Biuro Informacji Gospodarczej – nowe zasady działania

Etap legislacyjny

Prezydent 28.10.2024 r. podpisał ustawę z 18.10.2024 r. o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1597; dalej: ZmUdostInfoGospU24). Zgodnie z art. 4 ZmUdostInfoGospU24, ustawa ta wejdzie w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia (co nastąpiło 30.10.2024 r.), z wyjątkiem art. 1 pkt 5 i 8 ZmUdostInfoGospU24, które wejdą w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia. Tym samym, ustawa będzie obowiązywała od 30.11.2024 r. (poza ww. wyjątkiem, który wejdzie w życie 30.4.2025 r.).

Cel zmian

Zmiany wprowadzone ZmUdostInfoGospU24 odnoszą się do obowiązków biur informacji gospodarczej, uregulowanych w ustawie z 9.4.2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2160; dalej: UdostInfoGospU). UdostInfoGospU określa przedmiot działalności gospodarczej biura informacji gospodarczej, którym zgodnie z art. 7 ust. 1 UdostInfoGospU jest pośrednictwo w udostępnianiu informacji gospodarczych, dotyczących wiarygodności płatniczej, polegające na przyjmowaniu informacji gospodarczych od wierzycieli, przechowywaniu i ujawnianiu tych informacji. Celem nowych przepisów jest ułatwienie realizacji obowiązków z tym związanych, poprzez uproszczenie, doprecyzowanie i wyeliminowanie wątpliwości interpretacyjnych.

Katalog informacji gospodarczych

Na skutek wprowadzonych zmian, katalogu informacji gospodarczych, które mogą zostać przekazane do biura, został uzupełniony o adres do doręczeń elektronicznych podmiotu będącego osobą prawną lub jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej (art. 1 pkt 1 ZmUdostInfoGospU24).

Regulamin zarządzania danymi

W ZmUdostInfoGospU24 wprowadzono procedurę zatwierdzania regulaminów zarządzania danymi w drodze milczącego załatwienia sprawy, przewidzianego w ustawie z 14.6.1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 572). W praktyce oznacza to, iż minister adekwatny do spraw gospodarki, w przypadku gdy opinie ministra sprawiedliwości i Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych będą pozytywne, będzie mógł zatwierdzić regulamin milcząco, niezwłocznie informując biuro o dacie zatwierdzenia regulaminu. Natomiast, w przypadku zastrzeżeń ze strony ministra lub ww. organów opiniujących, tak jak dotychczas, będzie wydawana decyzja administracyjna odmawiająca zatwierdzenia regulaminu lub jego zmiany (art. 1 pkt 2 ZmUdostInfoGospU24).

Obowiązki informacyjne biura

Na skutek wprowadzonych zmian nałożono na biuro obowiązek o charakterze informacyjny, polegający na informowaniu ministra adekwatnego do spraw gospodarki o:

w terminie 7 dni od dnia zaistnienia tych zdarzeń (art. 1 pkt 3 ZmUdostInfoGospU24).

Na zarząd biura nałożono także obowiązek udostępniania na stronie internetowej biura informacji zbiorczej o wysokości pobieranych przez biuro opłat (art. 1 pkt 4 ZmUdostInfoGospU24). Wprowadzone rozwiązanie ma na celu – w ocenie ustawodawcy – ułatwienie korzystania z usług biura tym klientom, którzy są zainteresowani wyłącznie okazjonalną, jednorazową współpracą z biurem.

Wniosek o ujawnienie informacji gospodarczych

W art. 1 pkt 6 ZmUdostInfoGospU24 wskazano, iż wniosek o ujawnienie informacji gospodarczych może zostać złożony zarówno w imieniu własnym, jak i na rzecz innego podmiotu. Wprowadzenie ww. rozwiązania wiąże się z określonymi obowiązkami zarówno biura, jak i podmiotu, który otrzymał informacje. W przypadku złożenia wniosku na rzecz innego podmiotu biuro będzie obowiązane zawrzeć w rejestrze zapytań zarówno dane podmiotu, któremu ujawniono informacje gospodarcze, jak również dane podmiotu działającego na jego rzecz. Na podmiocie, który otrzymał z biura informacje gospodarcze, będą spoczywać te same obowiązki, które dotyczą jego mocodawcy (obowiązek usunięcia pobranych informacji w ustawowym terminie 90 dni; brak możliwości ujawnienia innym osobom otrzymanych informacji dotyczących dłużnika będącego konsumentem).

Katalog podmiotów-adresatów informacji gospodarczych

Wskutek wejścia w życie ZmUdostInfoGospU24 rozszerzeniu ulegnie katalogu podmiotów uprawnionych do otrzymywania informacji gospodarczych oraz informacji z rejestru zapytań (art. 1 pkt 6 ZmUdostInfoGospU24). Nowymi podmiotami będą:

Nadzór nad działalnością biur

W dotychczasowym stanie prawnym realizacja ustawowych uprawnień nadzorczych ministra adekwatnego do spraw gospodarki w stosunku do biura wymagała przeprowadzenia dwóch następujących po sobie postępowań: kontrolnego oraz – w przypadku stwierdzenia w wyniku kontroli nieprawidłowości – administracyjnego (w sprawie wydania decyzji nakazującej usunięcie nieprawidłowości).

Na skutek wprowadzonych zmian, nadzór nad działalnością biur został odformalizowany poprzez przyznanie ministrowi adekwatnemu do spraw gospodarki nowego – obok dotychczasowego formalnego postępowania kontrolnego i administracyjnego – uprawnienia o charakterze niewładczego działania w postaci wystąpienia do biura (art. 1 pkt 9 ZmUdostInfoGospU24; art. 32a UdostInfoGospU). Ustawodawca przewidział możliwość ustosunkowania się do ww. wystąpienia i przedstawienia wyjaśnień przez biuro. Przyjęte rozwiązanie ma na celu – zdaniem ustawodawcy – umożliwienie ustalenia nieprawidłowości i ich ewentualną korektę bez konieczności sięgania po instrumenty o charakterze władczym, a tym samym ograniczenie liczby kontroli, zmniejszenie kosztów nadzoru oraz funkcjonowania biur.

Przepisy przejściowe

Ustawodawca przygotował przepisy przejściowe, które dotyczą realizacji obowiązków biur. Pierwszy z nich (art. 2 ust. 1 ZmUdostInfoGospU24) odnosi się do obowiązku dostosowania przez biura regulaminów zarządzania danymi do zmian wprowadzonych ZmUdostInfoGospU24 związanych z uzyskiwaniem informacji gospodarczych przez klientów biur za pośrednictwem innych podmiotów działających na ich rzecz. Czas realizacji ww. obowiązku został wydłużony. Biura mają obowiązek dostosowania regulaminów w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ZmUdostInfoGospU24, co oznacza, iż powinny się wywiązać z ww. obowiązku do 30.4.2025 r.

Z kolei art. 3 ZmUdostInfoGospU24 dotyczy obowiązku biura publikacji na stronie internetowej informacji o wysokości opłat za usługi biura. Obowiązek ten należy zrealizować w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie ZmUdostInfoGospU24, czyli do 30.12.2024 r.