Obecnie, o postępowanie karne nie jest wcale tak trudno. Żyjemy dynamicznie, coraz częściej zmieniamy miejsce zamieszkania, podróżujemy a także często mieszkamy poza granicami Polski.. Może się jednak okazać, iż nasze plany pokrzyżuje list gończy, o którym nie wiedzieliśmy i zostaniemy zatrzymani na lotnisku lub w trakcie kontroli drogowej.
Poszukiwanie a list gończy
Ważną kwestią jest, iż list gończy to nie to samo co poszukiwanie. Organ zarządzi poszukiwanie, jeżeli nie da się ustalić miejsca pobytu danej osoby (np. brak kontaktu z rodziną i brak przebywania w ostatnim miejscu zamieszkania). Jednak list gończy dotyczy sytuacji, w której ktoś już jest co najmniej podejrzanym, zostało wobec takiej osoby zastosowane tymczasowe aresztowanie (czyli pobyt w areszcie śledczym) i organ uważa, iż taka osoba ukrywa się celowo. O tym czy daną osobę ścigać listem gończym także musi zadecydować sąd.
Kiedy dojdzie do zarządzenia poszukiwania?
O poszukiwaniu (tzw. poszukiwanie procesowe) mówi art. 278 k.p.k. W myśl tej zasady, jeżeli nie jest znane miejsce pobytu oskarżonego (jeśli sprawa jest w sądzie) lub podejrzanego (jeśli sprawa jest w prokuraturze) to zarządza się poszukiwanie. Wobec tego, stosunkowo łatwo o to, by do takiego zarządzenia doszło. Wystarczy jedna, dość ogólna przesłanka – brak możliwości ustalenia miejsca pobytu.
Art. 278 k.p.k. odsyła również do art. 247 k.p.k. Przepis ten mówi o zatrzymaniu i przymusowym doprowadzeniu. Generalnie stosuje się go, jeżeli osoba będąca w zainteresowaniu organu (z różnych przyczyn, najczęściej jako potencjalnie winna przestępstwa) nie stawia się na wezwanie lub w jakiś inny sposób utrudnia pracę organu. Zgodnie jednak z art. 278 k.p.k. [zarządzenie poszukiwania] przepis ten stosuje się odpowiednio. Znaczy to tyle, iż jeżeli . Policja (lub inny organ – np. Straż Graniczna) „znajdzie” takiego poszukiwanego, to może go zatrzymać i doprowadzić do Prokuratury/Sądu.
Kiedy dojdzie do wydania listu gończego?
Tu sytuacja robi się poważniejsza. Poszukiwanie z zasady jest nieco „delikatniejszą” formą przymuszenia osoby do współpracy z organami ścigania. List gończy natomiast stosuje się w przypadkach bardziej zaawansowanych.
Art. 279 k.p.k. reguluje kwestię, kiedy list gończy można wydać i kto może to zrobić. Przede wszystkim list gończy wydaje sąd lub prokurator – nie Policja. Po drugie, list gończy wydaje się wobec osoby, która się ukrywa, a nie której miejsce pobytu jest nieznane. Pomimo zbieżności, oba sformułowania oznaczają coś innego. Osoba, która się ukrywa to osoba celowo unikająca wymiaru sprawiedliwości. Nie „ogłasza” w żaden sposób swojego pobytu (np. na mediach społecznościowych), nie prowadzi działalności gospodarczej w sposób jawny, który umożliwia zlokalizowanie jej i dodatkowo celowo nie stawia się na wezwania. Trzecim warunkiem jest wydanie postanowienia o tymczasowym aresztowaniu. To izolacyjny środek zapobiegawczy, który polega na umieszczeniu danej osoby w areszcie max. na trzy miesiące (z możliwością przedłużenia) i oddaniu jej do dyspozycji Prokuratora czy Sądu.
List gończy wydany przy spełnieniu tych trzech warunków zawsze publikuje się w Internecie. jeżeli jednak sprawca np. jest szczególnie niebezpieczny lub dokonał zbrodni, Prokurator albo Sąd mogą także postanowić o ogłoszeniu listu gończego w prasie, telewizji i radiu (art. 280 k.p.k.).
Jak sprawdzić czy jestem poszukiwany?
To wbrew pozorom bardzo proste. Bazy osób zaginionych i poszukiwanych znajdują się na stronach internetowych jednostek Policji. To może ułatwić odszukanie swojego nazwiska, ponieważ w obszarze działania danej jednostki jest tych nazwisk mniej. Często wystarczy „przeklikać” kilka lub kilkanaście zakładek by się zweryfikować, czy nasze nazwisko tam jest czy też nie.
Przykładowo, po wejściu w zakładkę POSZUKIWANI, a następnie w zakładkę zaginieni lub ścigani na stronie Komendy Stołecznej Policji w Warszawie:
To rozwiązanie jest najskuteczniejsze, jeżeli domyślamy się jaka jednostka Policji może nas poszukiwać. jeżeli jednak tego nie wiemy, można zajrzeć do centralnej bazy osób poszukiwanych pod adresem: https://poszukiwani.policja.gov.pl/
Co istotne, baza ta nie jest aktualizowana od razu, tj. z momentem podjęcia decyzji przez organ. Od momentu wydania zarządzenia lub listu gończego może upłynąć choćby dłuższa chwila, zanim Policji wpisze dane do rejestru.
W razie gdyby okazało się, iż jesteś osobą poszukiwaną listem gończym, zgłoś się po pomoc prawną. Często oznacza to, iż może toczyć się przeciwko Tobie postępowanie karne. Oczywiście może też być to wynikiem przypadku (np. zgubiłeś dokumenty, a oszuści je wykorzystali do popełnienia przestępstwa i wpisano Cię do rejestru osób poszukiwanych jak osobę współdziałającą w przestępstwie). Prawnik pomoże Ci w szybkiej ocenie sytuacji, zweryfikuje w sposób oficjalny informacje, opisze co się będzie działo i wskaże kolejne kroki, które trzeba podjąć.
Jak możemy Ci pomóc?
Jeśli okazało się, iż jesteś poszukiwany (procesowo), to warto od razu (czyli przed udaniem się na Policję lub do Prokuratury czy Sądu) zgłosić się do kancelarii KKZ. Z zasady, informacja o poszukiwaniu na stronie Policji zawiera też informację, w związku z czym jesteśmy poszukiwani. Wiedząc to, prawnicy z KKZ mogą pomóc wybrać odpowiednie rozwiązania lub potencjalną linię obrony. Wtedy, w asyście adwokata można spokojnie udać się na Policję, a gdy zostaną wobec Ciebie podjęte czynności, prawnik KKZ będzie dbał w ich trakcie o ochronę Twoich interesów.
Jeśli okaże się, iż organy ścigania szykują przeciwko Tobie zarzuty, prawnicy z KKZ skrupulatnie przeanalizują twoją sprawę i wspólnie z Tobą opracujemy najlepszą linię obrony, skutecznie dbając o Twoje interesy. jeżeli zaś został wydany za tobą list gończy, oznacza to, iż sprawa jest poważniejsza. Tutaj także warto najpierw zgłosić się do KKZ, ponieważ udanie się na Policję będzie oznaczało automatycznie umieszczenie w areszcie na dłużej niż 48 godzin. Warto więc najpierw z prawnikami KKZ przedyskutować sprawę, ustalić plan działania i usłyszeć o swoich opcjach i możliwych działaniach, niż robić to z aresztu. Pozwoli to także prawnikom KKZ uzyskać szybciej odpowiednie zgody, by mieć z Tobą stały kontakt i skutecznie bronić Cię przed zarzutami, które Ci postawiono.
Autor: adw. Maciej Zaborowski, Partner Zarządzający
E-mail: [email protected]
tel.: +48 22 501 56 10
