11 godzin temu
Zgodnie z art. 41 ust. 6 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 361; dalej: VATU), stawkę podatku 0% stosuje się w eksporcie towarów, pod warunkiem, iż podatnik przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy otrzymał dokument potwierdzający wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej. Zgodnie z art. 41 ust. 6a VATU, dokumentem takim jest w szczególności dokument w formie elektronicznej otrzymany z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych albo potwierdzony przez adekwatny organ celny wydruk tego dokumentu. A względnie, dokument w formie elektronicznej pochodzący z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych, otrzymany poza tym systemem, o ile zapewniona jest jego autentyczność (co ma zastosowanie zwłaszcza w przypadku eksportu pośredniego).
Pod tym enigmatycznym wyjaśnieniem krył się do tej pory przede wszystkim komunikat IE-599, czyli podstawowa forma potwierdzenia wywozu towaru poza terytorium UE w przypadku zgłoszenia do urzędu wywozu na terytorium Polski. Szczypta historii – od 31.8.2007 r. w Polsce zaczęła w pełni funkcjonować pierwsza faza Systemu Kontroli Eksportu (ang. Export Control System, ECS). System ECS (obecnie znany także jako AES – Automatyczny System Eksportu) pozwala na dokonywanie i obsługę zgłoszenia w formie elektronicznej, zarówno w urzędzie wywozu jak i wyprowadzenia. System opiera się na obiegu dokumentów pomiędzy urzędami a podmiotami dokonującymi zgłoszeń. Zgłoszenie celne (wywozowe) w postaci komunikatu IE-515 jest składane przez zgłaszającego do adekwatnego urzędu wywozu. Z kolei urząd wyprowadzenia (urząd celny graniczny, przez który towar opuszcza obszar celny Unii Europejskiej) niezwłocznie po tym, jak towar opuścił obszar celny UE przesyła do urzędu wywozu (urzędu, w którym zostało złożone zgłoszenie celne) komunikat IE-518 zawierający wyniki kontroli przeprowadzonej w urzędzie wyprowadzenia. Po otrzymaniu przez urząd wywozu komunikatu IE-518 System AES generuje automatycznie komunikat IE-599 i przesyła go zgłaszającemu. Komunikat IE-599 jest dokumentem celnym potwierdzającym, także dla celów podatkowych, wywóz towarów poza terytorium UE przez wskazanego w zgłoszeniu wywozowym eksportera. Przy czym, komunikat IE-599, może być wydany nie tylko przez krajową administrację celną, ale także przez inne unijne organy celne, jeżeli odprawa celna wywozowa (eksportowa) miała miejsce na terenie innego państwa członkowskiego (tak m.in. Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 10.9.2024 r., 0112-KDIL1-3.4012.398.2024.2.JK, Legalis).
Zmiana komunikatu
Począwszy od 31.10.2024 r., komunikat IE-599 przeszedł jednak do historii. Zastąpił go komunikat CC599C. Wynika to z faktu uruchomienia systemów AES/ECS2 PLUS i NCTS2 PLUS. Abstrahując jednak od nowego formatu i zakresu danych oraz sposobu ich prezentacji, funkcja nowego komunikatu z perspektywy rozliczeń VAT pozostanie taka sama. A więc, przez cały czas to właśnie ów komunikat, ale w zmienionej formie będzie stanowił najważniejszą w praktyce podstawę do stosowania 0% stawki VAT w eksporcie towarów.
Co ciekawe, również komunikat IE-529 zostanie zastąpiony nowym komunikatem CC529C. Chodzi tu o dokument celny potwierdzający procedurę wywozu, o którym mowa w art. 41 ust. 8 VATU. Jego posiadanie umożliwia eksporterowi przesunięcie w czasie raportowania eksportu o jeden okres rozliczeniowy, w przypadku opóźnionego odbioru komunikatu CC599C.
Komentarz
Opisywana zmiana jest być może kosmetyczna, gdyż poza nowym formatem komunikatu celnego wiele się nie zmienia. Musimy jednak mentalnie odzwyczaić się od hasła „IE-599”, które od zarania dziejów utożsamiane było z gwarancją prawa do stosowania 0% VAT w eksporcie. Przy tej okazji warto jednak wspomnieć, iż stosowanie 0% VAT w eksporcie możliwe jest także w przypadku braku posiadania IE-599 ani jego nowej inkarnacji CC599C. Mamy tutaj zresztą kilka możliwych okoliczności. Pierwsza dotyczy wywozu za pośrednictwem operatorów pocztowych. Fiskus ochoczo potwierdza, iż uprawnia do stosowania 0% VAT w eksporcie np. zestaw dokumentów składający się z elektronicznego raportu z portalu aukcyjnego, wydrukowanego i ostemplowanego przez pracownika Poczty Polskiej dowodu nadania przesyłki pochodzącego z systemu elektronicznego Poczty Polskiej oraz z dokumentu wygenerowanego w formie elektronicznej z systemu elektronicznego Elektroniczny Nadawca z widocznym statusem przesyłki i raportem dotyczącym procesu jej przewozu (tak np. interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 15.1.2024 r., 0112-KDIL1-3.4012.533.2023.2.JŚ, Legalis). To pokłosie wyroku TSUE z 28.3.2019 r., C-275/18, Legalis.
Czasem IE-599 bywało nieosiągalne również dlatego, iż urzędem wywozu jest urząd celny innego kraju niż Polska. Przypomnijmy, iż w takich przypadkach również może dojść do eksportu w rozumieniu przepisów VATU. Trzeba tylko zadbać o adekwatną dokumentację zgodnie z lokalną praktyką (przykładowo, w przypadku wywozu za pośrednictwem hiszpańskiego urzędu celnego, dokumentem takim jest Levante de Exportacion – świadectwo wyjazdu z hiszpańskiego systemu celnego, zawierające stwierdzenie o pomyślnym przebiegu dla danego numeru MRN w systemie ECS).
Pamiętajmy jednak, iż dla zastosowania stawki VAT 0% w eksporcie najważniejszy jest fakt wywozu poza terytorium UE (przesłanka materialna), a nie zgromadzenie określonych dokumentów w konkretnej procedurze (przesłanka formalna). W konsekwencji, organy nie powinny odmówić podatnikowi prawa do zastosowania stawki 0% VAT wyłącznie na tej podstawie, iż nie posiada on określonego dokumentu potwierdzającego eksport towarów poza UE, jeżeli eksport ten faktycznie nastąpił (tak np. WSA w Bydgoszczy w wyroku z 19.12.2023 r., I SA/Bd 553/23, Legalis). Sądy administracyjne są w tym zakresie na szczęście dość konsekwentne, czego nie można jednak powiedzieć o organach podatkowych. Te często nie uznają jako dowodu uprawniającego do stawki 0% VAT w eksporcie np. dokumentów celnych wystawionych przez kraj przeznaczenia (a więc spoza UE).
