Co grozi za przywłaszczenie mienia? Jak udowodnić przywłaszczenie? Art. 284 k.k. a pomoc adwokata.

plazaglab.pl 1 miesiąc temu

Przywłaszczenie mienia w rozumieniu art. 284 k.k

Przywłaszczenie zostało uregulowane w art. 284 Kodeksu karnego i jest czynnością naruszającą własność czy też prawa rzeczowe do rzeczy. Polega na postąpieniu z rzeczą tak jak właściciel, a z prawem majątkowym tak jak uprawniony. Jednocześnie przy przywłaszczeniu nie będzie zaboru rzeczy, a jedynie włączenie posiadanej już rzeczy lub prawa majątkowego do własnego majątku.

Czyli przywłaszczenie będzie potraktowaniem cudzego mienia za swoją własność?

Przywłaszczenie mienia ma miejsce, kiedy postąpimy z nieswoją rzeczą jak ze swoją. Ważne jest jednak, aby wcześniej ktoś sprawcy tą rzecz lub żeby mienie czasowo powierzył – pierwotne legalne posiadanie mienia.

Jak wskazuje literatura w tym zakresie „Przestępne przywłaszczenie cudzej rzeczy ruchomej musi być poprzedzone powierzeniem jej przez pokrzywdzonego, czyli oddaniem w tymczasowe władanie sprawcy z zastrzeżeniem, iż nie staje się on jej właścicielem lub wyłącznym dysponentem z pominięciem uprawnionego, ale staje się jedynie jej depozytariuszem, mającym szersze lub węższe uprawnienia np. do korzystania z rzeczy lub czerpania z niej pożytków.” (tak P. Zakrzewski [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. J. Majewski, Warszawa 2024, art. 284 k.k.)

Przykładem czynności wskazującej na przywłaszczenie czyjejś rzeczy ruchomej w rozumieniu art 284 k.k. będzie odmowa oddania rzeczy, zmiana wyglądu rzeczy, zaprzeczenie, iż rzecz się posiada, podpisanie rzeczy swoim imieniem, oznaczenie znakiem, zbycie rzeczy, czerpaniu z niej korzyści.

Jak udowodnić przywłaszczenie mienia? Prawo karne a przestępstwo przywłaszczenia.

Przywłaszczenie musi zostać zamanifestowane na zewnątrz, a zatem musi istnieć zamiar po stronie sprawcy. Dla udowodnienia, iż sprawca popełnia opisywany czyn zabroniony, należy udowodnić, iż sprawca traktuje rzecz lub majątkowe prawo tak, jakby był jej właścicielem. Uzewnętrznienie czynności ma wskazywać, iż sprawca na wolę zerwania więzi łączące jego właściciela z daną rzeczą.

Uwaga, kiedy przywłaszczenie a kiedy kradzież?

O kradzieży (art. 278 k.k.) będziemy mówili, gdy sprawca zabiera cudzą rzecz bez zgody właściciela, działając od razu z zamiarem jej przywłaszczenia lub kiedy sprawca ma wyłącznie czasowy dostęp do danej rzecz i decyduje się na dokonanie jej zaboru. W przypadku przywłaszczenia mienia często dochodzi do mylnego rozróżnienia czynu i konsekwencji czyn jest z kradzieżą mylony. Przywłaszczenie tym różni się od kradzieży, iż nie ma tutaj elementu zaboru. Sprawca przywłaszczenia nie pozbawia władania osoby uprawnionej, ale legalnie wchodzi w posiadanie przedmiotu.

Rzecz stanowiąca współwłasność jest dla wszystkich ze współwłaścicieli rzeczą cudzą w rozumieniu art. 115 §9 k.k. Działanie współwłaściciela może prowadzić do odpowiedzialności karnej z art. 284 k.k., o ile przybiera postać przywłaszczenia, co następuje wówczas, gdy sprawca podejmuje działania wbrew woli pozostałych współwłaścicieli, czyniąc to w zamiarze włączenia przedmiotu współwłasności do swego majątku odrębnego lub przyjęcia do własnej, wyłącznej dyspozycji (por. wyrok SN z 3.02.2021 r., III KK 561/19, LEX nr 3232494).

Przywłaszczeniem, a nie kradzieżą będzie także kwalifikowane zachowanie kiedy np. małżonek dysponuje rzeczą z majątku wspólnego w zamiarze powiększenia swojego majątku (zamiar należy oczywiście udowodnić).

Kara za przywłaszczenie mienia.

Przywłaszczenie mienia w typie podstawowym (art. 284 § 1 k.k.). Jeśli wartość przywłaszczonego mienia jest znaczna (zwykle powyżej 800 zł), sprawca podlega karze grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do 3 lat.

Przywłaszczenie mienia lub sprzeniewierzenie – 284 k.k.

Przestępstwa z art. 284 §1 k.k. dotyczy tylko rzeczy, które przypadkowo znalazły się w posiadaniu sprawcy.

Z kolei, istotą sprzeniewierzenia mienia (zachowania stypizowanego w art. 284 §2 k.k.) jest definitywne oddzielenie uprawnionego od stanowiącej jego własność rzeczy i potraktowanie rzeczy jako własnej. Popełnienie tego przestępstwa dotyczy tylko sprzeniewierzenia, przywłaszczenia rzeczy ruchomych.

Sprzeniewierzenie – co grozi za przywłaszczenie mienia? konsekwencje prawne.

Typem kwalifikowanym przestępstwa przywłaszczenia mienia jest sprzeniewierzenie

Sprawcą czynu stypizowanego na podstawie art. 284 § 2 k.k. może być tylko ten, komu osoba uprawniona powierzyła określoną rzecz ruchomą.

Jeśli sprawca przywłaszczył mienie, które zostało mu powierzone (np. na podstawie umowy), kara jest surowsza. Przywłaszczenie powierzonego mienia jest zagrożone karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.

Przywłaszczenie rzeczy znalezionej – wypadek mniejszej wagi

W przypadku mniejszej wagi lub przywłaszczenia rzeczy znalezionej, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo podlega karze więzienia do roku.

Czyn polegający na przywłaszczeniu rzeczy znalezionej jest również czynem przepołowionym.

Czy coś jeszcze grozi za przywłaszczenie mienia?

Przywłaszczenie mienia znacznej wartości lub dokonane w warunkach szczególnie szkodliwych społecznie może skutkować wyższymi karami, co sąd ocenia indywidualnie.

Oprócz kary sąd może orzec obowiązek naprawienia szkody poprzez zwrot mienia lub zapłatę odszkodowania poszkodowanemu.

Czy przywłaszczenie mienia może być wykroczeniem?

Przywłaszczenie jest czynem przepołowionym. Oznacza to, iż to czy zakwalifikujemy czyn jako przestępstwo czy wykroczenie decydowała będzie wartość przywłaszczonej rzeczy. Zgodnie z treścią art. 119 § 1 k.w. „Kto kradnie lub przywłaszcza sobie cudzą rzecz ruchomą, o ile jej wartość nie przekracza 800 złotych, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.”.

Przy opisywaniu przywłaszczenia można jeszcze wspomnieć o wykroczeniu określonym w treści art. 127 §1 k.w. i polega na samowolnym używaniu cudzej rzeczy ruchomej. Jednak nie będzie to to samo. Samowolne używanie mienia przez osobę sprawcy dotyczy też używania czyjejś rzeczy ruchomej i posługuje się nią, korzystanie z niej w jakikolwiek sposób, zgodnie lub niezgodnie z jej przeznaczeniem. Warunkiem odpowiedzialności na podstawie tego przepisy jest to, aby użycie było samowolne, a więc sprawca nie uzyskał zgody na użycie rzeczy od osoby uprawnionej do dysponowania nią. Jest to podobny czyn do przestępstwa przywłaszczenia.

Przywłaszczenie prawa majątkowego

Przywłaszczenie prawa majątkowego oznacza bezprawne przywłaszczenie sobie prawa, które posiada określoną wartość finansową i należy do innej osoby, np. prawa autorskiego, patentu, znaku towarowego, udziałów w spółce lub praw do wierzytelności. Przywłaszczenie majątkowego prawa różni się od przywłaszczenia mienia fizycznego, ponieważ dotyczy wartości niematerialnych, które mogą przynosić korzyści finansowe właścicielowi.

Przywłaszczenie majątkowego prawa może być trudniejsze do udowodnienia, ponieważ wymaga wykazania, iż sprawca działał z zamiarem zawłaszczenia czyjegoś prawa.

Przywłaszczenie mienia i jak udowodnić, iż do niego doszło po stronie sprawcy? Jak zgłosić przywłaszczenie mienia?

Przywłaszczenie mienia jest czynem, który sprawia wiele trudności w zakresie wykazania jego popełnienia. Jak udowodnić, iż doszło do przywłaszczenia mienia?

1. Dokumentacja umowy lub okoliczności przekazania mienia – ważne jest posiadanie dowodu, iż dana rzecz została przekazana czasowo lub w konkretnym celu. Mogą to być:

• Umowa pisemna lub mailowa,

• Potwierdzenie odbioru mienia,

• Wiadomości tekstowe (SMS, e-maile) wskazujące na cel przekazania.

2. Wezwanie do zwrotu – przed zgłoszeniem przywłaszczenia warto wysłać oficjalne wezwanie do zwrotu mienia, co może być dowodem, iż druga strona nie zamierzała rzeczy oddać.

3. Świadkowie – osoby, które były świadkami przekazania mienia lub rozmów związanych z jego zwrotem, mogą poświadczyć stan faktyczny.

4. Czas, po którym przedmiot nie został zwrócony – w przypadku umowy o zwrot, brak reakcji na wezwania przez dłuższy czas może sugerować przywłaszczenie.

Jeżeli przywłaszczenie nastąpiło na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.

Jak zgłosić przywłaszczenie mienia?

Poprzez zgłoszenie na policję lub do prokuratury – można udać się na komisariat policji lub do prokuratury i złożyć ustne lub pisemne zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa w celu wszczęcia postępowania karnego. Przywłaszczenie mienia jest przestępstwem ściganym z urzędu. Należy pamiętać o przygotowaniu dokumentów i precyzyjnym opisie sytuacji. Zgłoszenie na policję i przedstawienie wszystkich dowodów pozwoli organom ścigania przeanalizować, czy istnieją podstawy do postawienia zarzutu przywłaszczenia mienia.

Przywłaszczone mienie jak odzyskać?

Jest kilka sposobów podjęcia próby odzyskania przywłaszczonego mienia.

Wezwanie do zwrotu mienia
Poprzez opisywane zgłoszenie na policji oraz sformułowaniu roszczenia o naprawienie szkody.
Poprzez postępowanie cywilne – jeżeli sprawa karna nie przynosi rezultatu, możesz złożyć pozew cywilny o wydanie mienia w sądzie.

Pomoc adwokata

W naszej kancelarii o pomoc prawną w zakresie przywłaszczenia mienia w rozumieniu kodeksu karnego mogą zwrócić się zarówno sprawcy przestępstw przeciwko mieniu, którzy mają ponieść konsekwencje prawne swojego postępowania, jak i osoby pokrzywdzone przestępstwem jakim jest przywłaszczenie.

Autor:

Oliwia Babiarz

Idź do oryginalnego materiału