Interpretacja MRiPS w sprawie orzeczeń lekarskich, które utraciły ważność po 30 czerwca 2023

PIP informuje o terminie na wykonanie badań okresowych pracowników

Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) opublikowała interpretację przepisów dot. okresowych badań lekarskich pracowników, wydaną przez Departament Prawa Pracy w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej. Informacja obejmuje wyjaśnienie dwóch przypadków:

• orzeczenie lekarskie utraciło ważność w czasie obowiązywania stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego
• orzeczenie lekarskie utraciło ważność po odwołaniu stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego

Równoległe wykonywanie zaległych oraz bieżących profilaktycznych badań lekarskich może spowodować długi czas oczekiwania na wizytę w poradniach medycyny pracy.

Przedłużenie ważności orzeczeń lekarskich w pandemii

Orzeczenia lekarskie wydane w ramach wstępnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich, których ważność upłynęła po 7 marca 2020 r., zachowują ważność, nie dłużej jednak niż do upływu 180 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii. Przepisy te nie budzą wątpliwości pracodawców, którzy w wielu przypadkach nie czekali do ostatniej chwili i na bieżąco kierowali pracowników na badania medycyny pracy. Krajowy organ nadzoru obawia się jednak, iż zakończenie stanu zagrożenia epidemicznego może spowodować poważne utrudnienia w dostępnie do lekarzy oraz funkcjonowaniu poradni medycyny pracy. Z tej przyczyny, a także w związku z licznymi wątpliwościami związanymi z interpretowaniem przepisów dotyczących okresowych badań lekarskich, GIP zwrócił się z prośbą o interpretację przepisów do MRiPS.

Pracodawca i pracownik są obowiązani niezwłocznie podjąć wykonywanie zawieszonych w czasie stanu epidemii i stanu zagrożenia epidemicznego badań i wykonać je w okresie nie dłuższym niż 180 dni od dnia odwołania tego stanu. Zasada ta nie budzi wątpliwości w przypadku, gdy ważność orzeczenia lekarskiego upłynęła przed dniem odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, czyli przed dniem 1 lipca 2023 r.

Badania lekarskie ważne do 30 czerwca 2023

Jeśli orzeczenie lekarskie o braku przeciwskazań do wykonywania pracy utraciło ważność po 30 czerwca 2023 r., czyli po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego i nie zastąpieniu go stanem epidemii, okres 180 dni należy uznać jako okres przejściowy, podczas którego pracownik zobowiązany jest do uzyskania orzeczenia lekarskiego potwierdzającego zdolność do wykonywania pracy.

Obowiązek pracodawcy

180 dni to również termin obowiązujący pracodawcę. Pracodawca, bez zbędnej zwłoki, powinien wystawić skierowanie na badania, tak aby pracownik miał realną szansę umówienia się na wizytę kontrolną celem uzyskania orzeczenia lekarskiego stwierdzającego zdolność do wykonywania pracy, wykonanego w ramach badań profilaktycznych.

Okres 180 dni będzie dotyczył również skierowania na badania okresowe pracownika, któremu ważność orzeczenia lekarskiego upłynęła po dniu 30 czerwca 2023 r. Biorąc jednak pod uwagę, iż pracodawca i pracownik są obowiązani niezwłocznie podjąć wykonywanie zawieszonych obowiązków, pracodawca powinien możliwie jak najszybciej skierować pracownika na badania okresowe, a pracownik – bez zbędnej zwłoki je wykonać.

Czy pracodawca może zabronić pracownikowi podjęcia dodatkowego zatrudnienia?

Podsumowanie obowiązków pracownika i pracodawcy

• Każdy pracownik ma obowiązek poddawać się wstępnym, kontrolnym i okresowym badaniom zleconym przez lekarza medycyny pracy.
• Skierowanie na badania wydaje pracodawca, przekazuje je pracownikowi i pokrywa koszty tych badań.
• Pracownik udaje się na te badania w trakcie godzin swojej pracy i nie może odmówić ich wykonania w ramach skierowania przez pracodawcę na profilaktyczne badania lekarskie.