Nowe wymagania w edukacji oraz zmiany w świadczeniu 800+ dla dzieci z Ukrainy

Nowe zasady dotyczące egzaminów

W roku szkolnym 2024/2025 wprowadzono znaczące zmiany w organizacji egzaminów dla uczniów będących obywatelami Ukrainy. Jednym z kluczowych elementów tych zmian jest obowiązek sporządzenia przez dyrektora szkoły szczegółowego wykazu uczniów przystępujących do egzaminu ósmoklasisty.

Dodatkowo, istotne jest podanie informacji o języku obcym nowożytnym, z którego uczeń przystąpi do egzaminu, a także o ewentualnych dostosowaniach formy lub warunków egzaminu dla tych uczniów.

Nowością, która z pewnością zyska na znaczeniu w nadchodzących latach, jest możliwość przystąpienia przez uczniów z Ukrainy do egzaminu ósmoklasisty z języka polskiego. Taka decyzja wymaga jednak wcześniejszego zgłoszenia przez rodziców lub opiekunów ucznia, co pokazuje, jak ważne jest wsparcie rodziny w procesie edukacji. Co więcej, rodzice mają prawo do zmiany decyzji i rezygnacji z przystąpienia do egzaminu z języka polskiego do 21.3.2025 r. Wszystkie te procedury mają na celu elastyczne dostosowanie systemu egzaminacyjnego do potrzeb uczniów z Ukrainy, jednocześnie zachowując jego spójność i przejrzystość.

Egzaminy maturalne także zostały objęte zmianami. Uczniowie będący obywatelami Ukrainy, którzy rozpoczną naukę w najwyższej klasie liceum ogólnokształcącego lub technikum po 7.2.2025 r., będą musieli złożyć deklarację przystąpienia do egzaminu maturalnego do 14.3.2025 r. Zmiana ta ma na celu umożliwienie uczniom z Ukrainy kontynuacji edukacji na poziomie ponadpodstawowym, choćby jeżeli ich nauka w Polsce rozpoczęła się później niż w przypadku ich polskich rówieśników.

Zwiększenie liczby uczniów w klasach

Zmiany wprowadzone przez Ministerstwo Edukacji w roku szkolnym 2024/2025 obejmują również możliwość zwiększenia liczby uczniów w klasach, co jest szczególnie istotne w kontekście rosnącej liczby dzieci z Ukrainy w polskich szkołach. Zgodnie z nowymi przepisami, w szkołach podstawowych liczba uczniów w oddziale może zostać zwiększona o maksymalnie cztery osoby, co pozwala na elastyczne reagowanie na zwiększone zapotrzebowanie na miejsca w szkołach. Szczególnie ważne jest to w klasach I-III, gdzie liczba uczniów może wzrosnąć do 29 osób, jeżeli w oddziale znajdują się dzieci z Ukrainy.

Również w przedszkolach możliwe jest zwiększenie liczby dzieci w grupach o maksymalnie trzy osoby będące obywatelami Ukrainy. Zwiększenie to dotyczy zarówno przedszkoli publicznych, jak i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych. Dzięki temu, młodsze dzieci, które dopiero rozpoczynają swoją przygodę z edukacją, będą miały zapewnioną opiekę i możliwość nauki w polskim systemie przedszkolnym, co jest najważniejsze dla ich późniejszego rozwoju edukacyjnego.

Dostosowanie warunków nauki do potrzeb uczniów z Ukrainy

Przepisy ZmOrgKształcUkrR24 uwzględniają również szczególne potrzeby uczniów z Ukrainy w zakresie dostosowania warunków nauki. W przypadku uczniów, którzy rozpoczną naukę w klasie VIII po 30.9.2024 r., terminy składania deklaracji przystąpienia do egzaminu ósmoklasisty zostały wydłużone do 14.3.2025 r. Daje to dodatkowy czas na podjęcie decyzji, co jest istotne, biorąc pod uwagę trudności, z jakimi mogą się zmagać uczniowie z Ukrainy, próbujący odnaleźć się w nowym systemie edukacyjnym.

Ponadto, wprowadzono możliwość organizowania dodatkowych zajęć z języka polskiego dla uczniów z Ukrainy w małych grupach, liczących nie więcej niż 15 osób. Taka organizacja zajęć ma na celu intensywną naukę języka, która umożliwi uczniom aktywny udział w lekcjach oraz lepsze zrozumienie materiału. Zajęcia te będą odbywać się w wymiarze nie niższym niż cztery godziny tygodniowo, co stanowi minimum konieczne do efektywnego opanowania języka polskiego.

Wyjątki dla uczniów uczących się w ukraińskim systemie oświaty

ZmOrgKształcUkrR24 uwzględnia również sytuację uczniów, którzy kontynuują naukę w ukraińskim systemie oświaty z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość. Uczniowie ci, pod warunkiem złożenia odpowiedniego oświadczenia do gminy, nie będą podlegać obowiązkowi nauki w polskim systemie oświaty. Dzięki temu, mogą oni skoncentrować się na przygotowaniach do ukraińskiego egzaminu maturalnego, co jest szczególnie ważne dla tych, którzy planują powrót do Ukrainy po zakończeniu konfliktu zbrojnego.

To rozwiązanie jest odpowiedzią na unikalne potrzeby uczniów, którzy mimo pobytu w Polsce, chcą kontynuować naukę zgodnie z ukraińskim programem edukacyjnym. Jest to również istotne z punktu widzenia ich przyszłych planów edukacyjnych i zawodowych, zwłaszcza jeżeli zamierzają kontynuować naukę lub pracować w Ukrainie po zakończeniu wojny.

Ważne zmiany w przyznawaniu świadczenia 800+ i Dobry Start

Co istotne, ustawa z 15.5.2024 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2024 r. poz. 854; dalej: ZmPomocUkrainaU24(2)) wprowadziła regulację, zgodnie z którą:

podlegają wstrzymaniu, o ile w systemie informacji oświatowej, o którym mowa w ustawie z 15.4.2011 r. o systemie informacji oświatowej (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 152) nie została potwierdzona:

1. realizacja obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego albo obowiązku nauki;
2. nauka w szkole, o której mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 187a WspRodzU należącej do polskiego systemu oświaty

– przez dziecko, na które otrzymywane jest to świadczenie przez obywatela Ukrainy przebywającego na terytorium RP, którego pobyt na terytorium RP jest uznawany za legalny.

Etap legislacyjny

Przepisy ZmOrgKształcUkrR24 które weszły w życie 31.8.2024 r., stanowią odpowiedź na wyzwania związane z integracją dzieci z Ukrainy w polskim systemie edukacyjnym. Z kolei wprowadzenie regulacji ZmPomocUkrainaU24(2), które w części dotyczącej wstrzymania świadczeń obowiązują od 1.9.2024 r., było konieczne z uwagi na dynamiczną sytuację międzynarodową oraz ciągły napływ uchodźców z Ukrainy, którzy znaleźli schronienie w Polsce.