Ocena zgodności wyrobów w Polsce

1 rok temu

Importerzy wprowadzający wyroby z kraju trzeciego na rynek Unii Europejskiej muszą dowieść, iż spełniają one określone wymagania. W ramach weryfikacji zwykle przeprowadzana jest ocena zgodności wyrobów. Jak wygląda procedura oceny zgodności wyrobów w Polsce?

Ocena zgodności wyrobów w Polsce

Co to jest ocena zgodności?

Ocena zgodności to proces wykazujący, czy zostały spełnione zasadnicze wymagania dotyczące produktu zawarte w określonych dyrektywach/rozporządzeniach. Przeprowadzenie procedury oceny zgodności jest niezbędne, by zapewnić zgodność z ustawodawstwem wprowadzanego po raz pierwszy na rynek Unii produktu z państw trzecich.

Czynności z zakresu oceny zgodności, w tym wzorcowanie, badania, certyfikację i inspekcję, wykonuje zwykle jednostka oceniająca zgodność. Jednostki te często zlecają podwykonawcom realizację części zadań związanych z oceną zgodności lub korzystają z usług spółek zależnych. Nie zawsze wymagane jest zaangażowanie jednostek notyfikowanych.

Dzięki ocenie zgodności konsument może być pewien, iż dany produkt spełnia obowiązujące wymagania. Ocena zgodności jest także uzupełnieniem nadzoru rynku, gwarantując, iż na rynek europejski nie są wprowadzane wyroby niespełniające wymagań.

Kto jest odpowiedzialny za ocenę zgodności?

Ocena zgodności jest obowiązkiem producenta. Należy jej dokonać przed wprowadzeniem wyrobu do obrotu lub oddaniem do użytku. Importer upewnia się co do przeprowadzenia procedur oceny zgodności oraz dostępności oznakowania produktu i dokumentacji sporządzonej przez producentów do wglądu dla adekwatnych organów krajowych.

W procedurze oceny zgodności biorą udział producenci (i ich upoważnieni przedstawiciele), importerzy, jednostki certyfikujące, jednostki kontrolujące oraz laboratoria.

Ustawa o systemie oceny zgodności w Polsce

Zasady funkcjonowania systemu oceny zgodności z zasadniczymi i szczegółowymi wymaganiami dotyczącymi wyrobów w Polsce określa ustawa o systemie oceny zgodności z dnia 30 sierpnia 2002 r.

Jakich wyrobów dotyczy ustawa o systemie oceny zgodności?

Ustawa ta dotyczy:

wodnych kotłów grzewczych opalanych paliwami ciekłymi lub gazowymi
urządzeń używanych na zewnątrz pomieszczeń w zakresie emisji hałasu do środowiska
wyrobów ze szkła kryształowego
maszyn
wyrobów aerozolowych
sprzętu elektrycznego i elektronicznego w zakresie ograniczenia stosowania niektórych substancji niebezpiecznych
określonych wyrobów wykorzystujących energię
wyrobów medycznych.

Procedura oceny zgodności

System oceny zgodności tworzą:

przepisy określające zasadnicze i szczegółowe wymagania dotyczące wyrobów
przepisy oraz normy określające działanie podmiotów uczestniczących w procesie oceny zgodności.

Kontroluje się, czy produkty wprowadzone/wprowadzane na teren UE/EFTA spełniają wymagania (zasadnicze, szczegółowe i inne). Aby sprawdzić, czy wyrób spełnia zasadnicze wymagania, poddaje się go:

badaniom (producenta/jego upoważnionego przedstawiciela lub notyfikowane laboratorium, jeżeli wymagane)
weryfikacji przez notyfikowaną jednostkę kontrolującą
certyfikacji przez notyfikowaną jednostkę certyfikującą.

Oceny zgodności wyrobu ze szczegółowymi wymaganiami dokonuje producent lub importer.

Kluczowe jest m.in. stosowanie oznakowania zgodności, czyli umieszczenie znaków potwierdzających zgodność wyrobu z zasadniczymi/szczegółowymi wymaganiami. Oznakowanie ma miejsce, jeżeli wystawione zostały wydane (jeśli przewidywane):

certyfikat zgodności (przez notyfikowaną jednostkę certyfikującą jako rezultat certyfikacji)
deklaracja zgodności (przez producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela stwierdzająca na jego wyłączną odpowiedzialność, iż wyrób jest zgodny z zasadniczymi wymaganiami).

Jakie są kary za nieoznakowanie wyrobu?

Każdy, kto wprowadza do obrotu wyroby:

niezgodne z zasadniczymi wymaganiami
posiadające oznakowanie, ale niespełniające wymagań lub bez deklaracji zgodności
posiadające oznakowanie, któremu nie podlegają
posiadające oznakowanie wprowadzające w błąd konsumenta, użytkownika lub dystrybutora
nieposiadające wymaganych oznakowań

podlega grzywnie, choćby powyżej 100 tys. zł.

Dokumentacja dot. oceny zgodności

Producent lub jego upoważniony przedstawiciel ma obowiązek przechowywać dokumentację dotyczącą wyrobów oraz wyników dokonanej oceny zgodności wyrobów z zasadniczymi wymaganiami przez okres 10 lat od daty wyprodukowania ostatniego wyrobu, chyba iż szczegółowe przepisy stanowią inaczej.

Jeżeli producent ma siedzibę poza terytorium UE i EFTA oraz nie ustanowił upoważnionego przedstawiciela, obowiązek przechowywania kopii dokumentacji dotyczącej wyrobu i przeprowadzonej oceny zgodności przechodzi na importera.

Gdzie można znaleźć jednostki certyfikujące?

Najważniejszą bazą jednostek notyfikowanych i innych w państwach członkowskich Unii Europejskiej i Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu jest NANDO.