9 miesięcy temu
Umowa pożyczki – zagadnienia ogólne
Umowa pożyczki, to nic innego jak:
- zobowiązanie dającego pożyczkę do przeniesienia na własność biorącego określonej ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku oraz
- zobowiązanie biorącego do zwrotu tę samej ilości pieniędzy albo tej samej ilości rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.
Przedmiotem umowy mogą być pieniądze (znaki pieniężne, pieniądz gotówkowy lub bezgotówkowy, pieniądze polski i zagraniczne) albo rzeczy oznaczone tylko co do gatunku. W umowie pożyczki pożyczkodawca zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku. Zobowiązanie biorącego sprowadza się do zwrotu tej samej ilości pieniędzy albo tej samej ilości rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.
Więcej na temat umowy pożyczki przeczytasz w tym artykule.
Odstąpienie od umowy pożyczki
Dający pożyczkę może odstąpić od umowy i odmówić wydania przedmiotu pożyczki, o ile zwrot pożyczki jest wątpliwy z powodu złego stanu majątkowego drugiej strony. Uprawnienie to nie przysługuje dającemu pożyczkę, o ile w chwili zawarcia umowy o złym stanie majątkowym drugiej strony wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć [por. art. 721 Kodeksu cywilnego].
Z powyższego przepisu niewątpliwie wynika, iż pożyczkodawca może odstąpić od umowy i odmówić wydania przedmiotu pożyczki tylko wówczas, gdy zwrot pożyczki jest wątpliwy z powodu złego stanu majątkowego pożyczkobiorcy. W literaturze przedmiotu zwrócono również uwagę na istotną okoliczność, a mianowicie, iż pożyczkodawca nie może np. wstrzymać się z wydaniem przedmiotu pożyczki do chwili poprawy sytuacji majątkowej pożyczkobiorcy czy uzyskania odpowiedniego zabezpieczenia [tak K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. T II. Komentarz. Art. 450–1088. Przepisy wprowadzające, Wyd. 10, Warszawa 2021].
Przepisy Kodeksu cywilnego przewidują możliwość dającemu pożyczkę możliwość odstąpienia z wynikającego z umowy zobowiązania, jeżeli pożyczający poweźmie informację o złym stanie majątkowym pożyczkobiorcy. Tym samym zły stan majątkowy biorące pożyczkę jest wystarczającą przesłanką do możliwości odstąpienia od umowy.
Zły stan majątkowy nie jest tożsamy z niewypłacalnością pożyczkobiorcy. Chodzi o takie okoliczności, które mogą wskazywać na to, iż przedmiot pożyczki nie zostanie zwrócony. Dający pożyczkę może skorzystać z możliwości odstąpienia od umowy, jeżeli po zawarciu umowy pożyczki powziął informację o złym stanie majątkowym pożyczkobiorcy. Zły stan majątkowy musi istnieć w chwili, w której uprawniony wykonuje swoje prawo odstąpienia od umowy czy odmawia wydania przedmiotu świadczenia. Jednakże ważne jest, aby pożyczkodawca nie znajdował się w zwłoce z wykonaniem zobowiązania.
Możliwość do odstąpienia od umowy nie przysługuje, gdy pożyczkodawca w chwili zawarcia umowy o złym stanie majątkowym drugiej strony wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć.
Dodatkowo warto również zapamiętać, iż to na dającym pożyczkę spoczywa ciężar udowodnienia, iż pożyczkobiorca z uwagi na zły stan majątkowy nie będzie w stanie dokonać zwrotu przedmiotu pożyczki, co uzasadnia możliwość odstąpienia od umowy.
Przepisy kodeksu cywilnego (poza art. 721 KC, który dotyczy złej sytuacji pożyczkobiorcy) nie przewidują możliwości odstąpienia od umowy pożyczki [tak Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach – I Wydział Cywilny z dnia 14 lutego 2014 r., sygn. akt I ACa 1008/13].
Zastanawiasz się czy umowa pożyczki będzie opodatkowana podatkiem VAT na podstawie ustawy o VAT? jeżeli tak, to przeczytaj ten artykuł.
Forma odstąpienia od umowy pożyczki
Odstąpienie od umowy następuje przez oświadczenie woli, które może być złożone w dowolnej formie, tj. w formie pisemnej albo ustnej. jeżeli jednak umowa pożyczki została zawarta w formie pisemnej, to odstąpienie również powinno być dokonane z zachowaniem tej formy.
Co więcej, prawo do odstąpienia od umowy nie zostało ograniczone żadnym terminem.
Wzór odstąpienia od umowy pożyczki
Darmowy wzór odstąpienia od umowy pożyczki możesz pobrać tutaj
Podsumowanie
Pożyczkodawca może odstąpić od umowy i odmówić wydania przedmiotu pożyczki tylko wówczas, gdy zwrot pożyczki jest wątpliwy z powodu złego stanu majątkowego pożyczkobiorcy. Złożenie przez udzielającego pożyczkę oświadczenia o odstąpieniu od umowy powoduje, iż umowę pożyczki uważa się za niezawartą, a obowiązek biorącego pożyczkę jest zwrot pożyczonej przykładowo sumy pieniężnej.
