Kompleksowe zmiany w ochronie dzieci przed zagrożeniami przestępczością na tle seksualnym

Cele projektu i potrzeba jego wprowadzenia

Problematyka obecnych przepisów

W trakcie stosowania obowiązujących przepisów PrzestSekU zidentyfikowano szereg trudnych do rozwiązania problemów. Po pierwsze, pojawiły się rozbieżności w interpretacji pojęcia „inna działalność”, które było odmiennie rozumiane w zależności od kontekstu i rodzaju relacji prawnej. Po drugie, nie określono jednoznacznych zasad weryfikacji w przypadkach, gdy osoba już sprawdzona pod względem karalności przez jednego pracodawcę przechodzi do innego organizatora działalności. Po trzecie, obowiązujące regulacje nie precyzowały, czy konieczne jest sprawdzanie karalności osób pełniących funkcje publiczne lub działających pod nadzorem opiekunów, w tym nauczycieli lub wychowawców.

Kontekst ochrony małoletnich

Ochrona dzieci przed zagrożeniami przestępczością na tle seksualnym jest jednym z podstawowych zadań państwa. Weryfikacja, czy dana osoba posiada historię związaną z popełnieniem czynów zabronionych, stanowi najważniejszy element systemu profilaktyki. Skuteczne regulacje są konieczne, aby zapewnić dzieciom bezpieczeństwo w placówkach edukacyjnych, opiekuńczych, sportowych oraz innych miejscach, w których mogą one przebywać.

Kluczowe założenia projektowanej ustawy

Doprecyzowanie pojęć

Nowelizacja zakłada wprowadzenie do PrzestSekU słownika jasnych definicji kluczowych terminów, takich jak „inny organizator” i „inna działalność”. Doprecyzowanie tych pojęć ma na celu ujednolicenie interpretacji oraz wyeliminowanie dotychczasowych wątpliwości. Pozwoli to na odpowiednią identyfikację adresatów obowiązków określonych w PrzestSekU.

Obowiązki informacyjne i weryfikacyjne

Projekt przewiduje nałożenie na pracodawców lub innych organizatorów obowiązku informowania osoby, z którą ma być nawiązany stosunek pracy lub która ma być dopuszczona do działalności, o konieczności weryfikacji jej danych w Rejestrze Sprawców na Tle Seksualnym z dostępem ograniczonym oraz Rejestrze Państwowej Komisji. Jednocześnie proponuje się wprowadzenie możliwości żądania przez pracodawców lub innych organizatorów przedłożenia danych osobowych niezbędnych do realizacji procedur weryfikacyjnych. Takie rozwiązania zapewnią zgodność z przepisami o ochronie danych osobowych, a zarazem usprawnią proces zatrudniania i dopuszczania do działalności z małoletnimi.

Rozszerzenie katalogu przestępstw

Projektodawca proponuje modyfikację katalogu przestępstw, za których skazanie powinno wykluczać możliwość pracy z dziećmi.

Jak wynika z założeń do projektu, są to:

Wyjątki od obowiązku weryfikacji

W projekcie ustawodawca przewidział również sytuacje, w których weryfikacja nie będzie wymagana. Dotyczy to rodziców lub opiekunów dopuszczanych do innej działalności organizowanej przez jednostkę, do którego uczęszcza małoletnie dziecko tego rodzica lub opiekuna.

W tej sytuacji proponuje się odstąpienie od wykonywania obowiązków związanych z przedkładaniem informacji, na rzecz zobligowania rodzica lub opiekuna do złożenia pod rygorem odpowiedzialności karnej stosownego oświadczenia o tym, że:

Przewiduje się także inne wyjątki od obowiązków weryfikacji karalności, które są oparte na ocenie występowania ryzyka skrzywdzenia dziecka, na przykład:

Ujednolicenie przepisów

Nowelizacja PrzestSekU zakłada ujednolicenie katalogu przestępstw wykluczających pracę z dziećmi, znajdujących się w ustawie z 14.12.2016 r. – Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 737). Dzięki temu regulacje staną się bardziej spójne, co ułatwi ich stosowanie i zapewni jednolitość interpretacji w różnych sektorach.

Zwolnienia z opłat za wydanie informacji

Nowelizacja przewiduje również zmianę w ustawie z 24.5.2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 276) poprzez dodanie przepisu, na mocy którego zwolnieni od obowiązku uiszczenia opłaty za wydanie informacji zostaną:

1. wolontariusze, którzy wykonują świadczenia na zasadach określonych w ustawie z 24.4.2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie;
2. uczniowie lub studenci odbywający obowiązkowe praktyki w ramach programu nauczania szkoły lub studiów na uczelni wyższej.

Rozwiązanie to ma na celu ułatwienie zaangażowania młodzieży i osób działających na rzecz dzieci.

Nowe uprawnienia pracowników hotelarskich

Pracownicy obiektów hotelarskich zyskają prawo do domagania się od gościa hotelowego przedstawienia dokumentu potwierdzającego tożsamość małoletniego, który z nim przebywa. W przypadku braku takiego dokumentu osoba dorosła będzie musiała złożyć ustne oświadczenie dotyczące relacji z dzieckiem. Rozwiązanie to pozwoli na zwiększenie bezpieczeństwa dzieci w takich miejscach.

Etap legislacyjny

Założenia projektu ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich oraz niektórych innych ustaw zostały opublikowane w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów.