Monopole niszczą gospodarkę

Wskaźnik Wyprzedzający Koniunktury (WWK), informujący z wyprzedzeniem o przyszłych tendencjach w gospodarce w lutym 2023 roku po raz drugi z rzędu nie zmienił istotnie swej wartości w stosunku do notowań z końca ubiegłego roku. Jego grudniowa poprawa była jak na razie zjawiskiem incydentalnym, a perspektywa ożywienia gospodarki w najbliższych miesiącach wydaje się mało prawdopodobna.

Analiza danych wskazuje również na nasilenie się zjawiska podziału gospodarki na dwa różne obszary. W jednym funkcjonują firmy o silnej monopolistycznej pozycji wytwarzające dobra, bez których żadna firma nie może funkcjonować (energia, gaz, paliwa itp.). W drugim obszarze funkcjonują przedsiębiorstwa skazane na zakup tych dóbr, w zmonopolizowanym otoczeniu mają ograniczone prawo do korzystania z praw wolnego rynku, zaś monopole decydują o kosztach ich funkcjonowania. Utrzymywanie się tej sytuacji wcześniej czy później musi doprowadzić do ograniczenia działalności gospodarczej a choćby upadku wielu podmiotów gospodarczych niszczonych przez monopole.

Lutowe badania GUS wskazują na nieco większe niż w minionych miesiącach tempo napływu zamówień do przedsiębiorstw sektora przetwórstwa przemysłowego. Analiza danych wskazuje, iż poprawa ta dotyczy przede wszystkim zamówień pochodzących od odbiorców zagranicznych. Popyt krajowy przez cały czas kurczy się głównie z powodu zubożenia społeczeństwa i ograniczania wydatków. W grupie przedsiębiorstw sektora spożywczego przewaga firm odczuwających spadek zamówień nad firmami odczuwającymi ich wzrost ponownie pogłębiła się, co świadczy o ograniczaniu wydatków żywnościowych przez polskich konsumentów. Relatywny wzrost zamówień obserwujemy głównie w branżach, gdzie występuje znaczny udział inwestorów zagranicznych ze zdefiniowanymi zagranicznymi rynkami odbiorców, jak przemysł samochodowy i wytwórcy pozostałych środków transportu, przemysł farmaceutyczny i chemiczny.
Liderem poprawy w napływie zamówień, oraz ocen na temat kondycji finansowej jest sektor przetwórstwa koksu i ropy naftowej, gdzie wskaźnik jego kondycji finansowej wynosi plus 19 pkt., przy średniej ocen dla firm pozostałych branż – minus 17 pkt. Monopolistyczna pozycja firm tego sektora narzuca ceny pozostałym uczestnikom rynku. Tym samym sektor gospodarczy podzielony został na dwie strefy: enklawę uprzywilejowanych spółek z udziałem skarbu państwa, bezwzględnie wykorzystujących swój monopol i resztę przedsiębiorstw, które nie mogą w pełni korzystać z reguł wolnego rynku.

O kurczącym się popycie krajowym świadczy również wzrost zapasów wyrobów gotowych w magazynach przedsiębiorstw. Nastąpiło to w warunkach ograniczania wielkości produkcji sprzedanej przemysłu, co oznacza, iż w najbliższej przyszłości produkcja będzie systematycznie zmniejszana.

Oceny ogólnej sytuacji gospodarczej przez cały czas ulegają pogorszeniu. Im mniejsza firma, tym gorsze oceny stanu bieżącego i perspektyw na najbliższe miesiące.

Od blisko roku słabnie podaż pieniądza M3 w ujęciu realnym. Spada również zadłużenie gospodarstw domowych z tytułu kredytów. Szczególną zapaść obserwujemy w przypadku kredytów na cele mieszkaniowe, co jest konsekwencją wzrostu oprocentowania pożyczek, jak i spadku zdolności kredytowej potencjalnych pożyczkobiorców.

W lutym br. wzrosty na warszawskiej giełdzie nie były kontynuowane. Realne wartości podstawowego indeksu WIG spadły w ciągu ostatniego miesiąca o blisko 3%.