5 lat temu
Oszustwo jest przestępstwem przewidzianym w kodeksie karnym. Przedmiotem ochrony jest w tym przypadku mienie – prawa majątkowe. Zachowanie sprawcy polega na doprowadzeniu osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem swoim lub cudzym. Oznacza to więc wywołanie u pokrzywdzonego podjęcia decyzji niekorzystnej w zakresie rozporządzenia prawem majątkowym.
Zgodnie z orzecznictwem: „ rozporządzenie mieniem to dyspozycje o charakterze majątkowym, przesunięcia majątkowe. To rozporządzenie ma być niekorzystne, czego nie wolno utożsamiać z wyrządzeniem szkody. Rozporządzenie mieniem będzie niekorzystne wówczas, gdy taka dyspozycja będzie oceniana negatywnie z punktu widzenia interesów majątkowych osoby pokrzywdzonej, choćby jeżeli nie doszło do rzeczywistej straty. Niekorzystnym rozporządzeniem mieniem będzie wyzbycie się składników majątkowych, ich obciążenie zwolnienie z długu, zaciągnięcie zobowiązań, niezasadne przesunięcie terminu zapłaty. Nie ma znaczenia to, czy czynności te są skuteczne z punktu widzenia prawa cywilnego” (tu: Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 31 stycznia 2019 r., sygn. akt: II AKa 184/18)
Jednakże aby mieć do czynienia z oszustwem sprawca musi się zachować w pewien określony sposób, a mianowicie musi doprowadzić do niekorzystnego rozporządzenia wprowadzając w błąd, wyzyskując błąd lub wyzyskując niezdolność pokrzywdzonego do należytego pojmowania podejmowanego działania.
Wprowadzenie w błąd oznacza podjęcie działań podstępnych, które mają wywołać u pokrzywdzonego mylne wyobrażenie rzeczywistości. W sytuacji gdyby pokrzywdzony miał prawidłowy obraz sytuacji nie podjąłby określonej, niekorzystnej decyzji – a to właśnie sprawdza doprowadzić do powstania zakłamanego wyobrażenia.
Wyzyskanie błędu będzie miało miejsce wtedy gdy dana osoba już ma mylne wyobrażenie rzeczywistości, a sprawca to wykorzystuje. Jako przykład można podać sytuację w której sprawca doprowadza do wypłaty z rachunku bankowego z wykorzystaniem niewiedzy pracownika banku o braku pokrycia na rachunku na wystawiony czek własny (wyrok SA w Katowicach z 28.02.1995 r., II AKr 2/95)
Wyzyskanie niezdolności do pojmowania przedsiębranego działania również polega na wykorzystaniu określonego stanu, który wystąpił u pokrzywdzonego. Nie mają przy tym znaczenia powody takiej niezdolności oraz okoliczność czy ta niezdolność na charakter czasowy czy trwały. Może ona polegać na istnieniu zaburzeń psychicznych czy chorób ale również na pozostawaniu pod wpływem alkoholu czy substancji odurzających.
Przestępstwo oszustwa jest zagrożone karą więzienia od 6 miesięcy do lat 8.
W wypadkach mniejszej wagi sprawca podlega karze grzywny, ograniczenia wolności lub więzienia do lat 2.
