4 miesięcy temu
Przepisy przewidują w niektórych okolicznościach możliwość wypłaty odprawy pieniężnej dla pracownika. Niekiedy choćby bez ustawowego obowiązku pracodawcy decydują się na wypłatę odprawy. W dzisiejszej publikacji odpowiemy na pytanie, czy dobrowolna odprawa dla pracownika będzie podlegała pod składki ZUS.
Odprawa dla pracownika – kiedy jest wypłacana?
Odprawa pieniężna może przysługiwać pracownikowi z różnych tytułów. Może mieć związek z przejściem pracownika na emeryturę lub w przypadku rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem. Odprawa może być również wypłacona jeżeli dojdzie do śmierci pracownika.
| Odprawa jest świadczeniem pieniężnym wypłacanym przez pracodawcę pracownikowi |
| Odprawa rentowa lub emerytalna
Pracownikowi, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia, (art. 92(1) ustawa Kodeks pracy) |
| Odprawa pośmiertna
W razie śmierci pracownika w czasie trwania stosunku pracy lub w czasie pobierania po jego rozwiązaniu zasiłku z tytułu niezdolności do pracy wskutek choroby rodzinie przysługuje od pracodawcy odprawa pośmiertna, (art. 93 ustawa Kodeks pracy) |
| Odprawa z tytułu zwolnień grupowych
W razie konieczności rozwiązania przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 pracowników stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników i spełnieniu ustawowego warunku do zwolnienia grupowego z ustawy o zwolnieniach grupowych |
| Odprawa z tytułu zwolnień indywidualnych
Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę również z mniejszą ilością pracowników. Tego typu działanie nie kwalifikuje się do zwolnień grupowych, ale pracownikowi przysługuje z tego tytułu odprawa |
Szczegółowe informacje na temat kiedy i w jakich okolicznościach pracodawca powinien wypłacić odprawę pracownikowi, są dostępne w podlinkowanej publikacji.
Jak ustala się wysokość odprawy pieniężnej?
Odprawa pieniężna wyliczana jest w oparciu o takie same zasady, jakie obowiązują przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy. Zasady wyliczania znajdują się w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop. Odprawa może być jednomiesięczna, dwumiesięczna, trzymiesięczna, a choćby sześciomiesięczna, jednak zgodnie z przepisami nie może przekraczać 15-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Odprawa pieniężna nie może przekraczać 15-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę. W 2024 roku będą to kwoty:
- 63.630 zł (4.242 zł x 15) – w pierwszym półroczu 2024 r.,
- 64.500 zł (4.300 zł x 15) – w drugim półroczu 2024 r.
Ważne!
Odprawa pieniężna korzysta ze zwolnienia ze składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe na mocy Rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Od odprawy nie nalicza się również składki zdrowotnej
Dobrowolna odprawa dla pracownika a składki ZUS
Powstaje pytanie, a co w sytuacji, gdy pracodawca zdecyduje o wypłacie dobrowolnej odprawy dla pracownika? Czy w takiej sytuacji również nie trzeba będzie naliczać i odprowadzać składek ZUS? Chodzi o takie przypadki, w których przepisy nie nakładają na pracodawcę takiego obowiązku, jednak podejmuje decyzję o dokonaniu wypłaty. Nie ma w tym miejscu znaczenia, jakie pobudki będą kierowały pracodawcą. Z takimi wątpliwościami i zapytaniem zwrócił się jeden z przedsiębiorców do organu ZUS. Mowa jest o sprawie z dnia 29.12.2023 r. o sygnaturze DI/200 000/43/1178/2023. W omawianej sprawie doszło do rozwiązania umowy na mocy porozumienia stron. Pracodawca podjął decyzję, iż wypłaci pracownikowi dobrowolną odprawę pieniężną w wysokości czterech wynagrodzeń. Wypłata odprawy pieniężnej pozostaje w nierozerwalnym związku z faktem rozwiązania stosunku pracy i ma rekompensować utratę zatrudnienia. W ocenie przedsiębiorcy odprawa będzie korzystała ze zwolnienia od składek ZUS. Organ ZUS uznał stanowisko przedsiębiorcy za prawidłowe. Na mocy Rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wszelkie odprawy, odszkodowania i rekompensaty nie znajdą się w podstawie do naliczania składek emerytalnych i rentowych.
Odprawa dla pracownika – podsumowanie
Przepisy Kodeksu pracy i ustawy o zwolnieniach grupowych wymieniają przypadki, w których dojdzie do wypłaty odprawy pieniężnej dla pracownika. Są to obowiązki ustawowe, z których pracodawca musi się wywiązać. Jednak w praktyce zdarzają się również takie sytuacji, iż pracodawca dobrowolnie decyduje się na wypłatę odprawy. W publikacji została przeprowadzona analiza, czy adekwatne jest nienaliczanie składek ZUS zarówno w jednym, jak i drugim przypadku. Rozporządzenie w sprawie szczególnych zasad ustalania podstawy składek społecznych mówi ogólnie, iż odprawy nie znajdą się w podstawie do naliczania składki emerytalnej i rentowej. To oznacza, iż bez względu na to jak odprawa będzie wypłacona, czy ta wynikająca z przepisów, czy dobrowolna, to będzie korzystała ze zwolnienia ze składek ZUS. Takie podejście potwierdzają również organy ZUS w wydawanych rozstrzygnięciach.
Stan prawny na dzień: 03.07.2024 r.
