1 dzień temu
Wprowadzone zmiany stanowią efekt deregulacji w trzech obszarach prawa gospodarczego i obejmują: ustawę z dnia 15.9.2000 r. – Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 18; dalej: KSH), ustawę z 28.10.2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1822) oraz ustawę z 1.3.2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 644). Zgodnie z projektem ustawy o zmianie ustawy Kodeks spółek handlowych, ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary oraz ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (druk sejmowy nr 1440) planowana jest zmiana art. art. 18 § 4 KSH oraz art. 586 KSH.
Zakaz pełnienia funkcji
Nowelizacja art. 18 § 4 KSH polega na usunięciu wyłączenia możliwości sądowego zwolnienia z zakazu pełnienia funkcji w spółce w przypadku przestępstw popełnionych umyślnie. Tym samym wprowadza możliwość zwolnienia przez sąd z zakazu pełnienia w spółce funkcji członka zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, likwidatora albo prokurenta (lub skrócenia obowiązywania zakazu), w przypadku przestępstw popełnionych umyślnie. Zakresem objęto zatem przestępstwa określone w art. 587-587 (2), art. 590 i art. 591 KSH oraz art. 228-231 KK i rozdziałach XXXIII-XXXVII KK. Zmiana rozszerza stosowanie tego przepisu także do przestępstw popełnionych umyślnie. W stanie prawnym sprzed wprowadzenia zmiany tylko skazany za przestępstwa popełnione nieumyślne mógł złożyć do sądu, który wydał wyrok, wniosek o zwolnienie z zakazu pełnienia tych funkcji w spółce handlowej lub o skrócenie czasu obowiązywania zakazu.
Zgodnie z nowym brzmieniem art. 18 § 4 KSH w terminie trzech miesięcy od dnia uprawomocnienia się wyroku skazującego za przestępstwa popełnione umyślnie, określone w § 2 tego artykułu, skazany może złożyć wniosek do sądu, który wydał wyrok, o zwolnienie go z zakazu pełnienia funkcji w spółce handlowej lub o skrócenie czasu obowiązywania zakazu. Sąd rozstrzyga o złożonym wniosku, wydając postanowienie. Tym samym ocena w przedmiocie zasadności wniosku zostaje pozostawiona sądowi. Jak czytamy w uzasadnieniu „Rozwiązanie to polega na bezwzględnym i automatycznym stosowaniu omawianego zakazu (dolegliwości karnoprawnej), bez względu na wyrok sądu i konkretne okoliczności danej sprawy. Należy zwrócić uwagę, iż ten sam okres stosowania zakazu dotyczy osób skazanych na niskie kary (co wynika z analizy faktów sprawy dokonanej przez sąd), jak też osób otrzymujących karę w najwyższym wymiarze przewidzianym przez wskazane przepisy”.
Niezgłoszenie wniosku o upadłość
Natomiast druga ze zmian dotyczy art. 586 KSH i polega na uchyleniu jednej z sankcji w nim określonej. Zgodnie z nowym brzmieniem tego przepisu: kto, będąc członkiem zarządu spółki albo likwidatorem, nie zgłasza wniosku o upadłość spółki handlowej pomimo powstania warunków ją uzasadniających według przepisów upadłość spółki podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności. W uzasadnieniu do ustawy o zmianie ustawy wskazano, iż stosowanie art. 586 KSH w praktyce wymiaru sprawiedliwości jest rzadkie (tylko 65 prawomocnych skazań za przestępstwo z art. 586 KSH w roku 2024). Jednak jest to najczęściej popełniane przestępstwo spośród wszystkich czynów zabronionych stypizowanych w KSH. Kara więzienia należy jednak do najrzadziej orzekanych kar zatem sens utrzymywania jej nie jest zasadny. Zdaniem ustawodawcy zagrożenie karą pozbawiania wolności jest zbyt surowe i nieproporcjonalne do tej kategorii czynów. Tym samym sankcja kary grzywny albo kary ograniczenia wolności jest wystarczająca do tej kategorii przestępstwa popełnianego w ramach obrotu gospodarczego.
