2 miesięcy temu
Ustawa z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 361; dalej: VATU) zmienia się raczej często. Nie jest to nic nadzwyczajnego jeżeli chodzi o ustawy podatkowe. Ale z pewnością, nie wpływa to też pozytywnie na czytelność przepisów. Nie bez znaczenia jest w tym aspekcie także kompatybilność przepisów VATU z przepisami unijnymi. Resort finansów opublikował niedawno założenia do planowanych przez siebie zmian. Czekamy na projekt, ale już wiemy czego mniej więcej można się spodziewać.
Stawki VAT w dół…
Po pierwsze, rozszerzony ma zostać zakres stosowania 0% stawki VAT na statki ratownicze i łodzie ratunkowe. Dziś jest to możliwe tylko w odniesieniu do pełnomorskich statków ratowniczych i pełnomorskich łodzi ratunkowych. Przepisy unijne pozwalają na więcej. Proponowana zmiana ma umożliwić objęcie 0% stawką VAT również statków ratowniczych i łodzi ratunkowych, które są wykorzystywane na morzu, a nie są statkami i łodziami pełnomorskimi. Ujednolici to sposób opodatkowania w odniesieniu do statków ratowniczych oraz łodzi ratunkowych wykorzystywanych do realizacji tego samego celu.
Po drugie, 8% VAT na wyroby medyczne, o których mowa w poz. 13 załącznika 3 do VATU. Tu chodzi bardziej o utrzymanie obniżonej stawki dłużej, niż wynika to z obecnych przepisów (dziś data graniczna to 27.5.2025 r.). Wyroby medyczne dopuszczone do obrotu mogą być użytkowane i po tej dacie i nie ma uzasadnienia, aby były opodatkowane stawką wyższą VAT niż analogiczne produkty dopuszczone do obrotu na podstawie nowej ustawy o wyrobach medycznych (o ile spełnią określone szczegółowo w przepisach wymagania).
Po trzecie – kubeczki menstruacyjne, dla których stawka VAT spadnie z 23% do 5%. To produkty higieniczne dla kobiet, a niektóre produkty tego typu już korzystają ze stawki 5% VAT (np. podpaski higieniczne i tampony).
… i w górę…
Zlikwidowana ma być obniżona 8% stawka VAT dla dostawy tzw. żywych koniowatych (uchylenie poz. 7 pkt 1 załącznika nr 3 do VATU). Wyższy VAT dotknie więc takich stworzeń jak konie, osły, muły i osłomuły, żywe (CN 0101). Przepisy unijne nie dają aż takiej swobody stosowania stawek obniżonych, istniałoby więc ryzyko niezgodności przepisów krajowych ze wspólnotowymi.
Podstawowa 23% stawka VAT ma dotyczyć także wyrobów z konopi siewnej do palenia lub do wdychania bez spalania (zmiana treści poz. 9 załącznika nr 3 do VATU). w tej chwili konopie siewne mieszczą się w kategorii: Nasiona i owoce oleiste; ziarna, nasiona i owoce różne; rośliny przemysłowe lub lecznicze; słoma i pasza – z wyłączeniem towarów przeznaczonych do spożycia przez ludzi. Nie jest jednak intencją ustawodawcy, by akurat te nasiona korzystały z podatkowej preferencji.
… i do doprecyzowania
Doprecyzowana ma zostać poz. 10 załącznika nr 3 do VATU. Dotyczy ona nawozów i środków ochrony roślin – zwykle przeznaczonych do wykorzystania w produkcji rolnej. Ale też wyrobów takich jak pasze i karmy dla zwierząt gospodarskich i domowych. W tej materii istnieje potrzeba odwołania się do definicji tych produktów określonych w przepisach branżowych. To zmiana potrzebna, bo istnieje szereg wątpliwości co do zakresu rozumienia pojęć nawozu, środka ochrony roślin oraz paszy.
Odwrotne obciążenie na dłużej
Chodzi o dostawy gazu w systemie gazowym, energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym i usług w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych, na zasadach określonych w art. 145e-145k VATU. A więc na rzecz m.in. giełd towarowych, towarowych domów maklerskich czy podmiotów posiadających koncesje wydaną przez Prezesa URE. Planowane jest przedłużenie funkcjonowania przedmiotowego mechanizmu do 31.12. 2026 r. (póki co, data graniczna to 28.2.2025 r.).
Brak obowiązku integracji kas rejestrujących z terminalem
Resort Finansów przymierza się także do zniesienia obowiązku integracji kas rejestrujących z terminalami płatniczymi. Z tego względu, zlikwidowane mają być kary pieniężne za brak zapewnia współpracy kasy rejestrującej z terminalem płatniczym (art. 111 ust. 6kb VATU). Docelowy system zakłada zastępcze raportowanie danych dotyczących transakcji płatniczych przez agentów rozliczeniowych. Obecne przepisy w tym zakresie mają charakter czasowy. Przedstawiona propozycja utrzymuje więc status quo obecnego otoczenia prawnego.
Opisywane zmiany to niejedyne, jakie na gruncie VAT planuje Ministerstwo Finansów. Inna ważna (i już procedowana) zmiana dotyczy zwolnień z fiskalizacji. Rozporządzenie Ministra Finansów z 24.11.2023 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. z 2023 r. poz. 2605; dalej: KasyRejR) tradycyjnie zostanie zastąpione przez nowy akt tego typu. zwykle wejście nowego rozporządzenia w życie nie wiąże się z istotnymi zmianami. Tym razem będzie inaczej – o ile oczywiście propozycja resortu utrzyma się.
Oto bowiem zgodnie z pomysłem Ministerstwa Finansów, zwolnień z fiskalizacji nie będzie się stosować w przypadku dostawy towarów oraz świadczenia usług przy użyciu urządzeń służących do automatycznej sprzedaży, które w systemie bezobsługowym przyjmują należność i wydają towar. Dziś świadczenia takie z zasady są zwolnione z obowiązku fiskalizacji. A zgodnie z planem – mają być nim bezwzględnie objęte (niezależnie od tego jaki towar czy usługa zapewniane są odbiorcy w ten właśnie sposób). Proponowane rozwiązanie jest podobno odpowiedzią na postulaty organów kontrolnych KAS, które w wyniku przeprowadzonych działań ujawniają nieprawidłowości w niektórych obszarach objętych proponowanymi zmianami. jeżeli wejdzie w życie, wywróci do góry nogami branżę tzw. automatów vendingowych, które będą musiały uzyskać możliwość drukowania i wydawania klientowi paragonu fiskalnego. Rykoszetem ucierpią także inne branże (np. ładowanie pojazdów elektrycznych). Jest więc wielce prawdopodobne, iż projekt zmian w tym zakresie będzie jeszcze ewoluował.
