9 miesięcy temu
Zgodnie z art. 2 pkt 32a ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1570; dalej: VATU), faktura ustrukturyzowana to faktura wystawiona przy użyciu Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) wraz z przydzielonym numerem identyfikującym tę fakturę w tym systemie. Zgodnie z art. 106nd ust. 2 VATU, KSeF to system teleinformatyczny służący m.in. do wystawiania, otrzymywania, przechowywania oraz umożliwiania dostępu do faktur ustrukturyzowanych oraz powiadamiania o wystawieniu takiej faktury. A także m.in. do nadawania, zmiany lub odbierania uprawnień do korzystania z systemu, powiadamiania podmiotów o nadanych lub odebranych uprawnieniach czy też analizy i kontroli schematy danych z faktur ustrukturyzowanych.
Publicystyka podatkowa powszechnie posługuje się pojęciem „obowiązkowego KSeF” w kontekście zmian, które miały wejść w życie 1.7.2024 r. (choć najpewniej to nie nastąpi w tej dacie). Oczywiście, jest to określenie zasadniczo poprawne. Ale są wyjątki. Nie wszystkie faktury w profesjonalnym obrocie krajowym miały być ustrukturyzowane, a przynajmniej nie od razu. Pamiętajmy też, iż faktury mogą różnić się od siebie np. zakresem zawartych w nich informacji – w zależności od rodzaju transakcji, jaką dokumentują. Zgodnie z art. 106o VATU, Minister Finansów może określić, w drodze rozporządzenia, przypadki, w których faktury mogą zawierać zakres danych węższy niż określony w art. 106e VATU, oraz zakres tych danych, uwzględniając konieczność zapewnienia odpowiedniego dokumentowania dostawy towarów lub świadczenia usług i identyfikacji czynności dokonanych przez niektóre kategorie podatników, a także niską wartość transakcji lub specyfikę niektórych rodzajów działalności związaną z liczbą lub rodzajem wykonywanych czynności. Od kilku miesięcy procedowany jest więc projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie z 29.10.2021 r. w sprawie wystawiania faktur (Dz.U. z 2021 r. poz. 1979; dalej: WystFakturR), które w założeniu ma dostosować przepisy do wprowadzonych rozwiązań KSeF oraz dodać nowe regulacje w związku ze zgłaszanymi zastrzeżeniami rynku, pojawiającymi się w toku konsultacji ustawy KSeF. Projektowane przez Ministerstwo Finansów rozwiązanie jest w zamyśle działaniem upraszczającym, a także ułatwiającym działalność przedsiębiorców. Czy tak będzie w istocie?
Zakres danych w fakturze dla czynności zwolnionych z VAT
§ 3 pkt 1 WystFakturR wskazuje dane, jakie powinna zawierać faktura dokumentująca szereg transakcji zwolnionych od podatku. Chodzi konkretnie o zwolnienia stosowane na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2-6, 8-36 VATU (co ważne, nie ma tu usług finansowych zwolnionych z VAT – te mają być wedle innego projektu poza obowiązkowym KSeF) lub na podstawie przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 VATU (tu katalog jest zróżnicowany, zawiera np. usługi zarządzania nieruchomościami mieszkalnymi, świadczone na zlecenie, z wyłączeniem wyceny nieruchomości mieszkalnych, dzierżawę gruntów przeznaczonych na cele rolnicze albo usługi w zakresie opieki medycznej, wykonywane przez uczelnie medyczne). Przypomnijmy, iż podatnicy zwolnieni z VAT również będą zobowiązani do wystawiania faktur ustrukturyzowanych (tyle, iż od 1.1.2025 r.). Oczywiście o ile w ogóle wystawiają faktury, skoro zgodnie z art. 106b ust. 2 VATU podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej na podstawie art. 43 ust. 1, art. 113 ust. 1 i 9 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 VATU. Bez względu na przyjęte rozumowanie, podatnicy zwolnieni mieli być jednak na KSeF gotowi już 1.7.2024 r. bo mieli faktury ustrukturyzowane odbierać. Dziś wiemy już, iż ta data nie będzie jednak aktualna.
Obecnie określony dla „faktur zwolnionych z VAT” zakres danych nie obejmuje numerów NIP sprzedawcy ani nabywcy. W kontekście KSeF to źle – zgodnie z wymaganiami technicznymi KSeF powstaje konieczność posługiwania się NIP-em przez podatnika i nabywcę na wystawianych fakturach. NIP nabywcy ma być przecież zasadniczym kryterium, na podstawie którego faktura ustrukturyzowana trafi do adekwatnego nabywcy. Stąd propozycja zmiany przepisu – faktury dokumentujące czynności zwolnione będą musiały zawierać odpowiednie numery identyfikacyjne tak sprzedawcy jak i nabywcy. W zbliżonej sytuacji są podatnicy zwolnieni z VAT podmiotowo na podstawie art. 113 ust. 1 VATU (poziom obrotu do 200.000 zł rocznie). Ich także ww. zmiana dotknie.
Zmiany w ww. zakresie mają wejść w życie od 1.1.2025 r. Choć odroczenie KSeF może ją jeszcze przesunąć w czasie.
Węższy zakres danych – dostawcy mediów
Jest pewna grupa podmiotów, które wystawiają „specyficzne” faktury. To zdaniem Ministerstwa Finansów dostawcy energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego, a także podatnicy świadczący usługi dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej, usług dystrybucji gazu przewodowego, usług telekomunikacyjnych, usług wymienionych w poz. 24-37, 50 i 51 załącznika nr 3 do VATU. Propozycja nowelizacji określa zakres danych jakich faktury takie nie muszą zawierać. Chodzi o miarę i ilość (liczbę) dostarczanych towarów lub wykonywanych usług oraz cenę jednostkową towaru lub usługi bez kwoty podatku (ceny jednostkowej netto). Rozwiązanie zawarte w projekcie zapewnia utrzymanie dotychczasowej praktyki w zakresie ujmowania danych w postaci ceny jednostkowej, ilości, jednostki miary z rozbiciem na każdy punkt poboru w załączniku do faktury. Inna sprawa, iż załącznik akurat przez KSeF nie może być wysłany.
Komentarz
Opisywane zmiany dotyczą bardzo szerokiego spectrum podatników. Ci zwolnieni z VAT nie mają obowiązku wystawiania faktur, ale bardzo często to robią. Ciekawe, czy tak samo będzie gdy KSeF jednak wejdzie. Jest to wielce prawdopodobne, bo KSeF dotyczyć ich będzie na pewno od strony zakupów. interesująca jest też sytuacja np. dostawców energii elektrycznej. Przypomnijmy, iż w ich przypadku wystawienie faktury z zasady określa obowiązek podatkowy w VAT. Z drugiej strony, gdy nabywcą jest konsument to tak naprawdę nie ma obowiązku wystawiania faktury VAT (również na żądanie, zgodnie z art. 106b ust. 3 pkt 1 VATU). jeżeli dostawca energii będzie chciał przez cały czas fakturować swoich kontrahentów B2C to będzie musiał to robić poza KSeF. Tu więc wysyłka załączników nie będzie kłopotliwa. Ale w przypadku faktur B2B trzeba wdrożyć odpowiednie rozwiązanie systemowe (wysyłka „uproszczonych” faktur przez KSeF z jednoczesnym przekazywaniem załączników). Nie jest to wszystko szczególnie intuicyjne i proste. Także dla nabywców energii elektrycznej czy gazu. Ich też opisywane zmiany dotkną więc w sposób zauważalny.
Inna sprawa, iż zapowiedź odroczenia KSeF poddała w wątpliwość los także przepisów wykonawczych w w tej chwili znanej formie. Apatia w tworzeniu rozporządzeń była zresztą jednym z argumentów sceptyków wejścia w życie KSeF z dniem 1.7.2024 r. Poniekąd, mieli oni rację nawet, jeżeli oficjalną przyczyną przesunięcia są problemy natury technologicznej.
