepisów prawa o notariacie[1].

Choć PESEL można było zastrzec już od jesieni ubiegłego roku, to od 1 czerwca 2024 r. zaktualizowały się dodatkowe prawne konsekwencje związane z tym środkiem ograniczania skutków kradzieży tożsamości.

Czego nie zrobi osoba z zastrzeżonym PESEL-em u notariusza?

W zależności od celu wizyty w kancelarii notarialnej weryfikacja zastrzeżenia PESEL-u i ewentualna odmowa czynności, może być obowiązkowa lub opcjonalna.

Notariusz na pewno sprawdzi numer i odmówi czynności, gdy:

1. dotyczy ona nabycia, zbycia, obciążenia lub udziału w nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu lub udziału w nich,
2. polega ona na sporządzeniu pełnomocnictwa czynności wskazanych powyżej.

Sprawdzenie numeru jest obowiązkowe zarówno w sytuacji, gdy zastrzeżenie PESEL-u dotyczy mocodawcy, jak i strony.

Co więcej, niedostępność systemu teleinformatycznego (np. w razie awarii), w którym prowadzi się rejestr zastrzeżonych numerów PESEL powoduje, iż notariusz musi odmówić sporządzenia umowy lub innego dokumentu.

Na co jeszcze uważać po zastrzeżeniu numeru PESEL?

Konieczność odblokowania PESEL-u powodują nie tylko sprawy związane z nieruchomościami. Notariusz może zweryfikować numer przy każdej czynności i może odmówić jej wykonania, jeżeli uzna to za konieczne.

Może to dotyczyć również np. zwyczajnych walnych zgromadzeń spółek akcyjnych, które odbyć muszą się w większości przypadków do 30 czerwca. Zastrzeżony PESEL uniemożliwi także poświadczenie dziedziczenia, zawarcie umowy spółki z o.o. czy zawarcie małżeńskiej umowy majątkowej.

Jak uniknąć problemów przy ważnej transakcji?

Jeśli numer PESEL został zastrzeżony, a zbliża się termin w kancelarii notarialnej, to jeszcze nic straconego. Jak wyjaśnia Krajowa Rada Notarialna, wystarczy przed wizytą u notariusza odwołać zastrzeżenie, a w przypadku odwołania online, można zrobić to choćby w trakcie wizyty.

Zastrzeżenie można usunąć przez stronę internetową mobywatel.gov.pl, aplikację mObywatel lub w urzędzie gminy.

[1] Art. 85 § 2a i art. 85a ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie, w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości