Zwrot kosztów wypoczynku all‑inclusive

Stan faktyczny

Dwoje podróżnych (dalej: powodowie) zawarli z organizatorem turystyki (dalej: pozwany) umowę o zorganizowanie wypoczynku all‑inclusive w hotelu (standard pięciu gwiazdek) w Albanii w cenie 8696 zł. Przez pierwsze cztery dni pobytu w godz. 7.30–19.30 trwała rozbiórka m.in. hotelowych basenów oraz nadmorskiej promenady. W trakcie pobytu powodowie oczekiwali w długich kolejkach po posiłki, których ilość była ograniczona.

Ponadto, w ostatnich trzech dniach pobytu rozpoczęto dobudowywanie piątego piętra hotelu.

Powodowie żądali od pozwanego zapłaty 22 696 (8969 zł tytułem odszkodowania za niewykonanie umowy z winy pozwanego oraz 14 000 zł tytułem zadośćuczynienia). Pozwany nie zgadza się na zapłacenie tej kwoty, ponieważ rozpatrywane prace rozbiórkowe były konsekwencją decyzji albańskich władz.

Rozstrzygający ten spór Sąd Rejonowy w Rzeszowie zwrócił się o wykładnię przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2302 z 25.11.2015 r. w sprawie imprez turystycznych i powiązanych usług turystycznych, zmieniającej rozporządzenie (WE) Nr 2006/2004 i dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE oraz uchylającej dyrektywę Rady 90/314/EWG (Dz.Urz. UE L z 2015 r. Nr 326, s. 1).

Stanowisko TS

Wina osoby trzeciej

Zgodnie z art. 14 ust. 3 lit. b) dyrektywy 2015/2302 podróżnemu nie przysługuje rekompensata, o ile organizator udowodni, iż niezgodność może zostać przypisana osobie trzeciej, niezwiązanej z wykonywaniem usług turystycznych objętych umową o udział w imprezie turystycznej, a ta niezgodność była nieprzewidywalna lub nieunikniona.

Trybunał orzekł, że art. 14 ust. 3 lit. b) w zw. z art. 4 dyrektywy 2015/2302 należy interpretować w ten sposób, iż stoi on na przeszkodzie przepisowi prawa krajowego, który stanowi, iż w przypadku gdy niezgodność usług wchodzących w zakres imprezy turystycznej można przypisać osobie trzeciej, niezwiązanej z wykonywaniem tych usług, a niezgodność ta była nieprzewidywalna lub nieunikniona, organizator turystyki, aby móc uwolnić się od odpowiedzialności wobec podróżnego, musi wykazać, iż niezgodność ta wynika z winy tej osoby trzeciej.

Zwrot całości ceny

Zgodnie z art. 14 ust. 1 dyrektywy 2015/2302 podróżny jest „uprawniony do odpowiedniej obniżki ceny za każdy okres, w trakcie którego występowała niezgodność, chyba iż organizator udowodni, iż odpowiedzialność za niezgodność można przypisać podróżnemu”.

Trybunał stwierdził, iż ocena odpowiedniego charakteru danej obniżki powinna opierać się na oszacowaniu wartości usług turystycznych objętych daną imprezą turystyczną, które nie zostały wykonane lub zostały nienależycie wykonane, z uwzględnieniem czasu trwania tego braku wykonania lub nienależytego wykonania oraz wartości tej imprezy turystycznej. W sytuacji, gdy wszystkie świadczone podróżnemu usługi turystyczne są niezgodne, a dany organizator turystyki nie udowodni, iż tę niezgodność można przypisać temu podróżnemu, ten podróżny ma prawo dochodzić zwrotu całości ceny danej imprezy turystycznej od tego organizatora.

Ponadto, zdaniem TS podróżny powinien mieć również prawo do pełnego zwrotu całości ceny danej imprezy turystycznej na podstawie art. 14 ust. 1 dyrektywy 2015/2302, jeżeli pomimo wykonania niektórych usług niezgodność jest na tyle rażąca, iż impreza turystyczna utraciła swój cel i w związku z tym nie leży już obiektywnie w interesie podróżnego. W przypadku bowiem, gdy ta niezgodność jest na tyle duża, iż sprawia, iż w świetle celu imprezy turystycznej wykonane usługi są pozbawione znaczenia i wartości, ta niezgodność jest w rzeczywistości równoznaczna z brakiem realizacji tej imprezy turystycznej, za co na podstawie tego ostatniego przepisu przysługuje zwrot całości jej ceny.

W niniejszej sprawie TS stwierdził, iż do sądu odsyłającego będzie należało dokonanie w świetle wszystkich okoliczności oceny, czy prace rozbiórkowe i budowlane oraz braki w zakresie usług gastronomicznych, skutkowały tym, iż impreza turystyczna powodów utraciła swój cel, a zatem nie leżała już obiektywnie w ich interesie. o ile sąd odsyłający dojdzie do takiego wniosku, to powodom przysługuje od pozwanego, jako organizatora turystyki, zwrot całości ceny tej imprezy turystycznej.

Trybunał orzekł, iż art. 14 ust. 1 dyrektywy 2015/2302 należy interpretować w ten sposób, iż choćby jeżeli podróżny skorzystał z części usług świadczonych przez organizatora turystyki, to odpowiednia obniżka ceny, która mu przysługuje w przypadku niezgodności tych usług, może odpowiadać zwrotowi całości ceny danej imprezy turystycznej, o ile ta niezgodność jest na tyle rażąca, iż zważywszy na cel tej imprezy turystycznej, nie leży już ona obiektywnie w interesie tego podróżnego.

„Nieuniknione i nadzwyczajne okoliczności”

Zgodnie z definicją zawartą w art. 3 pkt 12 dyrektywy 2015/2302 „nieuniknione i nadzwyczajne okoliczności” oznaczają „sytuację poza kontrolą strony powołującej się na taką sytuację i której skutków nie można było uniknąć, choćby gdyby podjęto wszelkie rozsądne działania”.

Zgodnie z art. 14 ust. 3 lit. c) dyrektywy 2015/2302 podróżnemu nie przysługuje rekompensata, o ile organizator udowodni, iż niezgodność wynika z nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności. Trybunał wskazał, iż do sądu odsyłającego należy dokonanie oceny, czy w niniejszym przypadku rozbiórka infrastruktury w wykonaniu decyzji albańskich władz doprowadziła do sytuacji znajdującej się poza kontrolą danego organizatora turystyki i miała konsekwencje, których nie można było uniknąć, pomimo podjęcia wszelkich rozsądnych działań. Do sądu odsyłającego będzie należało ustalenie, czy zanim ta decyzja została wydana, ów organizator lub zarządca przedmiotowego obiektu infrastruktury turystycznej byli informowani o postępowaniu, które doprowadziło do wydania owej decyzji, czy też uczestniczyli w tym postępowaniu lub czy zostali oni poinformowani o treści tej decyzji przed jej wykonaniem.

Jeśli taki udział lub takie poinformowanie miały miejsce, w ocenie TS, ta rozbiórka nie może zostać uznana za nieprzewidywalną. o ile bowiem organizator lub jego usługodawca są informowani o takiej decyzji, a ten organizator ma dość czasu, aby móc z należytą starannością zaproponować podróżnemu odpowiednie alternatywne usługi, przed wykonaniem tej decyzji, to nie można uznać, iż ów organizator nie mógł uniknąć konsekwencji wynikających z tej decyzji.

Trybunał orzekł, iż art. 3 pkt 12 dyrektywy 2015/2302 należy interpretować w ten sposób, iż sytuacje wynikające z przyjęcia aktów władzy publicznej, takie jak rozbiórka obiektu infrastruktury turystycznej w wykonaniu decyzji organu publicznego, nie wchodzą w zakres pojęcia „nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności” w rozumieniu tego przepisu, o ile te akty zostały przyjęte w następstwie postępowania, które umożliwiło zainteresowanym, takim jak dany organizator turystyki lub jego ewentualni dostawcy usług turystycznych, zapoznanie się z nimi we właściwym czasie przed ich wykonaniem.

Komentarz