Mec. Kleszcz na temat senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy

6 lipca 2022 r. do sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka skierowano senacki projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o adwokaturze oraz ustawy o radcach prawnych (druk nr 2432). Jak wynika z uzasadnienia projektu ustawy ma on na celu dostosowanie systemu prawa do standardów zrekonstruowanych w części motywacyjnej uzasadnienia orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 kwietnia 2020 r. (sygn. akt SK 66/19) oraz postanowienia TK z dnia 29 kwietnia 2020 r. (sygn. akt S 1/20) poprzez zrównanie wysokości ponoszonych przez Skarb Państwa opłat z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokatów i radców prawnych z urzędu z wysokością opłat stanowiących podstawę do zasądzenia przez sądy kosztów zastępstwa prawnego.

W obecnym stanie prawnym stawki minimalne opłat za czynności adwokackie są wyższe niż opłaty z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Przykładem można wskazać, iż opłaty za czynności adwokackie w sprawach cywilnych przy wartości przedmiotu sprawy do 500 zł wynoszą 90 zł, natomiast przy takiej samej wartości przedmiotu sprawy opłaty z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata ustanowionego z urzędu wynoszą 60 zł. Mamy zatem do czynienia z sytuacją, w której w takiej samej sprawie praca adwokata ustanowionego z wyboru jest wyceniana wyżej niż ustanowionego z urzędu. Przepisy dotyczące radców prawnych są analogiczne.

Jak twierdzi mec. Krzysztof Kleszcz „Opłaty z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej, udzielonej przez profesjonalnego pełnomocnika ustanowionego z urzędu, nie mogą przekraczać 150% opłat wskazanych w rozporządzeniach w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej. Odpowiednio udzielonej przez adwokata lub radcę prawnego z urzędu, podczas gdy opłaty za czynności adwokackie lub radców prawnych, stanowiące podstawę zasądzania kosztów zastępstwa prawnego, mogą w określonych przypadkach wynieść aż sześciokrotność stawek minimalnych wskazanych w odpowiednich rozporządzeniach”.

Biorąc pod uwagę, iż pomimo powyżej przywołanych wyroków TK, stosowne rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w dalszym ciągu przewidują odmienne stawki dla pełnomocników z wyboru i z urzędu, projektowane zmiany należy ocenić pozytywnie. Trudno bowiem doszukać się racjonalnych podstaw, aby różnicować stawki wynagrodzenia zawodowych pełnomocników w zależności od tego czy świadczą pomoc z wyboru czy z urzędu.