Utworzenie fundacji rodzinnej wiąże się z wieloma obowiązkami zgłoszeniowymi – przede wszystkim każdy nowy podmiot powinien zostać wpisany do rejestru fundacji rodzinnych. Kolejnym krokiem jest uzyskanie numeru identyfikacji podatkowej (NIP) czy numeru REGON. Ważnym etapem, który przybliżamy w poniższym artykule, jest też zgłoszenie beneficjentów rzeczywistych do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych.

Kogo i kiedy trzeba wpisać do CRBR? Co z danymi najmłodszych? Odpowiadamy.

AML i fundacja rodzinna

Beneficjentem rzeczywistym fundacji rodzinnej nie zawsze jest beneficjent fundacji rodzinnej – krąg potencjalnych beneficjentów rzeczywistych fundacji rodzinnej może być zdecydowanie szerszy.

Na gruncie przepisów ustawy AML[1] fundacja rodzinna została uregulowana wspólnie z trustami. W konsekwencji proces identyfikowania beneficjentów rzeczywistych jest w obu przypadkach zbliżony.

Beneficjentem rzeczywistym fundacji rodzinnej[2] może być jej fundator, członek zarządu, członek rady nadzorczej i beneficjent. Ustawa AML wskazuje również inne osoby, na których rzecz została ustanowiona fundacja lub posiadające inne równoważne (do osób wymienionych wcześniej) uprawnienia.

Ostatnia z wymienionych przesłanek może mieć szczególne znaczenie w sytuacji, kiedy do fundacji rodzinnej wniesione zostały udziały lub akcje w spółkach. W takim przypadku może wystąpić konieczność dalszej identyfikacji struktury właścicielskiej w poszukiwaniu beneficjenta rzeczywistego.

Bezpieczeństwo danych w CRBR

Tak szerokie określenie kręgu osób, które mogą być beneficjentami rzeczywistymi fundacji rodzinnej, wzbudza liczne wątpliwości. Przede wszystkim, rejestr fundacji rodzinnych nie jest powszechnie dostępny (jak np. KRS) – aby uzyskać szczegółowe dane konieczne jest złożenie wniosku do sądu rejestrowego. Natomiast CRBR umożliwi zapoznanie się z szczegółowymi informacjami o beneficjentach fundacji, bez wychodzenia domu.

Dodatkowo beneficjentami rzeczywistymi fundacji rodzinnych mogą być również małoletni (np. dzieci fundatorów). Ustawa nie zawiera żadnych wyłączeń w zakresie wieku osób, których dane mają zostać opublikowane w CRBR. W konsekwencji fundacje rodzinne zobligowane są do udostępnienia m.in. numeru PESEL najmłodszych beneficjentów.

Powyższe kwestie ponownie powinny stać się punktem do dyskusji na temat bezpieczeństwa danych osobowych osób objętych procedurami AML, a w szczególności podlegających ujawnieniu w CRBR.

Zbiorowy beneficjent rzeczywisty fundacji rodzinnej

Warto też zwrócić uwagę na to, iż beneficjentem trustu czy fundacji rodzinnej może być beneficjent grupowy – czyli taki, który nie został jeszcze ustalony, jako konkretna osoba fizyczna. W takim przypadku oczywiście nie ma konieczności podawania imienia i nazwiska oraz numeru PESEL. Na ten moment brak jest jednak jednoznacznej regulacji lub wytycznych, które pozwoliłyby rozgraniczyć sytuacje, kiedy należy wskazać beneficjentów grupowych, a kiedy beneficjent powinien zostać oznaczony indywidualnie.

Jak wskazano w uzasadnieniu do nowelizacji przepisów ustawy AML, przykładem zbiorowego beneficjenta rzeczywistego fundacji rodzinnej mogą być „dzieci fundatorów”. Ta definicja wzbudza jednak wątpliwości. Czy dotyczy ona bezwzględnie wszystkich dzieci, czy tylko tych, które potencjalnie mogą się urodzić, natomiast pozostałe należy ujawnić w CRBR?

Termin na dokonanie wpisu inny niż w spółkach

Przepisy ustawy AML przewidują, iż trusty, a więc i fundacje rodzinne, powinny zgłosić beneficjentów rzeczywistych do CRBR w terminie 14 dni od dnia utworzenia trustu lub dokonania zmiany danych dotyczących trustu.

Przepis można rozumieć dwojako, czyli tak, iż termin na zgłoszenie fundacji należy liczyć od:

– podjęcia aktu notarialnego przyjmującego statut fundacji lub

– wpisu do rejestru fundacji rodzinnych.

Drugie podejście potwierdza nieformalnie Ministerstwo Finansów. Jest to uzasadnione, gdyż sama ustawa o fundacjach rodzinnych uzależnia nadanie osobowości prawnej podmiotu od jego wpisu do rejestru fundacji rodzinnych. Natomiast ustawa AML nie jest do końca jasna w tym zakresie i może sugerować pierwszą opcję. Widać to zresztą w praktyce – niektóre fundacje rodzinne w organizacji zgłaszają do CRBR swoich beneficjentów rzeczywistych jeszcze przed wpisem do rejestru fundacji rodzinnych.

W oczekiwaniu na zmiany

Wraz z biegiem czasu i rosnącą liczbą fundacji rodzinnych w Polsce z pewnością szczegóły związane ze zgłaszaniem beneficjentów rzeczywistych fundacji rodzinnych do CRBR zostaną dopracowane.

Niewątpliwie, dla sporządzania zgłoszeń do CRBR, najważniejsze będą informacje, które powinny zostać – jak pokazuje praktyka – opublikowane przez Ministerstwo Finansów w komunikatach związanych z funkcjonowaniem CRBR lub w sesji Q&A.

O nowościach i zmianach dotyczących fundacji rodzinnej i Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych z pewnością będziemy informować w kolejnych artykułach. A jeżeli potrzebują Państwo wsparcia w tych obszarach, to zachęcamy do kontaktu.

[1] Ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu

[2]Zgodnie z definicją zawartą w art. 2 ust. 2 pkt 1 lit. b ustawy AML.