2 miesięcy temu
Nie gasną echa dotyczące opublikowanego na początku lipca projektu ustawy, który ma zmienić Kodeks pracy[1]. Przewiduje on rewolucyjne zmiany w zakresie wliczania do stażu pracy m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy świadczenia usług na podstawie np. umowy zlecenia.
Dlaczego projekt uznawany jest za kontrowersyjny i co sprawia, iż gdyby wszedł w życie w obecnej formie, to mógłby być niekorzystny dla przedsiębiorców? Odpowiedzi na te pytania czekają poniżej.
Z czego wynikają kontrowersje?
Projekt jest kontrowersyjny, gdyż niejako zrównuje pracę wykonywaną na podstawie stosunku pracy z aktywnością zawodową wykonywaną w ramach innych stosunków prawnych. Nadmiernie zbliża do siebie te formy świadczenia pracy / usług. Słusznie zwraca na to uwagę Konfederacja Lewiatan w opublikowanych na początku sierpnia uwagach do tego projektu[2].
Nowelizacja może okazać się wyzwaniem dla pracodawców i wiązać się z dodatkowymi obciążeniami, w tym organizacyjnymi czy finansowymi. O tych jednak za chwilę, najpierw przyjrzyjmy się bliżej kluczowym założeniom projektu.
Etap prac i najważniejsze założenia projektu
Projekt nie trafił jeszcze do sejmu i aktualnie znajduje się na etapie opiniowania. Można więc spodziewać się jego modyfikacji. Zgodnie z założeniami, nowe przepisy miałyby zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2026 r.
Planowane zmiany
Jedno z kluczowych założeń projektu dotyczy tego, iż do okresu zatrudnienia pracowników będą wliczały się okresy:
- prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej (oraz współpracy z osobą prowadzącą taką działalność);
- wykonywania jako osoba fizyczna umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług;
- wykonywania jako osoba fizyczna umowy agencyjnej;
- pozostawania osobą współpracującą z osobą, o której mowa w pkt 2. i 3. powyżej;
- pozostawania jako osoba fizyczna członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych.
Powyższe będzie miało zastosowanie tylko w sytuacjach, w których dana osoba podlegała ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym.
Jeśli jednak pracownik w powyższych okresach nie podlegał takim ubezpieczeniom na podstawie odrębnych przepisów (np. umowa zlecenia ze studentem do 26 roku życia, ulga na start), to i tak okresy te będą wliczały się do okresu zatrudnienia.
Do stażu pracy mają wliczać się również udokumentowane, przebyte za granicą okresy innej niż zatrudnienie działalności zarobkowej – co jest określeniem bardzo szerokim.
Praktyczne konsekwencje dla pracodawców
Jeśli zmiany wejdą w życie w powyższym kształcie, to mogą być niekorzystne dla pracodawców. Jednym z możliwych skutków będzie wzrost kosztów pracowniczych – m.in. z uwagi na wcześniejsze nabycie przez pracowników:
- uprawnień do urlopu wypoczynkowego w wyższym wymiarze;
- często stosowanych benefitów wynikających z przepisów zakładowego prawa pracy, a powiązanych ze stażem pracy (np. nagroda jubileuszowa, dodatek stażowy);
- praw do odpraw z tzw. ustawy o zwolnieniach grupowych, odprawy pośmiertnej czy choćby okresu wypowiedzenia w wyższym wymiarze.
Projekt przewiduje, iż uprawnienia wynikające z wydłużonego na powyższych zasadach okresu zatrudnienia będą przysługiwały od daty wejścia w życie tych przepisów (czyli od 1 stycznia 2026 r.).
Źródłem wiedzy o dotychczasowych okresach aktywności zawodowej, która może wpływać na staż pracy, mają być zaświadczenia wydawane przez ZUS. To może również rodzić problemy organizacyjne – przynajmniej w pierwszym okresie obowiązywania nowych zasad.
Przygotowanie do zmian
Oczywiście na bieżąco śledzimy losy tego projektu, tak aby zasygnalizować moment, w którym konieczne będzie podjęcie działań przez pracodawców. Przygotowanie do wejścia w życie zmian może wiązać się z koniecznością m.in. przyjrzenia się wewnętrznym regulacjom organizacji. Chodzi tu przykładowo o nagrody jubileuszowe i dodatki stażowe, a w tym dostosowanie ich do nowelizacji.
Jeśli już teraz potrzebują Państwo wsparcia w audycie obszarów związanych z prawem pracy, to zachęcamy do kontaktu.
***
[1] https://legislacja.gov.pl/docs//2/12387153/13070073/13070074/dokument674931.pdf
[2] https://lewiatan.org/wp-content/uploads/2024/08/KL-427-114-RL-2024.pdf
