Ochrona antyspamowa nie może ograniczać dostępu do informacji publicznej

Opis okoliczności faktycznych

P.W. (dalej: skarżący) drogą elektroniczną w formie wiadomości e-mail złożył do organu, Dyrektora Niepublicznego Językowego Przedszkola (…), wniosek o udzielenie informacji publicznej poprzez udostępnienie informacji wskazanych we wniosku. Następnie skarżący, pismem, które wpłynęło do WSA w listopadzie 2022 r. wniósł skargę na bezczynność organu w zakresie rozpoznania wniosku, wskazując, iż informacja nieudostępniona w Biuletynie Informacji Publicznej jest udostępniana na wniosek bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w ciągu 14 dni od dnia złożenia wniosku, przez brak zastosowania, polegający na niezrealizowaniu wniosku o udostępnienie informacji publicznej. Uzasadniając skargę, skarżący wskazał, iż 22.7.2022 r. złożył wniosek o udostępnienie ww. informacji publicznych, i pomimo upływu 14 dni od dnia złożenia wniosku organ nie udzielił jakiekolwiek odpowiedzi.

Stanowisko Organu

W odpowiedzi na skargę organ wyjaśnił, iż skarżący przesłał e-mail z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej 22.7.2022 r. Nie można było go jednak odczytać, ponieważ zapisał się on w wiadomościach elektronicznych – spam. Organ wskazał ponadto, iż wniosek wpłynął do niego w okresie, kiedy przedszkole było nieczynne z powodu przerwy wakacyjnej, a osoba odpowiedzialna była na urlopie. Organ wskazał ponadto, iż o korespondencji od skarżącego dowiedział się 11.8.2022 r., w momencie otrzymania drugiego e-maila o złożeniu skargi na bezczynność. Po otrzymaniu tej wiadomości, 17.8.2022 r. przesłał skarżącemu wszelkie informacje, o które ten wnioskował.

Stanowisko WSA

WSA po rozpoznaniu skargi P.W. zobowiązał organ do rozpoznania wniosku skarżącego w terminie 14 dni od dnia doręczenia akt wraz z prawomocnym wyrokiem oraz stwierdził, iż organ dopuścił się bezczynności, która nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa. Sąd zważył, iż w przypadku skierowania pisemnego wniosku o udzielenie informacji publicznej podmiot, do którego taki wniosek został skierowany, może dokonać następujących działań: udzielić informacji publicznej, gdy jest jej dysponentem oraz nie zachodzą okoliczności wyłączające możliwość jej udzielenia w formie czynności materialno-technicznej; poinformować wnioskodawcę, iż jego wniosek nie znajduje podstawy w przepisach ustawy z 6.9.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 902; dalej: DostInfPubU), gdyż żądanie nie dotyczy informacji mających charakter informacji publicznej; wskazać, iż organ nie jest dysponentem informacji, o których udzielenie zwrócił się wnioskodawca (art. 4 ust. 3 DostInfPubU); poinformować stronę, iż w sprawie obowiązuje inny tryb udzielenia informacji, niż ten, w którym strona się zwróciła (art. 1 ust. 2 DostInfPubU); odmówić udostępnienia informacji lub umorzyć postępowanie w formie decyzji administracyjnej; odmówić w drodze decyzji udostępnienia informacji publicznej przetworzonej w związku z niespełnieniem przez stronę warunku wskazanego w art. 3 DostInfPubU. Przy czym działań tych należy dokonać co do zasady w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku.

Prawo do informacji publicznej nie ma charakteru bezwzględnego. WSA podkreślił, iż w orzecznictwie sądów administracyjnych jednolicie przyjmuje się, iż dla prawidłowego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy ze skargi na bezczynność organu w udostępnieniu informacji publicznej niezbędne jest uprzednie przesądzenie, czy żądana informacja jest w ogóle informacją publiczną, a adresat wniosku należy do kręgu podmiotów zobowiązanych do udzielenia takiej informacji. W sprawie nie wzbudziło ani sporu między stronami, ani wątpliwości Sądu, iż organ jest podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej. W orzecznictwie sądowym wskazuje się, iż to na organie ciąży obowiązek prawidłowego zakwalifikowania wniosku i rozpoznania go we adekwatnym trybie. Sąd bada jedynie, czy zachowanie adresata wniosku może być uznane za jego załatwienie – poprzez udzielenie całości wnioskowanej informacji, poprzez powiadomienie pismem, iż żądana informacja nie jest informacją publiczną, względnie poprzez udzielenie odpowiedzi o braku posiadania żądanej informacji z podaniem przyczyny. W przypadku gdy zachowanie adresata wniosku odpowiada któremuś z rodzajów wymienionych zachowań, Sąd oddala skargę. W przypadku odpowiedzi negatywnej, zobowiązuje adresata wniosku do jego załatwienia, nie wskazując, w jaki sposób ma to zostać dokonane. Udzielenie informacji niepełnej, jak i niezgodnej z treścią żądania, należy oceniać jako bezczynność adresata wniosku o udostępnienie informacji publicznej.

Nie przesądzając w rozpoznawanej sprawie o walorze żądanych informacji, należy stwierdzić, iż odpowiedź organu udzielona skarżącemu 17.8.2022 r. była niewystarczająca. Należy bowiem wskazać, iż wniosek skarżącego z lipca 2022 r. składał się z 3 punktów. Tymczasem organ we wskazanym w art. 13 DostInfPubU terminie nie załatwił wniosku skarżącego przez udzielenie informacji lub odmowę jej udzielenia, wyrażoną w odpowiedniej procesowo formie. Organ bowiem nie udzielił odpowiedzi na konkretne pytania sformułowane we wniosku, częściowo przekazał informację i dokumenty. Jak już powyżej wskazano, zarówno udzielenie informacji niepełnej, jak i niezgodnej z treścią żądania, należy oceniać jako bezczynność adresata wniosku o udostępnienie informacji publicznej. O braku bezczynności w załatwieniu sprawy, jak podkreśla się w orzecznictwie, nie może przesądzać jakakolwiek odpowiedź zredagowana przez adresata wniosku. Nie do zaakceptowania jest bowiem stanowisko, iż niezależnie od treści i formy udzielonej odpowiedzi, jakikolwiek przejaw działania ze strony podmiotu zobowiązanego w sprawie udzielenia informacji wyklucza zarzut bezczynności. W rozpoznawanej sprawie stan bezczynności organu nie ustał po wniesieniu skargi, ani na dzień orzekania.

W tym miejscu należy odnieść się do twierdzeń organu, iż wniosek skarżącego trafił do folderu spam. Z dołączonego do skargi wydruku z poczty elektronicznej skarżącego wynika, iż wniosek o udzielenie informacji publicznej został wysłany na prawidłowy i aktualny e-mail podmiotu zobowiązanego. Bez wątpienia obowiązkiem organu jest taka konfiguracja poczty elektronicznej, w tym filtrów antyspamowych, oraz takie zorganizowanie obsługi technicznej poczty elektronicznej, aby zapewnić bezproblemowy i niezwłoczny odbiór przesyłanych na ten adres podań. Dlatego też, skoro strona skarżąca przesłała wniosek o udostępnienie informacji publicznej na podany przez organ do powszechnej wiadomości adres poczty elektronicznej, to oznacza, iż obowiązkiem tego organu było odebranie tej wiadomości i udzielenie na nią odpowiedzi w terminie i w sposób określony w przepisach DostInfPubU. Skarżący miał prawo działać w zaufaniu do władzy publicznej i oczekiwać, iż skoro organ podaje do publicznej wiadomości adres swojej poczty elektronicznej, to będzie odbierał e-maile skierowane na ten adres. W konsekwencji ryzyko nieodebrania przez organ wysłanego do niego przy użyciu poczty elektronicznej e-maila, skierowanego na oficjalnie podany adres poczty elektronicznej, obciąża ten organ, a nie podmiot składający wniosek, i świadczyć może jedynie o wadliwej organizacji pracy organu lub nieprawidłowym skonfigurowaniu jego poczty elektronicznej. W takiej sytuacji, jak przyjmuje się w orzecznictwie, wystarczającym dowodem wysłania wiadomości zawierającej wniosek o informację publiczną jest wydruk z poczty elektronicznej nadawcy.

Komentarz