Finansowe wsparcie dla sektora zbrojeniowego – nowe źródła na horyzoncie

Na początku listopada 2024 r. opublikowano projekt ustawy o zapewnieniu finansowania działań zmierzających do zwiększenia zdolności produkcji amunicji. Celem ustawy jest wsparcie strategicznych inwestycji w zakresie obronności państwa. Jakie źródła i kwoty pomocy publicznej zakłada projekt? I jakie możliwości do tej pory miała tzw. zbrojeniówka? Odpowiadamy.

Główne założenia projektu ustawy

Projekt mający ma celu wsparcie sektora zbrojeniowego przewiduje przeznaczenie 2 mld PLN na rozwój infrastruktury produkcyjnej. Wypłaty pieniędzy, które będą pochodzić z budżetu Ministerstwa Obrony Narodowej, mają być realizowane przez Fundusz Inwestycji Kapitałowych.

Z uzasadnienia do projektu wynika też, iż na wsparcie inwestycji będzie przekazany dodatkowy miliard PLN w postaci skarbowych papierów wartościowych. Środki mają zostać wykorzystane na nabywanie lub obejmowanie akcji przez Skarb Państwa w spółkach związanych z produkcją amunicji.

Można powiedzieć, iż jest to rozwiązanie podobne do stosowanych przykładowo na Łotwie, gdzie stworzono specjalny fundusz przeznaczony na inwestycje w spółki zbrojeniowe. Różnica jest jednak taka, iż polski Fundusz Inwestycji Kapitałowych nie jest ukierunkowany tylko na ten konkretny sektor.

Mimo wszystko projekt wpisuje się w pożądany trend zwiększania wsparcia dla przedsiębiorców działających w sektorze zbrojeniowym. Wysokość wydatków publicznych na obronność Polski rośnie i znajduje to odzwierciedlenie w udziale państwa we wsparciu prywatnych inwestycji.

Ustawa to nie wszystko – co jeszcze pomoże w rozwoju sektora zbrojeniowego?

Oprócz ustawy czekamy również na zmianę rozporządzenia w sprawie pomocy publicznej udzielanej niektórym przedsiębiorcom na realizację nowych inwestycji. Nowelizacja tego dokumentu ma umożliwić wydawanie decyzji o wsparciu na projekty związane z produkcją broni, amunicji i materiałów wybuchowych.

Dlaczego te akty są tak ważne?

Dotychczas wsparcie dla sektora zbrojeniowego było dość ograniczone. W rozporządzeniu w sprawie pomocy publicznej udzielanej na realizację nowych inwestycji wprost wyłączono możliwość wydawania decyzji o wsparciu na prowadzenie działalności w zakresie produkcji broni i amunicji oraz materiałów wybuchowych.

Brakuje również instrumentów, takich jak granty, które byłyby przeznaczone specjalnie i wyłącznie dla sektora zbrojeniowego. Jednak z uwagi na trwającą wojnę na Ukrainie zaczęto dostrzegać potrzebę realizacji, a – co za tym idzie – także wsparcia inwestycji strategicznie ważnych dla bezpieczeństwa kraju.

Na jakie wsparcie mogli liczyć przedsiębiorcy dotychczas?

Choć wachlarz instrumentów finansowych dla sektora zbrojeniowego na ten moment nie jest zbyt szeroki, to istnieją pewne możliwości pozyskania wsparcia na projekty związane z omawianym obszarem. Aktualne sposoby na zdobycie pomocy, o którą mogą ubiegać się przedstawiciele tzw. zbrojeniówki, przedstawiamy poniżej.

Grant na inwestycje istotne dla polskiej gospodarki

Przedsiębiorcy z sektora zbrojeniowego mogą wnioskować o przyznanie rządowego grantu na inwestycje istotne dla polskiej gospodarki, choć nie jest to instrument stworzony specjalnie i wyłącznie dla ich obszaru działalności.

Grant dotyczy inwestycji strategicznych lub innowacyjnych. W zależności od charakteru przedsięwzięcia konieczne jest spełnienie różnych warunków dotyczących wysokości kosztów kwalifikowanych oraz liczby nowych miejsc pracy.

Unijne fundusze strukturalne i KPO

W zakresie unijnych funduszy strukturalnych i Krajowego Programu Odbudowy możliwości pozyskania wsparcia dla tzw. zbrojeniówki są ograniczone. Przyczyną jest założenie, iż każdy projekt powinien wpisywać się w cele funduszu, z którego jest finansowany – a funduszy związanych z obronnością brakuje.

Warto jednak pamiętać o projektach typu dual-use, czyli przedsięwzięciach mających zastosowanie zarówno w działalności wojskowej, jak i cywilnej. W przypadku takich inicjatyw można liczyć na wsparcie finansowe, ale przyznawane jest ono tylko do części cywilnej.

Polski Fundusz Rozwoju

Przedsiębiorcy z sektora zbrojeniowego mogą uzyskać też wsparcie w inwestycjach kapitałowych Polskiego Funduszu Rozwoju SA (PFR). Pomoc w tej formie zakłada objęcie przez PFR:

• akcji lub udziałów kapitałowych;
• obligacji zamiennych na akcje;
• inwestycji.

Objęcie następuje poprzez udzielanie długu podporządkowanego w przedsiębiorstwie, które działa w szeroko rozumianej obronności (na razie nie stworzono ram specyficznych służących do kwalifikacji spółek działających w tym sektorze).

Unijne programy ASAP i EDIP

W kontekście finansowania projektów zbrojeniowych warto zwrócić szczególną uwagę na unijny program ASAP (oraz EDIP, który ma być jego następcą). Na program ASAP realizowany w latach 2023-2025 przeznaczono 0,5 mld EUR, a wśród dofinansowanych projektów znalazły się przedsięwzięcia skupione na zwiększeniu zdolności produkcyjnej materiałów wybuchowych oraz pocisków.

Z uwagi na wyczerpanie puli środków nie przewiduje się nowych konkursów w ramach ASAP, ale opublikowano projekt rozporządzenia ustanawiającego EDIP. Dla tego programu przewidziano 3-krotnie wyższy budżet na lata 2025-2027. Wsparcie w ramach programu EDIP ma być udzielane w formie grantu.

Czy poziom wsparcia inwestycji zbrojeniowych ulegnie zmianie?

Dotychczasowe wsparcie dla inwestycji zbrojeniowych na poziomie unijnym pozostaje mocno ograniczone.

Prawo unijne zabrania przyznawania wszelkiej pomocy publicznej na omawiane cele (z wyjątkami). Równocześnie dopuszcza jednak podejmowanie przez państwa członkowskie środków, które uważają za konieczne w celu ochrony podstawowych interesów bezpieczeństwa i które odnoszą się do produkcji lub handlu:

• bronią;
• amunicją;
• materiałami wojennymi.

Oznacza to, iż państwa członkowskie UE mogą pominąć standardowe ograniczenia dotyczące udzielania pomocy publicznej i przyznawać ją na produkcję broni czy amunicji, o ile wyroby te będą przeznaczone wyłącznie do celów wojskowych.

Nowe ramy prawne w polskim ustawodawstwie mogą stanowić duże dokapitalizowanie dla przedsiębiorstw działających w branży zbrojeniowej, co umożliwi zwiększenie zdolności produkcyjnej oraz technologiczny postęp. Dzięki tym regulacjom Polska ma szansę rozbudować narodową bazę produkcyjną i wpisać się w aktualne potrzeby w zakresie zwiększania zdolności obronnych kraju.

Z nadzieją na jak najszybsze zmiany będziemy dalej monitorować proces legislacyjny projektu ustawy i informować o wszelkich zmianach, które umożliwią sprawne pozyskanie dofinansowania.

Jeśli Państwa firma działa w branży zbrojeniowej i potrzebuje pomocy w rozpoznaniu możliwości uzyskania wsparcia oraz otrzymaniu go, zachęcamy do kontaktu.