Elektroniczna forma korespondencji z organem

Stan faktyczny sprawy

Zastępca Przewodniczącego Wydziału II WSA w Warszawie, zarządzeniem z 10.6.2024 r., wydanym na podstawie art. 220 § 1 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935, dalej: PostAdmU) w zw. z art. 235a PostAdmU oraz § 1 ust. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 3.6.2019 r. w sprawie wysokości opłat kancelaryjnych pobieranych w sprawach sądowoadministracyjnych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1090), wezwał M.S. (dalej: Strona Skarżąca) do uiszczenia opłaty kancelaryjnej za wydrukowanie jednego odpisu zażalenia na postanowienie WSA w Warszawie z 24.5.2024 r. w wysokości dwóch złotych, w terminie 7 dni od dnia doręczenia odpisu zarządzenia, pod rygorem odrzucenia zażalenia.

Stanowisko Strony Skarżącej

Z powyższym zarządzeniem nie zgodziła się Strona Skarżąca, wnosząc o jego uchylenie oraz podnosząc, iż art. 74a § 10 PostAdmU zobowiązuje sąd administracyjny do doręczeń pism sądowych podmiotowi publicznemu obligatoryjnie w formie dokumentu elektronicznego bezpośrednio do elektronicznej skrzynki podawczej podmiotu publicznego. Zdaniem Strony Skarżącej szczególna pozycja organu administracji publicznej, jako strony postępowania, pozwala na przyjęcie, iż dopuszczalne i skuteczne jest doręczenie pisma pełnomocnikowi organu bezpośrednio do elektronicznej skrzynki podawczej organu, który reprezentuje. W ocenie Strony Skarżącej oznacza to, iż WSA w Warszawie był zobligowany, zgodnie z art. 74a § 10 PostAdmU, do przesłania pisma bezpośrednio na elektroniczną skrzynkę podawczą Prezesa Sądu Rejonowego (dalej: Organ), pomimo tego, iż Organ wskazał, jako swojego pełnomocnika radcę prawnego, który w sprawie nie posługuje się elektronicznymi środkami komunikacji. Tym samym żądanie opłaty kancelaryjnej było niezasadne, bowiem za wysłanie pism elektronicznie nie pobiera się opłat.

Stan prawny

NSA rozpoczął od przywołania stanu prawnego znajdującego zastosowanie w rozpatrywanej sprawie i wskazał, iż w myśl art. 74a § 10 PostAdmU w przypadku pism doręczanych uczestniczącym w postępowaniu przed sądem prokuratorowi, Rzecznikowi Praw Obywatelskich i Rzecznikowi Praw Dziecka oraz organowi, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania zaskarżono, sąd przesyła pismo bezpośrednio do elektronicznej skrzynki podawczej podmiotu publicznego, w rozumieniu ustawy z 17.2.2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 307; dalej: InformPodPublU), za urzędowym poświadczeniem odbioru. Z przepisu tego wynika zatem obowiązek sądu doręczania organowi pism bezpośrednio do elektronicznej skrzynki podawczej (za pośrednictwem platformy e-PUAP) i brak jest podstaw do doręczania organowi korespondencji w formie papierowej za pośrednictwem operatora pocztowego, tak z inicjatywy sądu, jak i na ewentualny wniosek organu czy jego pełnomocnika. Takie stanowisko znajduje potwierdzenie także w dotychczasowym orzecznictwie sądowoadministracyjnym (postanowienie NSA z 3.2.2022 r., III OZ 30/22, Legalis).

Korespondencja z organem będącym stroną postępowania

Przenosząc przywołany powyżej stan prawny i wynikające bezpośrednio z niego zasady doręczania korespondencji przez sąd organowi administracji publicznej, na grunt stanu faktycznego ustalonego w rozpatrywanej sprawie, NSA wskazał, iż w niniejszej sprawie nie było zasadne wzywanie Strony Skarżącej do uiszczenia braku fiskalnego – opłaty kancelaryjnej za wydruk zażalenia wniesionego w formie dokumentu elektronicznego w celu doręczenia stronie, która nie posługuje się środkami komunikacji elektronicznej do odbioru pism (art. 235a PostAdmU). W rozpoznawanej sprawie Organ bowiem, stosownie do art. 16 ust. 1 i 1a w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 1 InformPodPublU, jest (ustawowo) zobowiązany do posługiwania się środkami komunikacji elektronicznej. W praktyce oznacza to zatem – jak podkreślił NSA – konieczność przesłania mu dokumentów w postaci elektronicznej. Przedmiotowy obowiązek (doręczania organowi pism bezpośrednio do elektronicznej skrzynki podawczej) nie został wyłączony w zależności od tego, czy organ ustanowił pełnomocnika. Nawet więc o ile organ jest reprezentowany przez pełnomocnika, to gdy pełnomocnik ten nie wskaże swojego adresu e-PUAP, sądy administracyjne zobowiązane są – zgodnie z dotychczasowym poglądem reprezentowanym w orzecznictwie – do dokonywania doręczeń na adres elektronicznej skrzynki podawczej organu, wskazując jako adresata pełnomocnika tego organu (postanowienie NSA z 22.3.2023 r., II GZ 59/23, Legalis). Zatem okoliczność, iż Pełnomocnik Organu podał adres do doręczeń za pośrednictwem operatora pocztowego nie miało w sprawie znaczenia, z uwagi na obowiązek wynikający z art. 74a § 10 PostAdmU.

Przyjąć zatem należy, iż elektroniczna forma korespondencji z organem została wskazana przez prawodawcę jako wiodąca. Tym samym, WSA w Warszawie, nie miał podstaw do doręczania pełnomocnikowi organu korespondencji w formie papierowej za pośrednictwem operatora pocztowego, jak również nie miał podstaw do wzywania Strony Skarżącej do uiszczenia opłaty kancelaryjnej za wydruk zażalenia. WSA w Warszawie był natomiast zobowiązany przesłać zażalenie wniesione przez Stronę Skarżącą w formie dokumentu elektronicznego do elektronicznej skrzynki podawczej Organu, wskazując jako adresata Pełnomocnika Organu.

Rozstrzygnięcie NSA

Z tych też względów NSA, na podstawie art. 185 § 1 PostAdmU w zw. z art. 197 § 2 PostAdmU i art. 198 PostAdmU, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, zażalenia Strony Skarżącej na zarządzenie Zastępcy Przewodniczącego Wydziału II WSA w Warszawie o wezwaniu do uiszczenia opłaty kancelaryjnej w sprawie z wniosku Strony Skarżącej o wymierzenie grzywny Organowi […] za nieprzekazanie skargi w sprawie udostępnienia informacji publicznej, uchylił zaskarżone zarządzenie.

Komentarz