Odmowa odbycia kary w systemie dozoru elektronicznego

Opis stanu faktycznego

Sąd Okręgowy w K., na podstawie art. 43la KKW, art. 43lh KKW, art. 43n § 2 pkt 1 KKW i art. 43na KKW nie uwzględnił wniosku skazanego o wyrażenie zgody na wykonywanie w systemie dozoru elektronicznego kary: 5 miesięcy pozbawienia wolności, orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w S z 29.11.2022 r. w sprawie II K 672/22; 4 miesięcy pozbawienia wolności, orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w S z 27.9.2012 r. w sprawie II K 575/21.

W uzasadnieniu postanowienia Sąd I instancji wskazał, iż odbywanie kary więzienia w warunkach domowych przez skazanego, nie stanowiłoby dla niego żadnej realnej dolegliwości. Skazany był karany w związku z prowadzeniem pojazdu po cofnięciu uprawnień, a wykonanie kary w systemie dozoru elektronicznego mogłoby skutkować ponownym złamaniem orzeczonego wobec niego zakazu. Sąd Okręgowy uważa, iż zachowanie skazanego nie daje podstaw do przyjęcia, iż cele kary zostałyby w jego przypadku osiągnięte.

Na powyższe postanowienie zażalenie wniósł skazany, który nie zgodził się ze stanowiskiem Sądu Okręgowego, podkreślając, iż na wolności ma stałą pracę i dobrą opinię w miejscu zatrudnienia. Skazany wskazał także, iż spełnia przesłanki formalne do wykonania kary w systemie dozoru elektronicznego i chce jak najszybciej opuścić zakład karny, z uwagi na konieczność zapewnienia potrzeb bytowych swoim córkom i partnerce.

W konkluzji zażalenia, skazany wniósł o uwzględnienie wniosku o zezwolenie na odbywanie kary więzienia w systemie dozoru elektronicznego.

Sąd Apelacyjny w K., po rozpoznaniu zażalenia wniesionego przez skazanego na postanowienie w przedmiocie nieuwzględnienia wniosku o zezwolenie na odbywanie kary więzienia w systemie dozoru elektronicznego, na podstawie art. 437 § 1 KPK i art. 624 § 1 KPK w zw. z art. 1 KPK postanowił utrzymać w mocy zaskarżone postanowienie.

Uzasadnienie SA

Zdaniem Sądu Apelacyjnego w K. zażalenie skazanego K.F. nie jest zasadne.

Nie kwestionując okoliczności podniesionych przez skazanego w zażaleniu, zwłaszcza w zakresie stwierdzenia, iż chce jak najszybciej opuścić zakład karny, z uwagi na konieczność zapewnienia potrzeb bytowych swoim córkom i partnerce, to podkreślenia wymaga za Sądem Okręgowym, iż zgodnie z treścią art. 43la KKW sąd penitencjarny może udzielić skazanemu zezwolenia na odbycie kary więzienia w systemie dozoru elektronicznego, o ile wobec skazanego orzeczono karę więzienia nieprzekraczającą jednego roku i 6 miesięcy albo wobec skazanego orzeczono karę więzienia w wymiarze niższym niż 3 lata i któremu do odbycia w zakładzie karnym pozostała część tej kary w wymiarze nie większym niż 6 miesięcy, a nie zachodzą warunki przewidziane w art. 64 § 1 KK. Przy tym trzeba pamiętać, iż K.F. został skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w S. z 17.9.2012 r., w sprawie II K 575/21 na karę 4 miesięcy więzienia z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby wynoszący jeden rok (postanowieniem z 30.11.2022 r. Sąd Rejonowy w S. zarządził wykonanie warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności, orzeczonej wobec skazanego wyrokiem w sprawie II K 575/21) oraz wyrokiem Sądu Rejonowego w S. z 29.11.2022 r., w sprawie II K 672/22 na karę 5 miesięcy pozbawienia wolności. Kary te skazany odbywa w Zakładzie Karnym w P. od 7.2.2023 r. do 15.10.2023 r.

Oznacza to, iż jego sytuację należy rozpatrywać także w kontekście treści art. 43la § 6 KKW, który stanowi, iż „Przepisy § 1-5 stosuje się odpowiednio do skazanego, któremu wymierzono dwie lub więcej niepodlegających łączeniu kar pozbawienia wolności, które skazany ma odbyć kolejno:

1. nieprzekraczających w sumie 1 roku i 6 miesięcy,
2. których suma jest niższa niż 3 lata i któremu do odbycia w zakładzie karnym pozostała część tej kary w wymiarze nie większym niż 6 miesięcy – a żadna kara nie została orzeczona za przestępstwo popełnione w warunkach przewidzianych w art. 64 § 2 Kodeksu karnego”.

Analiza dotychczasowej karalności K.F. nie powinna zaś budzić wątpliwości – także i skarżącego – iż nie jest on incydentalnym sprawcą przestępstw. Przeciwnie, był już wielokrotnie karany, przy czym aż trzykrotnie w ciągu 2021 r. za przestępstwa podobne – z art. 180a KK oraz z art. 244 KK, co oznacza, iż nie szanuje porządku prawnego, ale świadomie go lekceważy. Zastosowane wobec skazanego dotychczas kary o charakterze wolnościowym (grzywny oraz kara więzienia z dobrodziejstwem warunkowego zawieszenia jej wykonania) nie przyniosły pozytywnych rezultatów resocjalizacyjnych, albowiem skazany ponownie wszedł w konflikty z prawem i przed Sądem Rejonowym w S. toczy się kolejne postępowanie karne, w którym K.F. oskarżony jest o przestępstwo z art. 244 KK w zw. z art. 180a KK, w zw. z art. 11 § 2 KK, popełnione 11.11.2022 r. – a ponieważ skazany został zatrzymany na gorącym uczynku i przyznał się do jego popełnienia, to należy przyjąć, iż okoliczności tego przestępstwa nie budzą wątpliwości. Ponadto skazany nie jest subordynowany, gdyż nie stawił się dobrowolnie do jednostki penitencjarnej, ale został przymusowo doprowadzony. Kary odbywa w systemie zwykłym, w sposób bierny, a w ocenie dyrektora Zakładu Karnego w P. jego opinia kryminologiczno-społeczna jest negatywna.

W konsekwencji skazany swoim zachowaniem nie daje żadnych podstaw do przyjęcia, iż odbycie kar 4 miesięcy i 5 miesięcy więzienia w systemie dozoru elektronicznego byłoby wystarczające dla osiągnięcia wobec niego celów tychże kar w rozumieniu art. 67 KKW. Skoro w zasadzie nie uniemożliwiłoby mu to ponownego złamania orzeczonego wobec niego zakazu prowadzenia pojazdów, a zatem nie zdołałoby uchronić społeczeństwa przed powrotem skazanego do przestępstwa. Brak poszanowania dla norm prawnych prezentowany przez skazanego uprawniał Sąd Okręgowy do twierdzenia, iż stopień jego demoralizacji nie uzasadnia udzielenia mu zezwolenia na odbycie kar więzienia w systemie dozoru elektronicznego, gdyż wskazane okoliczności nie pozwalają uwierzyć w deklarowane przez skazanego przewartościowanie postawy i uznania zasadności stanowiska zażalenia, iż K.F. z pewnością respektuje porządek prawny, a ponadto daje gwarancję należytego wykonywania kary więzienia w systemie dozoru elektronicznego.

W tych okolicznościach cele zapobiegawcze i wychowawcze wymierzonych skazanemu kar więzienia oraz cele w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa spełnione zostaną tylko wówczas, gdy skazany wykona kary w jednostce penitencjarnej. Odbywanie ich w warunkach domowych nie stanowiłoby żadnej realnej dolegliwości dla skazanego. Ponadto rozstrzygnięcie takie byłoby w tym przypadku niesprawiedliwe, albowiem stanowiłoby irracjonalny sygnał, iż sprawca przestępstwa, nie ponosi realnej odpowiedzialności karnej, ponieważ nie odczuwa żadnej realnej dolegliwości wymierzonej mu kary. Oznacza to, iż w realiach rozpoznawanej sprawy Sąd Okręgowy zasadnie ustalił, iż nie został spełniony podstawowy warunek formalny do udzielenia skazanemu zgody na odbywanie kar więzienia w systemie dozoru elektronicznego, przewidziany w treści art. 43la § 1 pkt 1 i § 6 KKW.

Komentarz