1 rok temu
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; dalej: VATU), przez wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów rozumie się nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz.
Ale WNT to także przemieszczenie towarów przez podatnika podatku od wartości dodanej lub na jego rzecz, należących do tego podatnika, z terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju na terytorium kraju, o ile towary te zostały przez tego podatnika na terytorium tego innego państwa członkowskiego w ramach prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa wytworzone, wydobyte, nabyte, w tym również w ramach wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, albo zaimportowane, i towary te mają służyć działalności gospodarczej podatnika (tzw. nietransakcyjne WNT). Przepisy art. 12 ust. 1 VATU przewidują jednak dość liczne wyłączenia z tej definicji, np. w przypadku gdy towary są instalowane lub montowane, towary mają być przedmiotem usług wykonanych na terytorium kraju na rzecz tego podatnika a po ich wykonaniu zostaną z powrotem przemieszczone, albo gdy towary mają być czasowo używane na terytorium kraju w celu świadczenia usług przez tego podatnika posiadającego siedzibę działalności gospodarczej na terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu.
Ww. definicja WNT znajduje zastosowanie także na gruncie przepisów innych niż VATU. Przykładowo, zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy z 9.3.2017 r. o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 104; dalej: SystMonitDrogU), podmiotem odbierającym jest podmiot prowadzący działalność gospodarczą, dokonujący m.in. wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. To ważna definicja. Oto bowiem z art. 6 ust. 1 SystMonitDrogU wynika, iż w przypadku przewozu towaru z terytorium państwa członkowskiego na terytorium kraju podmiot odbierający jest obowiązany, przed rozpoczęciem przewozu towaru na terytorium kraju, przesłać do rejestru zgłoszenie, uzyskać numer referencyjny dla tego zgłoszenia i przekazać ten numer przewoźnikowi. Innymi słowy, podatnik dokonujący WNT towarów wskazanych w przepisach SystMonitDrogU ma określone obowiązki SENT. Ich niedopełnienie może zgodnie z art. 21 ust. 1 SystMonitDrogU skutkować nałożeniem kary pieniężnej w wysokości 46% wartości brutto towaru przewożonego podlegającego obowiązkowi zgłoszenia, nie niższej niż 20 000 zł.
Z takiej konstrukcji przepisów nie wynika jednak, iż każdy podmiot na rzecz którego przemieszczane są z innego kraju UE towary ma obowiązki SENT. Nie ciążą one na tych podatnikach, którzy nie dokonują WNT w rozumieniu przepisów VATU. Przykładowo, jeżeli do podatnika przemieszczane są wyroby (np. oleje smarowe) wyłącznie celem przerobu albo czasowego używania, nie dochodzi do WNT. A więc trudno mówić o konieczności np. przesyłania do rejestru zgłoszeń czy numerów referencyjnych. To może się jednak niebawem zmienić.
Rozszerzenie definicji
Zgodnie z propozycją wynikającą z projektu (UD325) ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia nieprawidłowości w obrocie niektórymi towarami oraz ulepszenia funkcjonowania Krajowej Administracji Skarbowej, rozszerzeniu ulegnie definicja podmiotu odbierającego na gruncie SystMonitDrogU. Będzie to nie tylko podmiot dokonujący wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub importu towarów w rozumieniu VATU. Ale także podmiot dokonujący przemieszczania towarów, które nie jest uznawane za wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów w rozumieniu VATU, gdy przemieszczane towary:
- nie zostały zużyte albo nie były używane i są zwracane, albo
- gdy były przedmiotem wykonanych usług lub czasowo używane poza terytorium kraju, a po wykonaniu tych usług lub tego czasowego używania są przemieszczane na terytorium kraju, względnie
- gdy mają być przedmiotem wykonanych usług lub mają być czasowo używane na terytorium kraju, a po wykonaniu tych usług lub tego czasowego używania mają być przemieszczone poza terytorium kraju.
Zmiana polegać ma więc na objęciu systemem SENT również przewozów towaru w celu wykonania na nim
usług lub czasowego ich używania (np. w celu zabarwienia paliwa, przepakowania suszu tytoniowego) oraz gdy towar jest transgranicznie przemieszczany pomiędzy magazynami jednego podmiotu (w ramach tzw. przesunięcia międzymagazynowego) albo towary są zwracane (nie zostały przyjęte, są reklamowane).
Projekt 11.7.2024 r. został skierowany do Sejmu, zaś 20.7.2023 r. do konsultacji.
Komentarz
Wyobraźmy sobie taką sytuację: spółka-córka unijnej spółki-matki świadczy na jej rzecz usługi na majątku powierzonym. Do świadczenia usług wykorzystuje m.in. wyroby sklasyfikowane pod kodem CN 2710 i wykorzystywane jako oleje hydrauliczne. Wyrób ten podlega pod rygory SystMonitDrogU, jednak polski podatnik nie nabywa jego własności. Po przerobieniu materiału powierzonego, towary trafiają bowiem z powrotem tam skąd przyjechały. W efekcie, unijna spółka-matka nie musi się rejestrować do celów VAT w Polsce. Nie wykonuje bowiem czynności opodatkowanych w postaci nietransakcyjnego WNT, korzystając z wyłączenia z art. 12 ust. 1 VATU. Traf chciał, iż transport oleju hydraulicznego został skontrolowany przez przedstawicieli Urzędu Celno-Skarbowego w ramach kontroli drogowej. Urzędnicy pobrali próbki i konstatując klasyfikację przewożonego wyrobu oraz brak wypełnienia przez przewoźnika obowiązków SENT, nałożyli nań karę pieniężną. Po nitce do kłębka, urzędnicy trafiają także do adresata transportu, który nie wypełnił obowiązków podmiotu odbierającego. Tak oto i nad podatnikiem przyjmującym oleje hydrauliczne w ramach majątku powierzonego zawisła groźba kar pieniężnych. Czy słusznie?
Przedstawiciel urzędu celno-skarbowego nie ma możliwości zweryfikowania na miejscu kontroli jaki jest cel przewozu towaru i czy ktokolwiek raportuje z tego tytułu WNT. Zatem dopiero na dalszym etapie postępowania administracyjnego, odbiorca może dowodzić swoich racji. Przy rozszerzeniu definicji podmiotu odbierającego będzie o to trudniej.
