Zgodnie z art. 106f ust. 1 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1570; dalej: VATU), faktury zaliczkowe powinny zawierać szczególny zakres danych (w tym m.in. otrzymaną kwotę zapłaty oraz kwotę podatku wyliczoną metodą „w stu”). Zgodnie z art. 106f ust. 3 VATU, o ile faktura zaliczkowa nie obejmuje całej zapłaty, w fakturze rozliczeniowej wystawianej po wydaniu towaru lub wykonaniu usługi sumę wartości towarów lub usług pomniejsza się o wartość otrzymanych części zapłaty, a kwotę podatku pomniejsza się o sumę kwot podatku wykazanego w fakturach dokumentujących otrzymanie części zapłaty. Z powyższej zasady wynika więc, iż wystawienie faktury rozliczeniowej jest obowiązkowe jedynie wówczas, gdy zaliczka nie opiewa na pełną wysokość podstawy opodatkowania. Inna sprawa, iż choćby w przypadku 100% zaliczki podatnicy często wystawiają faktury rozliczeniowe (co ma znaczenie chociażby na potrzeby rozliczeń podatku dochodowego). Z drugiej strony, od niedawna godnie z art. 106b ust. 1a VATU, podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury zaliczkowej o ile całość lub część zapłaty, o której mowa w tym przepisie, otrzymał w tym samym miesiącu, w którym dokonał czynności, na poczet których otrzymał całość lub część tej zapłaty.
Numer KSeF na fakturach rozliczeniowych…
Zgodnie z art. 106na ust. 3 VATU, faktura ustrukturyzowana jest uznana za otrzymaną przy użyciu Krajowego Systemu e-Faktur w dniu przydzielenia w tym systemie numeru identyfikującego tę fakturę. Numer identyfikacyjny KSeF to co innego niż numer faktury (o którym mowa w art. 106e ust. 1 pkt 2 VATU). Jak do tej pory, faktura rozliczeniowa wystawiana do faktur zaliczkowych powinna referować w swojej treści do numerów tych faktur. Od 1.9.2023 r. wprowadzony został wymóg, aby zawierała ona numer identyfikujący w KSeF – o ile faktura zaliczkowa została wystawiona w sposób ustrukturyzowany (nie musi zawierać za to numeru faktury). Dodatkowo, w przypadku gdy wystawiono więcej niż jedną fakturę dokumentującą otrzymanie części zapłaty, a faktury te obejmują łącznie całą zapłatę, ostatnia z tych faktur powinna zawierać również numery identyfikujące poprzednie faktury w Krajowym Systemie e-Faktur – ponownie w zakresie faktur wystawianych w sposób ustrukturyzowany. W pozostałym zakresie przez cały czas adekwatne są numery poprzednich faktur.
… i na fakturach korygujących
Zgodnie z art. 106j ust. 2 pkt 2 VATU, faktura korygująca powinna zawierać numer kolejny oraz datę jej wystawienia. Powinna także zawierać m.in. numer faktury korygowanej (to się zasadniczo nie zmieni). Zgodnie z art. 106j ust. 2 pkt 2a VATU, faktura korygująca powinna zawierać także numer identyfikujący w Krajowym Systemie e-Faktur fakturę, której dotyczy faktura korygująca. Zasada ta nie dotyczy jednak faktur korygujących wystawianych do faktur, dla których nie został nadany numer identyfikujący w Krajowym Systemie e-Faktur. Zasadę ww. stosuje się do faktur korygujących wystawionych od 1.9.2023 r. do faktur wystawionych przed tym dniem.
Trudno nazwać opisywane zmiany szczególnie rewolucyjnymi. Ich celem jest jedynie realne umożliwienie wystawiania w KSeF faktur korygujących do faktur pierwotnych, które były wystawione poza KSeF. Do tej pory było tak, iż w przypadku wystawiania korekty w KSeF należało posługiwać się obligatoryjnie numerem KSeF faktury korygowanej. A to uniemożliwiało wystawianie korekty do faktur pozbawionych tego numeru. Faktem jest jednak to, iż opisywane rozwiązania to tylko przygrywka i przygotowanie do systemu obligatoryjnego. Tam nie będzie już tego rodzaju dywagacji bo przecież KSeF z całym dobrodziejstwem inwentarza będzie jedyną słuszną metodą fakturowania dla większości podatników – w tym także w zakresie faktur korygujących i rozliczeniowych.
A skoro mówimy już o szczególnych rodzajach faktur, warto wspomnieć o rozwiązaniach które z KSeF wypadły. Chodzi przede wszystkim o znane i lubiane w obecnym systemie noty korygujące. Zgodnie z art. 106k ust. 1 VATU, nabywca towaru lub usługi, który otrzymał fakturę zawierającą pomyłki, z wyjątkiem pomyłek w zakresie danych określonych w art. 106e ust. 1 pkt 8-15 VATU, może wystawić fakturę nazywaną notą korygującą. Noty wymagają akceptacji wystawców faktur (choć praktyka w tej materii jest zdecydowanie bardziej liberalna niż wcześniej). Warto jednak pamiętać, iż w projekcie przepisów wprowadzających obowiązkowy KSeF rezygnuje się z rozwiązania stosowania not korygujących. Zarówno wystawianych w KSeF jak i poza KSeF. Propozycja ta jest wynikiem uwag zgłoszonych w trakcie konsultacji publicznych projektu. Wskazywano tam na nadmiarowość takiego rozwiązania – zbyt wiele dokumentów księgowych. Po zmianach bez względu na przyczynę konieczności zmiany danych na fakturze będzie wystawiana faktura korygująca. Jednocześnie, zdaniem Ministerstwa Finansów należy oczekiwać, iż wprowadzenie e-fakturowania i rozwinięcie procesu digitalizacji rozliczeń u podatników, przyczyni się do ogólnej poprawy jakości danych wprowadzanych na fakturach, które to dane dotychczas z uwagi na błędy podlegały poprawianiu na podstawie wystawianych przez nabywców not korygujących.