Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej

W kolejnym artykule z cyklu Nowy KP w pytaniach i odpowiedziach przedstawiamy najważniejsze informacje o nowym rodzaju dni wolnych, który będzie przysługiwał pracownikom już od 26.04.2023 – a mianowicie od zwolnienia od pracy z powodu siły wyższej.

1. W jakich sytuacjach pracownikowi będzie przysługiwało zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej?

Pracownik będzie uprawniony do skorzystania ze zwolnienia od pracy z powodu siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, o ile natychmiastowa obecność pracownika jest niezbędna.

2. Czym jest siła wyższa?

Kodeks pracy nie definiuje tego pojęcia. Uwzględniając jednak dotychczasowe orzecznictwo, za siłę wyższą można uznać zdarzenie, które jest w szczególności:

• zewnętrzne,
• niemożliwe do przewidzenia
• i któremu nie można było zapobiec.

Nowe zwolnienie od pracy będzie więc przysługiwać w nagłych, nieprzewidzianych sytuacjach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem.

3. W jakim wymiarze będzie przysługiwało zwolnienie od pracy?

Pracownik będzie uprawniony do zwolnienia w wymiarze 2 dni lub 16 godzin w ciągu roku kalendarzowego. To pracownik, składając pierwszy wniosek o zwolnienie ze względu na siłę wyższą zdecyduje, czy chce korzystać ze zwolnienia w wymiarze dniowym czy godzinowym

4. Czy zwolnienie będzie bezpłatne?

Nie. W czasie nieobecności spowodowanej zwolnieniem pracownik będzie uprawniony do wynagrodzenia w wysokości połowy przysługującego mu wynagrodzenia.

5. Jak wygląda procedura uzyskania zwolnienia z powodu siły wyższej?

Pracownik musi zwrócić się do pracodawcy z wnioskiem – najpóźniej w dniu, w którym chce skorzystać ze zwolnienia. Nie została przewidziana żadna szczególna forma takiego wniosku (pracownik może zgłosić swoją nieobecność choćby telefonicznie, co wydaje się uzasadnione, jeżeli mówimy o faktycznych przypadkach siły wyższej).

6. Czy pracodawca może odmówić udzielenia zwolnienia?

Przepisy nie przewidują odmowy. Generalnie więc nie ma możliwości odrzucenia wniosku, zakwestionowania potrzeby pracownika. W ewidentnych sytuacjach (np. złożenie wniosku o zwolnienie ze względu na siłę wyższą miesiąc przed planowanym zabiegiem dziecka) w naszej ocenie można jednak zwrócić uwagę pracownikowi na niespełnienie formalnych przesłanek do skorzystania z tego rodzaju nieobecności (mówimy jednak o ewidentnych sytuacjach/ próbach nadużycia).