3 godzin temu
Projekt ustawy ma w głównej mierze charakter porządkowy, mający znaczenie w głównej mierze dla kuratorów delegowanych do pełnienia funkcji w urzędzie obsługującym Ministra Sprawiedliwości, czy pełniących funkcje w komisji egzaminacyjnej. Projekt jest jednak istotny dla aplikantów kuratorskich, gdyż w przypadku jego wejścia w życie może dojść do skrócenia czasu trwania aplikacji kuratorskiej i szybszego przystąpienia do egzaminu.
Proponowane ułatwienia w kształtowaniu przyszłych kadr kuratorskich
Projekt ustawy zakłada poszerzenie uprawnienia Ministra Sprawiedliwości w zwalnianiu aplikanta od odbycia części aplikacji kuratorskiej i od złożenia egzaminu kuratorskiego. Dotychczas istniała bowiem możliwość, by Minister Sprawiedliwości, na wniosek Prezesa sądu okręgowego, w szczególnie uzasadnionych wypadkach zwolnił aplikanta kuratorskiego z pozostałej do odbycia części aplikacji kuratorskiej i jednocześnie złożenia egzaminu kuratorskiego. Po dokonaniu zmian zyska on możliwość zwalniania tylko z części aplikacji kuratorskiej, tylko ze złożenia egzaminu kuratorskiego, jak również zarówno z części aplikacji kuratorskiej, jak i ze złożenia egzaminu kuratorskiego.
Projektodawca proponuje tym samym, by aplikant mógł przystąpić do egzaminu kuratorskiego nie tylko w pierwszym możliwym terminie po odbyciu aplikacji kuratorskiej, ale także w pierwszym możliwym terminie po uzyskaniu zwolnienia z pozostałej do odbycia części aplikacji kuratorskiej.
Komisje egzaminacyjne
Jedną z proponowanych zmian jest wprowadzenie do składu komisji egzaminacyjnej egzaminu kuratorskiego w miejsce jednego przedstawiciela Krajowej Rady Kuratorów, jednego kuratora zawodowego będącego delegatem do Krajowej Rady Kuratorów. Zmiany zakładają również, iż kurator zawodowy będący członkiem komisji będzie mógł żądać zwrotu kosztów podróży i noclegów na zasadach określonych w przepisach dotyczących należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju.
Minister Sprawiedliwości decydentem polityki fiskalnej kuratorów sądowych
Dotychczasowy stan prawny zakłada, iż to Rada Ministrów w drodze rozporządzenia określa mnożniki wynagrodzenia zasadniczego kuratorów zawodowych i aplikantów kuratorskich, stawki dodatku funkcyjnego i patronackiego oraz szczegółowe warunki przyznawania dodatku patronackiego i dodatku specjalnego. Projekt ustawy zakłada z kolei przekazanie wydawania przedmiotowych rozporządzeń Ministrowi Sprawiedliwości (zmiana w art. 14 ust. 7 KurSądU).
Zmiany w legitymacjach służbowych
Dotychczas wzory legitymacji służbowych kuratorów i aplikantów kuratorskich są określane przez Ministra Sprawiedliwości w drodze zarządzenia; wszelkie zmiany wzoru następują również w drodze zarządzenia. Projekt ustawy zakłada z kolei wprowadzenie regulacji dotyczących legitymacji służbowych w art. 104 KurSądU poprzez wskazanie, iż legitymacje kuratorów zawodowych, społecznych oraz aplikantów kuratorskich powinny zawierać:
- imię (imiona) i nazwisko;
- wizerunek twarzy;
- nazwę sądu, w którym działa;
- numer legitymacji służbowej oraz datę jej ważności;
- nazwę organu, który wydał legitymację służbową;
- miejscowość i datę wydania legitymacji.
Ponadto Minister Sprawiedliwości, już nie w drodze zarządzenia, a w drodze rozporządzenia – wedle założeń projektu ustawy – określać będzie wzór legitymacji służbowej, a także organy adekwatne do wydawania, wymiany lub zwrotu legitymacji służbowej, okoliczności uzasadniające wymianę lub zwrot legitymacji służbowej, tryb postępowania w przypadku wymiany, zwrotu lub utraty legitymacji służbowej, sposób postępowania z legitymacją służbową oraz termin ważności legitymacji służbowej. Przy wydawaniu rozporządzenia będzie musiał mieć na względzie konieczność zapewnienia możliwości identyfikacji kuratorów i aplikantów, sprawności postępowania w sprawie wydawania, wymiany i zwrotu legitymacji służbowej oraz jej adekwatnej ochrony przed podrobieniem, przerobieniem lub użyciem przez osobę nieuprawnioną.
Szersze kompetencje kuratorów delegowanych do Ministerstwa Sprawiedliwości
W aktualnym stanie prawnym Minister Sprawiedliwości może delegować kuratora zawodowego, za jego zgodą, do pełnienia czynności administracyjnych w urzędzie obsługującym Ministra Sprawiedliwości, związanych z nadzorem nad pracą kuratorów sądowych, na czas określony, nie dłuższy niż 2 lata, albo na czas nieokreślony. Projekt ustawy zakłada poszerzenie kompetencje kuratora delegowanego przez Ministra Sprawiedliwości do pełnienia czynności administracyjnych w urzędzie obsługującym Ministra Sprawiedliwości na czynności wykraczające poza nadzorem nad pracą kuratorów sądowych. Projektodawca wychodzi bowiem z założenia, iż nabyte doświadczenie zawodowe kuratorów może przydać się również na innych szczeblach wyżej przytoczonej pracy w urzędzie, a jego zamierzeniem jest wyeliminowanie z ustawy celowości zadania, gdyż ogranicza wykorzystanie kuratora delegowanego do pracy w urzędzie, do innych czynności administracyjnych.
Przepisy intertemporalne i wejście w życie
Projektodawca zakłada, iż ustawa wejdzie w życie co do zasady w standardowym 14-dniowym okresie vacatio legis od dnia jej ogłoszenia. Jedyny wyjątek stanowią przepisy odnoszące się do legitymacji służbowych kuratorów i aplikantów, które miałyby wejść w życie dopiero 1.4.2026 r., niemniej proces legislacyjny jeszcze trwa. Ustawa zakłada wprowadzenie również przepisów międzyczasowych, w tym stosowanie dotychczasowych przepisów do kuratorów sądowych, którzy przed dniem wejście w życie ustawy zostali delegowani do pełnienia czynności administracyjnych w urzędzie obsługującym Ministra Sprawiedliwości. Z kolei w przypadku legitymacji służbowych kuratorów i aplikantów wydanych do 31.3.2025 r., lub których ważność przedłużono na 2026 r., zachowają ważność przez okres, na który zostały wydane, maksymalnie do 31.12.2026 r. Po tym okresie utracą one swoją ważność.
