4 tygodni temu
Unijny Kompas Konkurencyjności to reakcja Komisji Europejskiej na globalne wyzwania, z którymi mierzy się cała wspólnota. Kompas proponuje rozwiązania, które wzmocnią pozycję Europy na rynku. Jakie obszary bierze pod lupę i na co szczególnie zwraca uwagę w ich ramach?
Czym jest i co zakłada Kompas Konkurencyjności Unii Europejskiej?
„Kompas Konkurencyjności dla UE” to dokument, który wskazuje najważniejsze kierunki rozwoju gospodarczego Europy i najważniejsze obszary wymagające reform. Kompas proponuje konkretne działania mające na celu wzmocnienie pozycji Europy na globalnym rynku, dzięki czemu może stanowić dla przedsiębiorców cenne źródło wiedzy o trendach, innowacjach i priorytetach, które kształtują przyszłość rynków.
Do kluczowych tematów, które KE rozpatruje w Kompasie Konkurencyjności, należy zaliczyć kwestie dotyczące sektorów ochrony środowiska, energetyki, sztucznej inteligencji i rynku pracy. Jakie są najważniejsze założenia w każdym z tych obszarów?
Ochrona środowiska
Kwestie środowiskowe to jeden z podstawowych tematów, które podejmuje Kompas Konkurencyjności. Unijne założenia w tym obszarze dotyczą przede wszystkim:
- dążenia do ambitnego celu, jakim jest stanie się gospodarką zdekarbonizowaną do 2050 roku. W dążeniu do tego założenia ma pomóc m.in. osiągnięcie pośredniego celu na 2040 rok (90% dekarbonizacji).
- podejmowania działań zwiększających popyt na produkty „niskoemisyjne”, takie jak benchmarking, etykietowanie, preferencje w zamówieniach publicznych czy dodatkowe zachęty w postaci kontraktów różnicowych.
- propozycji uproszczeń rozwiązań pomocowych w ramach Clean Industrial Deal, wspierających dalszy rozwój sektora czystych technologii oraz dekarbonizację przedsiębiorstw. Ponadto Komisja proponuje państwom członkowskim by uwzględniły zachęty w swoich systemach podatkowych, np. w zakresie zasad amortyzacji oraz ulg podatkowych, które miałyby sprzyjać czystej produkcji.
- rozszerzenia CBAM na kolejne sektory i produkty. KE planuje również analizę środków przeciwdziałających wpływowi na eksport produktów oraz uproszczenie stosowania mechanizmu dla mniejszych podmiotów.
- publikacji serii pakietów upraszczających Omnibus, w tym w zakresie ESG. Pierwszy z pakietów obejmie ułatwienia w raportowaniu zrównoważonego rozwoju i taksonomii. Komisja zapowiada m.in. lepsze dostosowanie wymagań do potrzeb inwestorów, proporcjonalne terminy oraz obowiązki dostosowane do skali działalności różnych firm. KE w szczególności zajmie się „efektem kaskadowym”, aby zapobiec nadmiernym żądaniom raportowania, które nakładane są na mniejsze firmy w łańcuchach dostaw.
- zapewnienia regulacji dostosowanych proporcjonalnie do wielkości firm. niedługo zostanie zaproponowana nowa definicja małych spółek o średniej kapitalizacji (small mid-caps). Dzięki tej zmianie tysiące firm w UE skorzysta z uproszczenia regulacyjnego.
- rewizji i uproszczenia REACH (rozporządzenia Unii Europejskiej mającego na celu zwiększenie ochrony zdrowia ludzkiego i środowiska przed zagrożeniami związanymi z chemikaliami oraz poprawę konkurencyjności przemysłu chemicznego w UE).
Sektor energetyczny
Wspomniane kwestie dotyczące dekarbonizacji czy Clean Industrial Deal są istotne nie tylko dla sektora środowiskowego, ale i energetycznego. Co jeszcze Kompas Konkurencyjności uznaje za najważniejsze w ramach tego ostatniego obszaru? KE podkreśla, że:
- dostrzega problem związany z wysokimi cenami energii oraz ich dużą zmiennością, stąd w perspektywie krótkoterminowych działań zaproponowany zostanie Plan działania na rzecz energii w przystępnej cenie (Affordable energy action plan). Obejmie on, m.in. promowanie odpowiedniej alokacji kosztów przy projektowaniu taryf w celu obniżenia cen energii, większą integrację rynków energii, rozszerzenie wykorzystania gwarancji i instrumentów redukcji ryzyka w celu ułatwienia zawierania umów PPA oraz zachęty dla odbiorców przemysłowych do świadczenia usług elastyczności popytu.
- zostaną zwiększone nakłady na inwestycje w modernizacje sieci elektroenergetycznych. W tym zakresie Komisja przewiduje ogłoszenie tzw. European Grids Package w I kwartale 2026 r. Ponadto Europejski Bank Inwestycyjny ma jeszcze bardziej zaangażować się w finansowanie czystych technologii.
- zwraca szczególną uwagę na energochłonne obszary – takie jak sektor chemiczny, stali czy metali, dla których zostaną przedstawione dodatkowe plany działania (w ramach tzw. Steel and Metals Action Plan oraz Chemicals Industry Package). Mają one adresować potrzeby inwestycyjne sektorów oraz zapewniać utrzymanie ich konkurencyjności.
- dalej podtrzymywany jest cel przejścia na pojazdy bezemisyjne do 2035 r. Komisja zamierza jednak podjąć dialog z sektorem automotive, aby utrzymać jego konkurencyjność oraz zdolność do dalszych inwestycji. Ustalenia sektorowe mają przełożyć się na przemysłowy plan działania dla tego sektora. Zostaną także podjęte działania w celu zmniejszenie ryzyka inwestycji w produkcję i dystrybucję odnawialnych oraz niskoemisyjnych paliw transportowych.
- podjęte zostaną dodatkowe starania zmierzające do uproszczenia i przyspieszenia procedur administracyjnych ułatwiających przejście na czyste, zielone technologie. Dotyczyć ma to także sektora energochłonnego.
Sztuczna inteligencja
Sektor AI można w tej chwili określić jako jeden z najbardziej dynamicznych pod kątem rozwoju. Nie pozostaje to bez znaczenia dla KE, która w ramach Kompasu Konkurencyjności:
- kładzie duży nacisk na rozwój sztucznej inteligencji, uznając ją za najważniejszy element w budowaniu konkurencyjności Europy na najbliższe lata. Główne ramy AI Continent Strategy to uruchomienie źródeł finansowania dla twórców AI, zapewnienie dostępności infrastruktury chmurowej niezbędnej dla rozwoju branży i ułatwienia dla przedsiębiorców wdrażających AI.
- wyróżnia ważne dla twórców AI inicjatywy takie jak:
- AI Factories Initiative[1] – udostępnianie infrastruktury superkomputerów dla startupów;
- Data Union Strategy[2] – usprawnienie wymiany danych w sektorze publicznym i prywatnym;
- EU Cloud and AI Development Act[3] – mobilizacja podmiotów prywatnych i publicznych do budowania gigafabryk AI skupiających się na szkoleniu coraz większych modeli AI.
- nakreśla jasne cele dla wdrożeń AI w Europie, ponieważ według raportu Eurostatu, tylko 13% podmiotów w sektorze przedsiębiorstw korzysta z AI. Ten niewykorzystany potencjał ma zaliczyć szybki wzrost dzięki inicjatywie Apply AI Strategy[4] wspomagającej stosowanie AI w sektorze przedsiębiorstw.
W perspektywie krajowej należy się spodziewać wzrostu wdrożeń AI. Według raportu ICG, w ciągu najbliższych 10 lat mogą one pozwolić polskim przedsiębiorstwom na zwiększenie produktywności. To przełoży się na wzrost PKB o około 5%[5]. Z kolei raport zlecony przez AWS prognozuje wzrost PKB napędzany rozwojem branży AI o 576 mld zł do 2030 roku[6].
Rynek pracy
W obszarze rynku pracy Komisja Europejska proponuje:
- inicjatywę „Union of Skills”, która obejmie Strategiczny plan edukacji STEM, Plan działania na rzecz umiejętności podstawowych (koncentrujący się na edukacji szkolnej) oraz Europejską strategię na rzecz kształcenia i szkolenia zawodowego. Celem jest zapewnienie, iż pracownicy będą mieli odpowiednie kwalifikacje do pracy w zmieniającej się gospodarce.
- położenie nacisku na zwiększenie uczestnictwa w rynku pracy, szczególnie wśród kobiet, młodych ludzi, osób starszych, osób z niskimi kwalifikacjami oraz osób z niepełnosprawnościami. Uczestnictwo to ma zakładać sprawiedliwe kryteria wynagradzania i równowagę pomiędzy życiem zawodowym a prywatnym. Ma temu służyć m.in. zapewnienie dostępu do przystępnej cenowo i wysokiej jakości opieki nad dziećmi i opieki długoterminowej. Rozwiązania te będzie promować planowany przez Komisję Quality Jobs Roadmap – plan działania na rzecz jakości miejsc pracy.
- inicjatywę „Skills Portability Initiative“, której celem jest ułatwienie uznawania kwalifikacji zawodowych zdobytych przez mobilnych pracowników w różnych krajach UE. W Kompasie Konkurencyjności wskazano także, iż UE musi stać się bardziej atrakcyjna dla wykwalifikowanych pracowników z państw trzecich, konkurując z innymi jurysdykcjami.
- działania w sferze socjalnej, w tym zachęcanie państw członkowskich do modernizacji systemów ochrony socjalnej, aby zapewnić dostęp do odpowiedniej, efektywnej i skutecznej ochrony dla wszystkich pracowników. Ponadto promowana ma być również dłuższa aktywność zawodowa pracowników.
Kompas Konkurencyjności – drogowskaz dla przedsiębiorców
W obliczu dynamicznie zmieniającego się otoczenia gospodarczego najważniejsze jest, aby przedsiębiorcy i decydenci wspólnie dążyli do realizacji celów wyznaczonych przez unijny Kompas Konkurencyjności. Co więcej, znajomość przedstawionych trendów pomoże przedsiębiorcom bardziej efektywnie planować i adaptować swoje działania do nowych warunków.
W razie jakichkolwiek pytań zachęcamy do kontaktu z autorami. Jesteśmy do Państwa dyspozycji, aby wspierać w realizacji nowych wyzwań i doradzać w zakresie optymalnych rozwiązań.
[1] Kompas – s 5
[2] Kompas – s.6
[3] Kompas – s. 5
[4] Kompas – s. 7
[6] https://www.unlockingeuropesaipotential2024.com/poland
![Sąd: Pracodawca z formułą urlopu [26 dni + dni]. Jednak nie ma wtedy zwrotu 2 dni przez pracownika](https://g.infor.pl/p/_files/38319000/podwyzki-38319088.jpg)
