Chips Act – wzmocnienie pozycji Europy w dziedzinie półprzewodników

21 września 2023 roku wszedł w życie akt w sprawie chipów (European Chips Act), który ma zwiększyć suwerenność technologiczną, konkurencyjność i odporność Europy. Ma również przyczynić się do transformacji cyfrowej i ekologicznej.

Przyczyny działań UE w sektorze chipów

Jak wynika z przeprowadzonych przez Komisję Europejską badań, prognozuje się, iż do 2030 r. popyt na chipy (znane również jako półprzewodniki) ma się podwoić. Tymczasem już teraz na rynku widać poważne niedobory. Udział Europy w produkcji półprzewodników jest – pomimo widocznych potrzeb – niski. W 2020 r. wyniósł zaledwie 10%.

Problem uwidocznił się w trakcie pandemicznego kryzysu, gdy brak półprzewodników spowodował trudności w europejskiej produkcji sprzętu elektronicznego (m.in. samochodów, telefonów, sprzętu AGD, sprzętu medycznego). To skutkowało powstaniem niedoboru elektroniki na rynku, a w niektórych przypadkach przyczyniło się choćby do zamknięcia fabryk.

Na czym polega Chips Act?

Europejski akt w sprawie chipów ma wzmocnić pozycję Europy w dziedzinie technologii poprzez zwiększenie obecnego udziału Europy w światowym rynku chipów do 20%. Pułap ten ma zostać osiągnięty do 2030 r. Zostało zaledwie siedem lat, dlatego też w akcie przewidziano trzy główne filary działań.

Inicjatywa Chipy dla Europy

Pierwszy filar Chips Act nazwano „Inicjatywą Chipy dla Europy”. Będzie on wspierać wzmocnienie wiodącej pozycji technologicznej Europy poprzez:

• promowanie wprowadzania na rynek najnowocześniejszych technologii opracowanych przez europejskie przedsiębiorstwa,
• ułatwianie transferu wiedzy z laboratoriów do fabryk,
• wypełnianie luki między badaniami i innowacjami a działalnością przemysłową.

Za jego realizację ma być odpowiedzialne Wspólne Przedsięwzięcie na rzecz Rozwoju Chipów.

Inicjatywa ma dostać 3,3 mld EUR wsparcia z unijnych funduszy. W jej ramach finansowane będą projekty takie jak:

• budowa zaawansowanych pilotażowych linii produkcyjnych w celu przyspieszenia rozwoju innowacji i technologii,
• rozwój platformy projektowej opartej na chmurze,
• utworzenie centrów kompetencji,
• rozwój chipów kwantowych.

Stworzony zostanie również fundusz Chips Fund w celu ułatwienia dostępu do finansowania dłużnego i kapitałowego.

Ramy dla zintegrowanych zakładów produkcyjnych i otwartych unijnych fabryk

Drugi filar przewidziany w Chips Act ma zawierać zachęty do publicznych i prywatnych inwestycji w zakłady produkcyjne dla producentów chipów i ich dostawców. W tym celu określono ramy dla zintegrowanych zakładów produkcyjnych i otwartych unijnych fabryk, które są ,,first-of a kind” (tzn., iż w Europie nie ma w tej chwili analogicznych) i przyczyniają się do bezpieczeństwa dostaw oraz odpornego ekosystemu.

Prywatne inwestycje w zakłady produkujące chipy mogą potencjalnie wymagać wsparcia publicznego. W świetle niezwykle wysokich barier wejścia na rynek i kapitałochłonności sektora, Komisja może zatwierdzić pomoc dla takich zakładów bezpośrednio na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE. Przepis ten umożliwia organowi zatwierdzenie takiego wsparcia w celu ułatwienia rozwoju niektórych działań gospodarczych. Może się to wydarzyć, o ile pozytywne skutki takiej pomocy publicznej przeważają nad jej potencjalnym negatywnym wpływem na wymianę handlową i konkurencję.

Mechanizm koordynacji

Ostatni z filarów zawartych w Chips Act (uruchomiony w kwietniu poprzez wprowadzenie pilotażowego systemu monitorowania łańcucha dostaw półprzewodników) to mechanizm koordynacji między państwami członkowskimi a Komisją. Ma na celu wzmocnienie współpracy z państwami członkowskimi i między nimi, monitorowanie podaży półprzewodników, szacowanie popytu, przewidywanie niedoborów oraz, w razie potrzeby, uruchamianie etapu kryzysowego.

Inwestycje wspierające europejską strategię dla sektora półprzewodników

Na realizację planów ma zostać zmobilizowane łącznie ponad 43 mld EUR z publicznych i prywatnych inwestycji. Sam Chips Act powinien przynieść w tym obszarze ponad 15 mld EUR. Inwestycje te mają zostać uzupełnione przez istniejące programy i działania dotyczące badań naukowych i innowacji w zakresie półprzewodników, takie jak program „Horyzont Europa” i program „Cyfrowa Europa” oraz zapowiedziane wsparcie ze strony państw członkowskich.

Chips Act ma być nie tylko odpowiedzią na ostatnie deficyty półprzewodników, ale także na szersze wyzwania, jakimi są konkurencyjność i współzależność w dziedzinie zaawansowanych technologii. Akt oznacza zmianę w kierunku bardziej praktycznego podejścia do polityki przemysłowej i handlowej.

W przypadku pytań lub wątpliwości zachęcamy do kontaktu z naszym zespołem OW State Aid.