Można odroczyć e-księgę i JPK. Kiedy ostateczny termin?

Odpowiedź Ministerstwa Finansów dla „Rzeczpospolitej” ucieszy przedsiębiorców, którzy nie palą się do prowadzenia księgi przychodów i rozchodów elektronicznie i wysyłania jej skarbówce w formacie Jednolitego Pliku Kontrolnego. Resort przyjął korzystną dla podatników interpretację i potwierdził to, co pisaliśmy 21.10.2025 r. – mogą przesunąć nowe obowiązki o rok i mają jeszcze trochę czasu w podjęcie decyzji w tej sprawie.

Nowe obowiązki

Przypomnijmy, iż nowe zasady prowadzenia księgowości zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. Podatkową księgę przychodów i rozchodów oraz ewidencję środków trwałych trzeba będzie prowadzić elektronicznie, a po zakończeniu roku przesłać je skarbówce w formie Jednolitego Pliku Kontrolnego.

– Dla wielu małych firm to rewolucja. Część przedsiębiorców nie przywiązuje dużej wagi do formalności i upraszcza sobie życie, nie dokonując wszystkich zapisów w księdze czy pomijając poszczególne kolumny. Niektórzy w ogóle prowadzą ją jeszcze papierowo. Po zmianach fiskus będzie miał wszystko na talerzu i luźne podejście musi się skończyć – mówi dr Piotr Sekulski, doradca podatkowy w kancelarii Outsourced.pl.

Jak pisaliśmy w „Rzeczpospolitej” z 21 października nowe obowiązki dotyczą przedsiębiorców składających VAT-owski JPK. Ale tylko tych, którzy wysyłają deklaracje VAT co miesiąc. Przedsiębiorcy, którzy składają JPK z ewidencją co miesiąc, ale z deklaracją VAT co kwartał (i co kwartał płacą ten podatek), będą musieli założyć elektroniczną księgę dopiero w 2027 r. I wyślą ją fiskusowi dopiero w 2028 r. Podobnie jak pozostali, czyli tacy, którzy w ogóle nie składają VAT-owskiego JPK.

Co mają zrobić ci, którzy wysyłają deklaracje VAT co miesiąc, a chcą przesunąć nowe obowiązki? Przejść na kwartalne rozliczenie. Kiedy? Zgodnie z art. 99 ust. 3 VATU na deklaracje kwartalne można przejść „po uprzednim zawiadomieniu na piśmie naczelnika urzędu skarbowego, najpóźniej do 25. dnia drugiego miesiąca kwartału, za który będzie po raz pierwszy złożona kwartalna deklaracja podatkowa”.

– jeżeli przedsiębiorca złoży takie zawiadomienie do 25 listopada, to zmiana VAT-owskich rozliczeń obowiązuje od ostatniego kwartału 2025 r. I nie ma wątpliwości, iż nowe obowiązki księgowe go w 2026 r. nie obejmą – mówi Piotr Sekulski.

A co będzie, jeżeli przejdzie na kwartalne rozliczenie VAT dopiero w pierwszym kwartale 2026 r. (czyli poinformuje o tym skarbówkę do 25 lutego)? W „Rzeczpospolitej” z 21 października optowaliśmy za tym, iż także wtedy będzie mógł prowadzić księgę na starych zasadach. Cały 2026 r. będzie bowiem składał deklaracje kwartalne. Przestrzegaliśmy jednak też, iż sprawa nie jest oczywista. A w innych mediach pojawiła się teza, iż ostateczny termin na zmianę to 25 listopada.

Odpowiedź MF

Co na to Ministerstwo Finansów? Potwierdziło, iż „w przypadku kwartalnego rozliczania podatku VAT, obowiązek elektronicznego prowadzenia ksiąg podatkowych i ich przesyłania w formie plików JPK znajdzie zastosowanie od 1.1.2027 r.”. I przyznało, iż „jeżeli na podstawie przepisów ustawy o VAT zostanie skutecznie dokonany wybór kwartalnego rozliczenia podatku VAT w 2026 r., poprzez złożenie stosownego zawiadomienia do 25.2.2026 r., to dla celów podatku dochodowego, podmioty, które dokonają takiego wyboru, nie będą obowiązane od 1.1.2026 r. do elektronicznego prowadzenia ksiąg podatkowych i ich przesyłania w formie plików JPK po zakończeniu roku. Podmioty te będą mogły prowadzić księgi na starych zasadach”.

– Dobrze , iż Ministerstwo Finansów rozstrzygnęło wątpliwości na korzyść podatników – mówi Piotr Sekulski. Dodaje, iż nowe obowiązki nie są powszechnie znane i część firm mogłaby przeoczyć termin 25 listopada. – Dzięki korzystnej wykładni przepisów czas na podjęcie decyzji o zasadach prowadzenia księgowości mają do 25 lutego – podsumowuje ekspert.

Jak poinformować skarbówkę o kwartalnych deklaracjach? – Trzeba zaktualizować zgłoszenie VAT-R albo zmienić sposób rozliczenia w CEIDG (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej) – tłumaczy Piotr Sekulski.

Dla kogo kwartalne deklaracje VAT?

W przepisach są pewne ograniczenia, przede wszystkim kwartalne deklaracje mogą składać tylko mali podatnicy (ale nie od razu na początku działalności). Czyli przedsiębiorcy, u których wartość sprzedaży (razem z VAT) nie przekroczyła w poprzednim roku 2 mln euro.

– Kwartalnych deklaracji nie może np. składać firma sprzedająca na dużą skalę tzw. towary wrażliwe. Są to m.in. części do samochodów, komputery, pręty, rury, węgiel – tłumaczy Piotr Sekulski. Dodaje, iż kwartalne deklaracje są, co do zasady, obowiązkowe dla tych, którzy wybrali w VAT metodę kasową.