PIT za 2023 – jakie darowizny można odliczyć w zeznaniu podatkowym

W tegorocznym zeznaniu podatkowym można odliczyć sześć różnych darowizn:

1. Darowiznę na cele pożytku publicznego
2. Darowiznę na cele kultu religijnego
3. Darowiznę na cele krwiodawstwa
4. Darowiznę na cele kształcenia zawodowego (dla szkół)
5. Darowiznę na działalność charytatywno-opiekuńczą kościoła
6. Darowiznę na odbudowę kamienic, pałacu Saskiego i Pałacu Brühla.

Darowizny limitowane do kwoty 6% dochodu

Niektóre darowizny można odliczyć tylko do określonej wysokości dochodów. Są to darowizny na cele:

• pożytku publicznego,
• kultu religijnego,
• krwiodawstwa (darowizny honorowych dawców krwi),
• kształcenia zawodowego (dla szkół),
• odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie.

Odliczenie z tytułu tych darowizn przysługuje w wysokości przekazanej darowizny, nie może jednak przekroczyć 6% dochodów. Przy czym limit w wysokości 6% dochodów jest jeden dla wszystkich tych czterech darowizn.

Przykład 1.

Pani Marzena osiągnęła dochód w wysokości 40 000 zł. W trakcie roku przekazała darowizny na cele:

• pożytku publicznego — w kwocie 1 000 zł
• kultu religijnego — w kwocie 1 000 zł
• kształcenia zawodowego — o wartości 1 000 zł

Choć łączna suma darowizn przekazanych przez panią Marzenę wynosi 3 000 zł, to w rocznym zeznaniu 2023, odliczy tylko 2 400 zł, ponieważ właśnie ta kwota stanowi 6% jej dochodu.

Odliczenie darowizny przez małżonków wpłacających darowiznę ze wspólnego konta bankowego:

Jeśli na dowodzie wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego:

• jest wskazany jeden z małżonków jako darczyńca, to nie można traktować rozszerzająco, iż oboje są darczyńcami. Przyrzeczone świadczenie spełnił jeden z małżonków i to on może odliczyć darowiznę od swojego dochodu (w granicach limitu 6% dochodu);
• są wskazani oboje małżonkowie jako darczyńcy, to wtedy każdy z nich może odliczyć przekazaną darowiznę w dowolnej proporcji ustalonej między nimi (w granicach limitu 6% dochodu dla wszystkich z nich).

Darowizna na cele pożytku publicznego

Darowizny dokonać można na rzecz organizacji pozarządowych, niedziałających w celu osiągnięcia zysku czy też na rzecz osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym fundacjom i stowarzyszeniom.

Dana organizacja nie musi mieć statusu OPP, ważne, aby działała w sferze zadań publicznych, realizowała cele pożytku publicznego.

Działalność pożytku publicznego (na którą można przekazywać darowizny rozliczane w ramach ulgi) może być prowadzona także przez:

• stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego;
• spółdzielnie socjalne;
• osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, o ile ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego;
• spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz kluby sportowe będące spółkami działającymi na podstawie przepisów ustawy o sporcie.

– pod warunkiem, iż nie działają w celu osiągnięcia zysku oraz przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych, oraz nie przeznaczają zysku do podziału między swoich udziałowców, akcjonariuszy i pracowników.

W ramach tej darowizny odliczeniu podlegają kwoty przekazane w ciągu roku 2023 organizacjom wskazanym w ustawie o działalności pożytku publicznego na konkretne cele (są nimi właśnie cele pożytku publicznego), jak np. na działalność:

• wspomagającą rozwój wspólnot i społeczności lokalnych;
• ochrony i promocji zdrowia;
• na rzecz osób niepełnosprawnych;
• na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn;
• na rzecz osób w wieku emerytalnym;
• na rzecz kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego;
• na rzecz ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego;
• polegającą na upowszechnianiu i ochronie wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich, a także działaniach wspomagających rozwój demokracji;
• ratownictwa i ochrony ludności;
• na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów uprawnionych do prowadzenia działalności pożytku publicznego w zakresie określonym w punktach powyższych.

Powyższa lista nie jest zamknięta, pełny katalog, jakie zadania społeczne obejmują cele pożytku publicznego wymienia wspomniana wyżej ustawa.

Darowiznę na cele pożytku publicznego można rozliczyć w PIT-37, PIT-36 i PIT-28. Dane obdarowanego i przekazane kwoty wpisywane są w załączniku PIT/O, przy czym w części B, należy wpisać kwotę odliczaną (pani Marzenia z powyższego przykładki wpisze więc „2 400”), a w części D — całą przekazaną kwotę (pani Marzenia z powyższego przykładu wpisze więc w trzech wierszach kwoty „1 000”)

Na powyższych zasadach odliczeniu w PIT podlegają także darowizny przekazane równoważnym organizacjom działającym w Unii Europejskiej lub państwie Europejskiego Obszaru Gospodarczego, które prowadzą działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych.

Darowizna na rzecz kultu religijnego

Odliczeniu w PIT podlegają także darowizny (pieniężne lub rzeczowe) przekazane na kult religijny. Mogą one dotyczyć samych praktyk, obrzędów i uroczystości religijnych, jak i obiektów sakralnych i związanej z nimi infrastruktury. Przykładem darowizny na cele kultu religijnego jest wpłata na rachunek bankowy parafii pieniędzy na odnowienie ołtarza w kościele, budowę lub remont, wyposażenie, zakup przedmiotów liturgicznych itd.

Przekazując darowiznę w tym celu, warto w przelewie wpisać przeznaczenie, np. „darowizna na cele kultu religijnego” lub bardziej szczegółowo np. „darowizna na odnowienie ołtarza”.

Darowiznę na cele kultu religijnego można rozliczyć w PIT-37, PIT-36 i PIT-28, wykazując ją w załączniku PIT/O, w którym wskazuje się kwoty przekazanej darowizny, kwoty dokonanego odliczenia oraz dane pozwalających na identyfikację obdarowanego.

Należy pamiętać, iż darowizny na cele kultu religijnego nie są równoważne z darowiznami na cele charytatywno – opiekuńcze kościoła katolickiego.

Darowizna na rzecz krwiodawstwa

Odliczeniu podlegają darowizny rzeczowe w postaci krwi lub jej składników, oddane honorowo (bezpłatnie) jednostce organizacyjnej uprawnionej do ich pobrania, czyli np. w regionalnym centrum krwiodawstwa i krwiolecznictwa.

Wartość tej darowizny ustala się mnożąc liczbę oddanych litrów krwi lub jej składników (np. osocza) przez 130 zł. Przykładowo, osoba, która oddała 450 ml krwi, wartość darowizny obliczy mnożąc 0,45 x 130.

Aby odliczyć tę darowiznę należy posiadać zaświadczenie o ilości bezpłatnie oddanej krwi lub jej składników, wystawione przez jednostkę, która pobrała krew lub jej składniki.

Darowiznę w postaci oddania krwi można rozliczyć w PIT-37, PIT-36 i PIT-28, wykazując ją w załączniku PIT/O, w którym wykazuje się wartość przekazanej darowizny, kwoty dokonanego odliczenia oraz dane jednostki, która pobrała krew/jej składniki.

Darowizna na szkoły i edukację zawodową

Darowizna ta obowiązuje od rozliczenia za 2019 roku. Jest przypisana wyłącznie osobom prowadzącym działalność gospodarczą rozliczającym się na zasadach ogólnych, liniowo lub ryczałtem.

Darowizny przekazywać można wyłącznie na rzecz konkretnych szkół prowadzących kształcenie zawodowe. Są to:

• szkoły artystyczne,
• pięcioletnie technika,
• trzyletnie branżowe szkoły I stopnia,
• dwuletnie branżowe szkoły II stopnia,
• publiczne placówki lub centra będące placówkami kształcenia ustawicznego, placówkami kształcenia praktycznego oraz ośrodkami dokształcania i doskonalenia zawodowego, umożliwiającymi uzyskanie i uzupełnienie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych.

Darowizny na cele kształcenia zawodowego przekazywać można wyłącznie szkołom publicznym, a celem takiej darowizny może być tylko kształcenie zawodowe. Darowizny na radę rodzicielską lub komitet rodzicielski nie uprawniają do odliczenia, gdyż nie są darowiznami na te cele.

Przedmiotem darowizny mogą być wyłącznie materiały dydaktyczne lub środki trwałe, które są kompletne i zdatne do użytku i nie są starsze niż 12 lat. A zatem odliczeniu nie podlega darowizna przekazana w formie pieniężnej.

W umowie darowizny powinna znaleźć się informacja, iż przekazane przedmioty spełniają powyższe warunki uprawniające do skorzystania z ulgi. Darowizn nie można dokonywać w formie pieniężnej.

Darowiznę odliczać można w zeznaniu PIT 28, PIT-36, PIT-36L oraz PIT-37 (ale tylko podatnik, który prowadzi działalność gospodarczą). Ulgę wykazuje się w załączniku PIT/O, podając kwotę przekazanej darowizny, kwotę dokonanego odliczenia oraz dane pozwalające na identyfikację obdarowanego.

Darowizna na odbudowę kamienic, pałacu Saskiego i Pałacu Brühla

Inwestycje w zakresie odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie są celem publicznym w rozumieniu ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami. Zadania polegające na przygotowaniu i realizacji tych inwestycji prowadzi spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – Spółka Celowa. Jej przychodami są między innymi przychody z tytułu darowizn.

Przekazanie Spółce Celowej darowizny (pieniężnej lub rzeczowej) na odbudowę Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie, można odliczyć w zeznaniu podatkowym za 2023.

Darowiznę tę można rozliczyć w PIT-37, PIT-36 i PIT-28, wykazując odpowiednie kwoty w załączniku PIT/O.

Darowizna nielimitowana – na cele charytatywno-opiekuńcze kościoła

Darowizna na cele charytatywno-opiekuńcze kościoła lub kościelnych osób prawnych (np. Caritas itp) może być odliczona w całej wartości, choćby do 100% osiągniętego dochodu.

W ramach tej darowizny można odliczyć darowizny (pieniężne lub rzeczowe), przekazane kościelnej osobie prawnej (np. parafii) na działalność charytatywno-opiekuńczą przez nią prowadzoną.

Darowizny na cele charytatywno-opiekuńcze mogą być rozliczane w zeznaniu podatkowym za 2023, o ile przekazano je na rzecz:

• Kościoła Katolickiego,
• Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego,
• Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego,
• Kościoła Ewangelicko-Reformowanego,
• Kościoła Ewangelicko-Metodystyczny,
• Kościoła Chrześcijan Baptystów,
• Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego,
• Kościoła Polskokatolickiego,
• Kościoła Katolickiego Mariawitów,
• Kościoła Starokatolickiego Mariawitów,
• Kościoła Zielonoświątkowego.

Prawo do odliczenia darowizny na cele charytatywno-opiekuńcze przysługuje pod warunkiem posiadania:

• pokwitowania odbioru darowizny;
• sprawozdania obdarowanego o przeznaczeniu darowizny na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą (w ciągu dwóch lat od otrzymania darowizny).

Jak dokumentować prawo do ulg?

Odliczeniu podlegają darowizny, które są udokumentowane:

Powyższych dokumentów nie należy dołączać do składanego zeznania podatkowego, należy jednak je przechowywać w razie ewentualnej kontroli.

Podsumowanie

W zeznaniach rocznych za 2023 rok możemy odliczyć aż sześć darowizn (przedsiębiorcy mogą skorzystać z wszystkich preferencji, pozostali – z pięciu), co może sporo nam obniżyć ostateczny podatek do zapłaty.

Z wszystkich wyżej wymienionych ulg mogą skorzystać przedsiębiorcy opodatkowani skalą podatkową oraz ryczałtem, przedsiębiorcy rozliczający się podatkiem liniowym mogą jedynie skorzystać z odliczenia na cele kształcenia zawodowego (darowizny rzeczowej dla szkół), zaś osoby, które nie prowadzą swojej firmy mogą skorzystać z pięciu spośród wszystkich sześciu darowizn przewidzianych dla rozliczenia PIT 2023 – im z kolei nie przysługuje odliczenie z tytułu darowizny na cele kształcenia zawodowego.

Na zakończenie przypomnijmy jeszcze, iż przedsiębiorcy w rocznym PIT mogą uwzględnić tylko te wydatki, których nie zaliczyli do kosztów uzyskania przychodów. Wyjątek stanowią darowizny przekazane na przeciwdziałanie skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy, o których mowa w art. 52 zk ust. 3 ustawy PIT – w tym przypadku darowizny te mogą być zarówno zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, jak i wykazane jako ulga podatkowa.

Dorota Łesak,
Księgowa i autorka tekstów.

Jako księgowa w ifirma.pl każdego dnia zapewnia fachowe wsparcie swoim klientom – małym firmom usługowym i handlowym. Pomiędzy codziennymi obowiązkami dzieli się na blogu ifirma.pl swoim ośmioletnim doświadczeniem i wiedzą dotyczącą tematów księgowo-podatkowych.