Obowiązujące od 1 lipca przepisy nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego[1] utrudniły niektórym przedsiębiorcom działania w sprawach sądowych z zakresu własności intelektualnej. To jednak nie wszystko. Ten sam akt prawny wprowadził zmiany, które mają zapewniać konsumentom lepszą ochronę ich praw. Dla biznesu wiążą się jednak z kolejnymi trudnościami i nowymi obowiązkami. Jakimi? Odpowiadamy.

Nowe postępowanie odrębne zwiększy ochronę konsumentów

W sporach na linii przedsiębiorca – konsument, często już od samego początku to ten pierwszy ma przewagę, m.in. z uwagi na to, iż to przedsiębiorca zwykle dysponuje większym budżetem, profesjonalną obsługą prawną i odpowiednim doświadczeniem.

W celu zwiększenia poziomu ochrony praw konsumenta, do KPC wprowadzono nowe postępowanie odrębne. Przepisy te mają być stosowane w sprawach o roszczenia konsumenta przeciwko przedsiębiorcy, a także na odwrót.

Jednocześnie pozostałe przepisy o innych postępowaniach odrębnych dalej mogą być stosowane do takich spraw – jednak wyłącznie w zakresie, w którym nie są one sprzeczne z działem dotyczącym postępowań z udziałem konsumentów.

Sąd adekwatny w sprawach z udziałem konsumentów

Jedna z kluczowych zmian w nowelizacji odnosi się do kwestii adekwatności sądu. Gdy sprawa będzie rozpoznawana według wspomnianych wyżej, nowych przepisów, konsument będzie mógł wytoczyć powództwo przed sąd adekwatny dla swojego miejsca zamieszkania.

Dla przedsiębiorców ta zmiana w praktyce może skutkować zwiększeniem kosztów, np. w związku z koniecznością zorganizowania dojazdów choćby na drugi koniec Polski. Dla konsumentów jest to z kolei znaczne ułatwienie.

Kolejne obowiązki dla przedsiębiorców

Nowelizacja zmienia również kwestie dotyczącą powoływania wszystkich twierdzeń i dowodów.Moment zgłoszenia zależy od tego, czy przedsiębiorca jest powodem, czy pozwanym. Zależność prezentujemy na grafice poniżej:

Gdy przedsiębiorca nie jest zastępowany przez adwokata, radcę prawnego czy rzecznika patentowego, sąd może pouczyć go o nowym obowiązku niezwłocznie po wniesieniu pozwu bądź równocześnie z doręczeniem odpisu pozwu. Jednocześnie z takim działaniem sąd może mu nakazać, by w wyznaczonym terminie (nie krótszym niż dwa tygodnie) powołał wszystkie twierdzenia i dowody dotyczące sprawy.

Większe ryzyko niekorzystnego rozstrzygnięcia

Za niespełnienie wspomnianych wymagańprzewidziane są sankcje.Jeśli przedsiębiorca powoła twierdzenia i dowody z naruszeniem omawianych przepisów, to sąd może je pominąć. Wyjątkiem będzie sytuacja, gdy ten uprawdopodobni, iż ich powołanie nie było możliwe w ówczesnym momencie albo gdy stało się to konieczne dopiero na późniejszym etapie postępowania.

Jednocześnie przepisy przewidują termin na późniejsze powołanie dalszych twierdzeń i dowodów. Są to dwa tygodnieliczone od dnia, w którym ich powołanie stało się możliwe lub gdy nastąpiła potrzeba ich powołania.

Przedsiębiorcy powinni starannie dbać o treść swoich pism procesowych – tak, by zawierały już wszystkie elementy wymagane przez prawo w danym momencie.

Nawet dwukrotnie większe koszty procesu

Postępowania sądowe często są długotrwałe i bardzo kosztowne.

Od lipca 2023 r. w przypadku postępowań z udziałem konsumentów sąd może obciążyć przedsiębiorcę kosztami procesu w całości lub w części (i to niezależnie od wyniku sprawy). W skrajnych przypadkach może podwyższyć je choćby dwukrotnie. Taka sytuacja może nastąpić, gdy przedsiębiorca przed wytoczeniem powództwa:

• zaniechał próby dobrowolnego rozwiązania sporu,
• uchylił się od udziału w niej lub uczestniczył w niej w złej wierze (co miałoby skutkować zbędnym wytoczeniem powództwa lub wadliwym określeniem przedmiotu sprawy).

W uzasadnieniu do nowelizacji wskazano, iż zmiana ta ma na celu promowanie dobrych praktyk w relacjach przedsiębiorca – konsument. Ma także wyeliminować sytuacje, w których nierzetelni przedsiębiorcy chcą zmusić konsumentów do występowania na drogę sądową.

Przedsiębiorcy powinni więc zwracać większą uwagę na stosunki z konsumentami, ponieważ może to pomóc w minimalizacji ryzyka poniesienia dodatkowych kosztów.

Ucieczka od odpowiedzialności

Jeśli przedsiębiorca będący stroną postępowania zaprzestanie prowadzenia działalności, to nic zmieni. Wspomniane przepisy dalej będą mieć zastosowanie.

Zmiany w Kodeksie postepowania cywilnego już obowiązują

Wprowadzone do KPC zmiany są korzystne z perspektywy konsumentów, ale dla przedsiębiorców mogą wiązać się z dodatkowymi utrudnieniami.

Przed rozpoczęciem sprawy sądowej z konsumentem, firmy powinny skalkulować korzyści i straty takich działań prawnych oraz rozważyć inne metody rozwiązania sporu. Nasi eksperci mogą w tym pomóc. Specjalizujemy się w doradztwie prawnym z zakresu postępowań sądowych, prawa konsumenckiego czy w obsłudze sektora e-commerce. jeżeli mają Państwo dodatkowe pytania lub wątpliwości, to zachęcamy do kontaktu.

[1] Przepisy ustawy z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, która wprowadza istotne z perspektywy przedsiębiorców zmiany w przepisach kodeksu postępowania cywilnego („KPC”)